Deze samenvatting omvat alle ppt slides, gecombineerd met het handboek van Johan van de Lanotte 'België voor Beginners'. `
Ik behaalde met deze samenvatting een 12/20.
Samenvatting publiekrecht
Inhoudsopgave
SITUERING VAN HET PUBLIEKRECHT..........................................................................................6
1. Wat is recht?............................................................................................................ 6
1.1 Recht: kenmerken en definitie.......................................................................................... 6
2. begrippen................................................................................................................. 6
2.1 objectief recht vs. subjectief recht.................................................................................... 6
2.2 rechtssubject vs. rechtsobject........................................................................................... 6
2.3 dwingend vs. aanvullend recht......................................................................................... 7
3. indeling van het recht.............................................................................................. 7
3.1 intern of nationaal recht................................................................................................... 7
3.1.1 nationaal privaatrecht................................................................................................ 7
3.1.2 nationaal publiekrecht................................................................................................ 7
3.2 internationaal recht.......................................................................................................... 8
3.2.1 internationaal privaatrecht (ipr)................................................................................. 8
3.2.2 internationaal publiekrecht........................................................................................ 8
KRACHTLIJNEN: BELGIË IS EEN MEERGELAAGDE, DEMOCRATISCHE STAAT..........................................8
1. België is een staat.................................................................................................... 8
1.1 Ontstaan van België.......................................................................................................... 8
1815 : val van napoleon en het congres van wenen............................................................9
1830 : ongenoegen Zuidelijke provincies na de opera in Brussel........................................9
4 oktober 1830: Belgische onafhankelijkheid......................................................................9
7 februari 1831 : Belgische grondwet.................................................................................. 9
1.2 Belgische grondwet.......................................................................................................... 9
1.3 constitutieve elementen van de Belgische staat.............................................................10
1. grondgebied.................................................................................................................. 10
2. bevolking...................................................................................................................... 11
3. effectieve overheid........................................................................................................ 11
4. onafhankelijkheid.......................................................................................................... 11
5. internationale erkenning (= politieke voorwaarde)........................................................11
1.4 staatsvormen : België is rechtsstaat, liberale democratie en federale staat...................11
Kenmerken van het federalisme........................................................................................ 12
Confederalisme?............................................................................................................... 12
1.5 Rol staatshoofd: België is een erfelijke, constitutionele monarchie.................................12
Rol van de koning.............................................................................................................. 13
1.6 België is een democratische rechtsstaat.........................................................................13
scheiding der machten...................................................................................................... 13
België is een representatieve democratie......................................................................... 15
België is een parlementaire democratie............................................................................ 18
Rechtsstaat....................................................................................................................... 18
1.7 België is een meergelaagde staat................................................................................... 18
België is een federale staat............................................................................................... 19
1.8 Hiërarchie van de normen............................................................................................... 21
AANVULLENDE TEKSTEN LEERSTUK 1......................................................................................22
DE FEDERALE OVERHEID...................................................................................................... 23
1. De federale wetgevende macht.............................................................................23
1.1 samenstelling – algemeen............................................................................................... 23
1.2 samenstelling van de Kamer........................................................................................... 23
1.3 verkiezing van de volksvertegenwoordigers...................................................................24
algemeen.......................................................................................................................... 24
stemmen........................................................................................................................... 24
, zetelverdeling................................................................................................................... 24
1.4 samenstelling van de Senaat.......................................................................................... 25
1.5 samenstelling – taalgroepen........................................................................................... 25
indeling in taalgroepen...................................................................................................... 26
Kamer............................................................................................................................... 26
senaat............................................................................................................................... 26
Belang............................................................................................................................... 26
1.6 Bevoegdheden van de federale wetgevende macht........................................................26
1. Wetten maken (art. 36 Gw)........................................................................................... 26
2. Verdragen goedkeuren.................................................................................................. 28
3. Uitvoerende macht controleren..................................................................................... 28
4. Onderzoekscommissies oprichten................................................................................. 31
5. Wijzigen van de Grondwet............................................................................................. 31
samenvatting wetgevende procedure............................................................................... 33
1.7 Werkwijze van de wetgever als grondwetgevende macht...............................................34
1.8 statuut parlementsleden................................................................................................. 35
duur van het mandaat....................................................................................................... 35
onverenigbaarheden......................................................................................................... 36
parlementaire immuniteiten.............................................................................................. 36
