Chemo-, photo-, thermo-, mechano-, noci- (pijnREC – meestal vrij zenuwuiteinde), proprio-
(houding lichaam id ruimte),osmo-, baro- receptoren
Locatie:
- Somatosensorische sytemen
= receptoren die voorkomen in gewrichten, huid, spieren, ingewanden
- Speciale sensoren
= bvb fotoreceptoren, haarcellen
Antwoord type na prikkeling:
- Tonische receptor
= antwoorden contnue na prikkel
- Fasische receptoren
= antwoorden enkel wnr prikkel toegedient – enkel bij verandering – niet bij
aanhouden prikkel
o Bv lichaampje Vater pacini:
Druk gevoeligheid
Neemt enkel verandering waar
Neemt af wnr druk constant blijf
Meeste receptoren fasisch
Antwoordt sterkst bij verandering omgeving
1. Bv fotoreceptoren:
Passen zicht à à het contnue licht – bij verandering – opnieuw
aanpassen
Morfologie:
- Vrije zenuwuiteinden
o Al dan niet omgeven door kapsel
o Bv lichaampje Vater Pacini:
= zenuwuiteinde met kapseltje rond
o Bv pijnreceptoren:
= enkel vrije zenuwuiteinde
- Speciale receptor cellen
o Haarcellen, fotoreceptoren,..
, Sensorische transductie
a) Vrije zenuw
- Prikkel thv sensorisch gedeelte
- Potentaal verandering opgewekt
= generator potentiaal
- Drempel bereikt in acteve zone (rood)?
- AP w opgewekt + w vtgl over zenuw
- NT vrijzetng
Bv. lichaampje v Vater Pacini, pijnzenuw
b) Acteve zone = de hillock
- Generator potentaal opgewekt id acteve zone/hillock
c) Specifeke receptor
- Prikkel id groene zone
- Depolarisate receptor potentiaal
- Geen AP – enkel een receptor potentaal (zijn meestal kleine cellen)
De cellen vuren zelf geen AP
- Verandering in Ca
- Bepaalt #NT die w vrijgezet
- NT in synaptsch contact w omgezet in EPSP
- In acteve zone drempel bereiken
- Wel AP actef over zenuw geleidt naar CZS
Bv. fotoreceptor, haarcel
Analoog naar digitale omzetting
Analoog signaal
zwak = generator of receptor pot die w omgezet
naar AP
Waarnemen hoe sterk je prikkelt:
Hoe groot generator/receptor pot was
prikkel
AP is altjd even groot
Prikkel weerspiegelt dus enkel in freq vd AP
over die aferente zenuwbaan
sterk Sterk analoog signaal: w omgezet in hoge freq & omgekeerd
AF modulate = amplitude-frequente
- Niet enkel bij vrije zenuwuiteinden
- Ook bij specifeke receptorcellen
o Bv hard geluid:
Hoge decibels – sterk receptor potent in haarcel
Sterke depolarisate
Veel NT vrijzetng
Hogere freq v AP over gehoorzenuw naar hersenen
, o Bv zacht geluid
Depolarisate kleiner – NT vrijzetng kleiner – lagere freq
2. Sensorische codering
1. Modaliteit & submodaliteit
a. Zoutsmaak waarnemen
2. Intensiteit + graad
a. Hoe intensief is de smaak?
b. Snelheid waarmee de smaak veranderd
c. Ook bv tast: 2 keer drukken kan 2x zacht & 1x hard & 1x zacht
3. Locatie
a. Waar iemand bv knijpt
4. Duur
Stimulus modaliteit
1. Modaliteit coderen:
a. Smaakrec, fotorec, tastrec
2. Submodaliteit
a. Ruik: miljoenen geurstofen
Toch niet vr elke geur een spec cel? anders veel te grote neus
Labbeled line niet mogelijk fjn getuned
1. Wel bij druk
Wel populaton codering Breed getuned
1. Groep recept bv voor citroen andere groep vr banaan
2. Mogelijke overlap tss de groepen
Hoe weten welke geur we ruiken?
De populate cellen die actef zijn
b. Smaak:
o Op tong: 1 soort cellen die zoet detecteren = labbeled line
Stimulus intensiteit
- frequente v AP – AF modulate
Sterke prikkel:
Grotere receptor – generator potentaal
W omgezet in hogere freq AP
amplitude receptor/generatorpot evenredig met stmulus intensit.
(zie grafek)
beperkt door omkeerpotentaal
Op bepaalt moment: nog sterker prikkelen potent neemt
niet verder toe (=knik id curve)
Bv. 1 a aferente zenuwvezel – spierspoeltjes
Druk – generator potentaal – depolar
Nooit verder depolar dan -10mV
-
Je moet altjd onder omkeerpot van mech gestuurde
-
kanaaltjes blijven
- Tijd tussen AP gebruiken om intensiteit te
coderen:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper phaedralocquet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.