In dit document vind je de samenvatting van ontwikkelingspsychologie in het 2e jaar. Deze samenvatting bevat alle info over de hoofdstukken die wij toen moesten kennen.
Hoofdstuk 1: inleiding in de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie: wetenschap die de ontwikkeling bestudeert
Daarbij geprobeerd om gedrag van kinderen te beschrijven, begrijpen & verklaren
Ontwikkeling als regelmatige opeenvolging van stadia eindstadium = volwassenheid
Nadruk meer op resultaat dan op ontwikkelingsproces
Ontwikkeling van kinderen te verdelen in 4 gebieden:
1. Fysieke & motorische ontwikkeling
2. Cognitieve ontwikkeling
3. Psychosociale ontwikkeling
4. Morele ontwikkeling
1.1. Inleidende vragen & begrippen
1
+
3
4
1) +
2) Gedrag observeren is belangrijk om beginsituatie van individuele leerlingen te kennen
Ook kennis over ontwikkelingspsychologische fenomenen is belangrijk => die kennis is nodig
om de dingen die zich voordoen, effectief te kunnen herkennen
Observeren = verzamelen van info door mensen/kinderen gericht waar te nemen
3) observeren vraagt kennis vooraf die kennis kan ontwikkelingspsychologie bieden binnen
diverse ontwikkelingsdomeinen
4) Beter observeren kan leiden tot betere didactiek & formuleren van lesdoelen op maat
Kennis over ontwikkelingspsychologie kan leerkrachten kansen geven om gedrag van kinderen beter
te begrijpen & effectiever in te spelen op les- en klaspraktijk
Signaleren wanneer leerlingen uitvallen & zo acties op maat formuleren
Goede kennis van ontwikkelingspsychologie:
Beter begrijpen & verklaren v gedrag kinderen
Ouders bijstaan bij opvoedingsproces van hun kind meer inzicht in diverse domeinen van
ontwikkelingspsychologie biedt leerkrachten meer mogelijkheden om opvoedingsvragen van
ouders te beantwoorden
, Betere beslissingen voor beter beleid inzicht in ontwikkelingspsychologische processen
biedt school meer houvast in nemen van beslissingen
Opbouwen van zelfkennis & betere zelfreflectie ontwikkelingspsychologie biedt ook
inzichten voor leerkracht zelf => kunnen mogelijkheden bieden om wat bij zichzelf speelt, te
herkennen/accepteren & wanneer nodig te relativeren (= betrekkelijke ervan inzien)
Focus van ontwikkelingspsychologie:
Vooral op periodes wanneer veranderingen het sterkst te zien zijn tot en met adolescentie
Ontwikkelingspsychologie hierbij op 2 vlakken werkzaam
Ontwikkeling van kinderen & jongeren uitvoerig proberen beschrijven
Verklaringen bieden voor het gedrag dat we zien
Verklaren hoe we ons ontwikkelen:
Gedrag aangeboren of aangeleerd? => nature-nurture-debat
Nature: invloed van genetische eigenschappen (bv. haarkleur, kleur ogen…)
Nurture: invloeden van de omgeving (bv. woonplaats, gezinssituatie…)
Elk gedrag = samenspel van aangeboren factoren & omgevingsfactoren
Bv. kinderen leren rekenen nurture: functie van school als omgevingsinvloed
(leerkracht leert kinderen rekenen), nature: rekenen is niet mogelijk zonder rijping
van de hersenen
Conservatie: inzien dat hoeveelheid onveranderd blijft zolang er niets wordt
bijgevoegd/weggenomen, wat er ook aan verandert
Kinderen tot 5 jaar: geen conservatie
Rond 6 à 7 jaar: conservatiebegrip volledig verworven
Er is verband tussen nature/nurture & begrip gelijkekansenonderwijs:
Omgeving is van groot belang omdat kloof die kinderen al opgebouwd hebben
minder vaak wordt gestimuleerd van thuis uit schoolomgeving is heel belangrijk
Leerkracht & ook andere leeftijdsgenoten kunnen grote invloed hebben op
ontwikkeling van kinderen
Gevoelige/sensitieve periode
Invloeden van omgeving niet op elk tijdstip even groot aanleren v vaardigheden
is gebonden aan gevoelige periode
Heeft te maken met afname van plasticiteit v/d hersenen
Gevoelige periode is niet voor elk ontwikkelingsgebied hetzelfde
Ontwikkeling is complex samenspel van aanleg/milieu & zelfsturing
Kind is in staat zijn eigen ontwikkeling te sturen
Actieve/creatieve kind
Zelfbepaling & autonomie
Neemt toe met leeftijd
+ kader p. 26!