2. De federale uitvoerende macht..............................................................................37
2.1 Samenstelling – algemeen.............................................................................................. 37
samenstelling Koning (hoofd van federale UM).................................................................37
samenstelling federale regering........................................................................................ 37
de regeringsvorming in de praktijk.................................................................................... 38
samenstelling van de huidige federale regering................................................................39
2.2 Bevoegdheden................................................................................................................ 39
bevoegdheden – algemeen............................................................................................... 40
bevoegdheden – wetten uitvoeren.................................................................................... 40
bevoegdheden – politieke beleid van het land...................................................................40
2.3 Werkwijze van de uitvoerende macht............................................................................. 41
vergaderingen – politieke organen Kroonraad...................................................................41
federale administratie....................................................................................................... 42
Beslissingen...................................................................................................................... 42
2.4 statuut van de leden....................................................................................................... 44
De Koning.......................................................................................................................... 44
ministers en staatssecretarissen....................................................................................... 45
3 De federale rechterlijke macht................................................................................46
3.1 samenstelling – algemeen............................................................................................... 46
3.2 vier soorten hoven en rechtbanken................................................................................. 46
subjectieve vs. objectieve geschillen................................................................................. 46
3.3 De rechtsgebieden van de ‘gewone’ rechtscolleges.......................................................48
3.4 de samenstelling van de hoven en rechtbanken.............................................................49
gewone rechtscolleges: 2 soorten magistraten.................................................................49
raad van state................................................................................................................... 50
grondwettelijk hof............................................................................................................. 50
3.5 bevoegdheden van de rechtscolleges.............................................................................50
bevoegdheden van de gewone hoven en rechtbanken......................................................50
bevoegdheden van de controlerende instellingen.............................................................53
werkwijze van de rechterlijke macht................................................................................. 57
statuut van de leden van de rechterlijke macht................................................................59
3.6 hoge raad voor de justitie............................................................................................... 59
3.7 justitiehuizen.................................................................................................................. 60
AANVULLENDE TEKSTEN LEERSTUK 2......................................................................................60
DE GEMEENSCHAPPEN EN GEWESTEN.....................................................................................60
1. korte historiek: evolutie van eenheidsstaat naar federale staat............................60
, 1970: eerste staatshervorming......................................................................................... 61
1980: tweede staatshervorming........................................................................................ 61
1988: derde staatshervorming.......................................................................................... 61
1993: vierde staatshervorming (Sint-Michielsakkoord – J.L. Dehaene)...............................61
2001: vijfde staatshervorming (Lambermontakkoord – G. Verhofstadt).............................62
2011-2014: zesde staatshervorming (Vlinderakkoord – E. Di Rupo)..................................62
2. drie gemeenschappen & drie gewesten.................................................................62
2.1 territoriale (geografische) bevoegdheidsverdeling..........................................................62
drie gewesten................................................................................................................... 62
drie gemeenschappen....................................................................................................... 62
3. asymmetrische structuur van federaal belgië........................................................63
3.1 eigen instellingen, eigen bevoegdheden.........................................................................63
3.2 drie uitzonderingen......................................................................................................... 63
4. bevoegdheden van gemeenschappen en gewesten..............................................64
4.1 Algemene principes van bevoegdheidsverdeling............................................................64
4.2 toekomstig recht............................................................................................................. 64
4.3 toegewezen bevoegdheden van de deelstaten...............................................................64
gemeenschapsbevoegdheden (art. 38 Gw) Grondwet + BHWI..........................................64
gewestbevoegdheden (art. 39 Gw) + BWHI + BWBI..........................................................65
federale bevoegdheden.................................................................................................... 66
4.4 toegewezen bevoegdheden van de federale overheid....................................................66
na de zesde staatshervorming (2011)............................................................................... 66
4.5 specifieke bevoegdheden............................................................................................... 67
buitenlandse betrekkingen (art. 167 Gw).......................................................................... 67
4.6 impliciete bevoegdheden (art. 10 BWHI)......................................................................... 67
4.7 Beperkte “grondwettelijke” bevoegdheden (art. 118 en 123 Gw)...................................67
4.8 federale loyauteit, oplossen van belangenconflicten en samenwerkingsprocedures.......68
federale loyauteit (art. 143).............................................................................................. 68
belangenconflicten – bevoegdheidsconflicten...................................................................68
samenweking en overleg................................................................................................... 69
5. de werkwijze van de gemeenschappen en gewesten.............................................69
5.1 algemene principes......................................................................................................... 69
5.2 samenstelling van de deelstaatparlementen...................................................................70
5.3 bevoegdheden van de deelstaatparlementen.................................................................70
5.4 Werkwijze van de deelstaatparlementen........................................................................71
totstandkoming decreten en ordonnanties........................................................................71
5.5 statuut leden deelstaatparlementen.............................................................................. 72
5.6 samenstelling van de deelstaatregeringen.....................................................................72