1.2. Periodes & leeftijden
Gevoelige/sensitieve periode
Invloeden van omgeving niet op elk tijdstip even groot aanleren v vaardigheden is
gebonden aan gevoelige periode
Heeft te maken met afname van plasticiteit v/d hersenen
Gevoelige periode is niet voor elk ontwikkelingsgebied hetzelfde
, Keuze categorieën
Aantal van periodes (p. 26) vallen samen met belangrijke overgangen die zich op school
voordoen
Overgang van instapklas naar kleuterklas, van kleuterklas naar lagere school, van
lagere school naar middelbare school…
Ontwikkeling beschrijven:
Kwalitatieve benadering: binnen elk stadium zijn er vaardigheden die in vorige
stadium nog niet aanwezig waren stapjes
Kwantitatieve benadering: eigenschappen w sterker/zwakker vloeiend
Ontwikkelingsopgaven:
Naar de ontwikkeling van een kind kijken door het centraal stellen & beschrijven v/h
algemene ontwikkelingsverloop
= opdrachten waarbij je kijkt naar manier waarop kind omgaat met problemen i/h leven &
omgaat met verwachtingen die omgeving stelt
Opvoedingstaken:
Bij elke ontwikkelingsopgave moet er voldoende ondersteuning zijn
+ kader p. 28
1.3. Een aantal visies op de ontwikkeling van kinderen
Visie = bril waardoor men kijkt naar het gedrag & ontwikkeling van kinderen om het te
beschrijven & te verklaren
Psychodynamische benaderingen
Specifieke & individuele gevoelens herkennen zo in onderbewuste komen
Focus op wisselwerking tussen onbewuste & omgeving
Ervaringen kindertijd van belang voor sociale & persoonlijkheidsontwikkeling
Freud & Erikson
Probleem: moeilijk te bewijzen
Bv. dromen interpreteren, kindertekeningen analyseren…
Behaviorisme/leertheorie
Aanleren & sturen van bepaald gedrag ervaringen die nodig zijn om gedrag aan te leren
Focus op ervaringen & meetbaar gedrag (geen dromen, gedachtes…)
2 belangrijke vormen: aandacht voor straffen/belonen & conditionering
Klassieke conditionering: vorm van leren waarbij neutrale gebeurtenis w verbonden
met iets anders, wat reflex uitlokt (bv. hond van Pavlov, koekjes & reclame…)
Operante conditionering/instrumenteel leren: vorm van leren waarbij men aanleert
dat bepaald gedrag aanleiding geeft tot bepaald gevolg (bv. beter inspannen omdat
cadeau volgt, mooie tekening en compliment…)
Sociaal leren: leren door te observeren & te imiteren (bv. kinderen gaan anderen
nadoen omdat ze daarvoor w beloond)
Cognitief-wetenschappelijke benaderingen
Denkprocessen, info verwerken…
Wat zijn denkprocessen die schuilgaan achter bepaald gedrag
Conditioneringen die aan basis van gedrag liggen, krijgen minder/geen aandacht
Gelijkenis met computer die info opneemt (input), verwerkt (proces) & aflevert (output) =
informatieverwerkingsbenadering
, Piaget
Bv. iemand is geïnteresseerd in een bepaalde studie waarom wil die persoon dat? Welke
motivatie heeft hij/zij..?
Systeembenaderingen
Gedrag kan pas begrepen worden wanneer je ook kijkt naar context waarin dat gedrag zich
voordoet
Bronfenbrenner: ontwikkeling bestuderen in meest natuurlijke vorm & niet in kunstmatige
onderzoekssituaties waar nadien resultaten w veralgemeend
Bio-ecologische systeemmodel (zie tekening p. 34): mens staat centraal met eigen
unieke kenmerken & beschrijft daarrond 5 lagen
1) Microsysteem: dichtst bij kind & directe invloeden (bv. ouders, leerkracht,
vrienden…)
2) Mesosysteem: relaties tussen verschillende microsystemen & hoe die
invloed hebben op het kind (bv. ouders hebben contact met de leerkracht,
die relatie heeft impact op het kind)
3) Exosysteem: invloeden afkomstig van maatschappelijke systemen (bv.
vriendenkring ouders, gemeente, werkomgeving ouders…)
4) Macrosysteem: invloeden van wetten, waarden & normen + politieke &
religieuze normen (bv. economische crisis, mode, digitalisering…)
5) Chronosysteem: minst directe invloed op het kind invloed van tijd op de
ontwikkeling (bv. oudere kinderen zullen gebeurtenissen anders
interpreteren dan jongere kinderen)
Dynamisch systeemtheorie (DST): dit systeem gaat uit van het idee dat ontwikkeling
tot stand komt doordat eigenschappen binnen & buiten het kind voortdurend op
elkaar inwerken gedrag kan je maar begrijpen als je rekening houdt met de
context waarin het geobserveerde gedrag ontstaat
Kind & omgeving vormen systeem dat bestaat uit aantal onderdelen & voortdurend op
elkaar inwerkt => kind voortdurend zoeken naar evenwicht in relatie tot omgeving
gebeurtenissen/veranderingen in omgeving verstoren evenwicht v/h systeem
reorganisatie nodig om nieuw evenwicht te vinden (= zelforganisatie)
Neurowetenschappelijke benadering
Verbanden zoeken tussen functies van hersenen & gedrag
Soms gebruik maken van dierproeven, observatie van patiënten, MRI…
Educatieve neurowetenschappen: inzichten uit educatieve wetenschappen & neurologische
wetenschappen met elkaar verbinden (bv. rol van hersenfuncties onderzoeken in ADHD,
dyscalculie…)
Gevaar: resultaten van onderzoek direct worden toegepast in onderwijs geeft
aanleiding tot neuromythes => ontstaan wanneer onderzoeksresultaten foutief w
geïnterpreteerd (bv. ene hersenhelft dominant over andere hersenhelft of linker-
en rechterhersenhelftdenkers…)
Hoofdstuk 2: de ontwikkeling van lichamelijke functies & gezondheid
2.1. Inleiding
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliedhaeyere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