5.7 bevoegdheden van de deelstaatregeringen....................................................................74
decreten/ordonnanties uitvoeren (art. 20 bhwi)................................................................74
5.8 werkwijze van de deelstaatregeringen............................................................................ 74
5.9 statuut van de leden van deelstaatregeringen................................................................75
5.10 bijzonderheden over de Brusselse instellingen: BWBI...................................................75
gewestbevoegdheden....................................................................................................... 75
gemeenschapsbevoegdheden........................................................................................... 75
AANVULLENDE TEKSTEN LEERSTUK 3......................................................................................76
DE LOKALE BESTUREN......................................................................................................... 77
1. inleiding................................................................................................................. 77
2. De gemeenten....................................................................................................... 78
2.1 Algemeen........................................................................................................................ 78
terminologie...................................................................................................................... 78
decreet over het lokaal bestuur......................................................................................... 78
2.2 De bevoegdheden van de gemeenten............................................................................ 78
gemeentelijke belangen (art. 41 Gw)................................................................................ 79
, medebewindstaken........................................................................................................... 79
2.3 organen van de gemeente.............................................................................................. 79
1) gemeenteraad.............................................................................................................. 79
2) burgemeester............................................................................................................... 82
3) college van burgemeester en schepenen (art. 42 DLB).................................................83
4) de OCMW’s................................................................................................................... 84
3. De provincies......................................................................................................... 87
algemeen.......................................................................................................................... 87
bevoegdheden van provincies........................................................................................... 87
organen van de provincie.................................................................................................. 88
DE INTERNATIONALE RECHTSORDE......................................................................................... 91
1. verenigde naties.................................................................................................... 91
1.1 oorsprong + agenda....................................................................................................... 91
Voorloper: de volkenbond................................................................................................. 91
oprichting van De verenigde naties................................................................................... 91
1.2 bevoegdheid Internationaal Gerechtshof en Internationaal Strafhof...............................92
internationaal gerechtshof................................................................................................ 92
internationaal strafhof....................................................................................................... 92
1.3 de mensenrechtenverdragen en de controle op naleveving van verdragen....................92
controle op mensenrechtenverdragen............................................................................... 93
2. raad van europa..................................................................................................... 94
2.1 oorsprong en agenda...................................................................................................... 94
2.2 EVRM.............................................................................................................................. 94
2.3 EHRM.............................................................................................................................. 94
DE RECHTEN EN VRIJHEDEN.................................................................................................. 95
1. Algemeen............................................................................................................... 95
1.1 belangrijkste rechtsbronnen........................................................................................... 95
Grondwet.......................................................................................................................... 95
europese/internationale mensenrechtenverdragen...........................................................96
1.2 toepassingsgebied.......................................................................................................... 96
Wie geniet bescherming?.................................................................................................. 96
in welke verhouding werken grondrechten?...................................................................... 97
1.3 handhaving van de grondrechten................................................................................... 98
hoe wordt de naleving van de grondrechten afgedwongen?.............................................98
1.4 beperking van grondrechten........................................................................................... 98
2. voornaamste rechten en vrijheden........................................................................99
2.1 Gelijkheid en non-discriminatie....................................................................................... 99
Algemeen.......................................................................................................................... 99
feitelijke vs. juridische ongelijkheid................................................................................. 100
wanneer is een rechtsongelijkheid in strijd met het gelijkheidsbeginsel?........................100
basisprincipes anti-discriminatiewetgeving..................................................................... 101
2.2 rechten ter bescherming van de fysieke persoon..........................................................101
recht op leven................................................................................................................. 101
verbod van foltering, onmenselijke of vernederende behandeling..................................102
vrijheid van de persoon................................................................................................... 102
recht op toegang tot de rechter – recht op een eerlijk proces.........................................103
2.3 rechten ter bescherming van de psychische persoon...................................................103
vrijheid van meningsuiting – vrijheid van media..............................................................103
Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst...............................................................104
2.4 recht op privacy............................................................................................................ 105
bescherming van de woning............................................................................................ 105
bescherming van de private communicatie..................................................................... 105
bescherming van het privé- familie- en gezinsleven........................................................105
2.5 vrijheid van vergadering en vereniging......................................................................... 105
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sbelles. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.