Dit is een samenvatting van het vak algemeen recht gegeven door M. Lockefeer. Deze samenvatting bevat ook de extra notities die in de les werden meegedeeld.
Hoofdstuk 1: Wat is recht?
Definitie: recht is het geheel van regels die ontworpen zijn door de WM met als doel de orde te
handhaven. De reglementering moet afdwingbaar zijn, zodat sancties kunnen opgelegd worden.
A. een geheel van gedragsregels VOOR IEDEREEN
• Juridische regels schrijven een gedrag voor
• Formuleren een bevel of een verbod, ook al wordt dit niet altijd nageleefd
• Rechtsregels hebben een algemene draagwijdte en zijn van toepassing op iedereen
• Ze zijn abstract geformuleerd (=specifiek)
• Recht bevat ook voorschriften die voor een kader moeten zorgen waarbinnen men zich op
een bepaalde manier moet gedragen
B. rechtsregels worden opgelegd door het gezag van de gemeenschap
• Gedragsregels → rechtsnormen
Vb. morele, religieuze, sportieve regels
C. de rechtsregels worden gehandhaafd door het maatschappelijk gezag
- Burgerlijk recht
o Burgers onderling in het algemeen
o Burgerlijk Wetboek
o Personen- en familierecht, vermogensrecht, familiaal vermogensrecht
- Handelsrecht
o Wetboek van Koophandel (Wetboek van Vennootschappen, Wet op de
jaarrekening, Wet op de mededinging)
o Doel: economische leven regelen omdat ze niet in het algemeen burgerlijk recht
terug te vinden zijn
- Privaatrechtelijk procesrecht
o Regelt de middelen en procedures die nodig zijn om de naleving van het
privaatrecht te verzekeren
o Inrichting en de bevoegdheid van de rechtbanken en procedures voor hoe de
rechtbanken moeten verlopen
- Arbeidsrecht
PUBLIEKRECHT
- Grondwettelijk recht of staatsrecht
o Regelt de staatsinrichting en de fundamentele rechtsbescherming van de burgers
tegenover de staat via grondwettelijke rechten en vrijheden
o Materie wordt geregeld in de Grondwet en in de bijzondere wetten (d.w.z.
wetten die met een bijzondere meerderheid zijn aangenomen en die bepaalde
algemene beginselen uit de Grondwet uitwerken.)
- Administratief recht
o Regelt de organisatie en werking van de uitvoerende macht
o Aanvulling op het staatsrecht
o Hieronder valt o.a. het gemeente- en provincierecht, stedenbouw en ruimtelijke
ordening, milieurecht
o Grondwettelijk en administratief recht hebben veel raakpunten
- Strafrecht
o Geeft aan wat een strafbaar feit is en bepaalt de straf
o Strafwetboek of in wetten en decreten
- Strafprocesrecht
o Bepaalt hoe misdrijven worden opgespoord, vastgesteld, vervolgd en bestraft
o Wijkt af van de burgerrechtelijke procedure
DVA
2
, - Fiscaal recht
o Belastingen
o Wat er belast wordt en in welke mate wordt door het fiscaal recht bepaald
- Sociaal zekerheidsrecht
o Wie zonder inkomen zit, kan via dit vangnet toch een inkomen verkrijgen
DE BRONNEN VAN HET INTERNATIONAAL RECHT
INTERNATIONALE VERDRAGEN
- Kan betrekking hebben op de rechten en plichten van de staten tegenover elkaar
- Kan rechtsregels bepalen die ook op onderdanen van toepassing zijn
▪ NIET WERKENDE VERDRAGEN: nationale wetgever moet dan bepaalde afspraken
overnemen in het nationaal recht
▪ DIRECT WERKENDE VERDRAGEN: afgesproken rechtsregels moeten dan niet eerst
in nationaal recht omgezet worden. Dit verdrag primeert dan ook op de nationale
wetgeving
▪ SOEVEREINITIETSDELEGATIE aan een internationaal orgaan inhouden: een deel
van de wetten en rechtspraak zal dan door internationale organen gebeuren en
niet meer door de nationale
EUROPEES RECHT
- Speciale plaats in de Belgische Rechtsorde
- Basis → Verdrag tot oprichting van de Europese Economische Unie (25 maart 1957)
- Dit verdrag heeft een directe werking en primeert op de Belgische Wetten
- EU. Recht wordt stelselmatig aangevuld via Verordeningen (direct toepasbaar recht) en
Richtlijnen (een bevel tot lidstaten om hun nationale wetgeving in een bepaalde zin aan
te passen).
DVA
3
, Op Belgische vlak hebben we de volgende rechtsbronnen (6)
1. Grondwet
- Hoogste norm
- Bepaalt fundamentele regels voor de uitoefening van het staatsgezag (werking en
organisatie) en de verhouding tot de burgers (grondwettelijke rechten en plichten)
- Grondwet telt 198 artikelen
- Fundamenteel = grondwet kan enkel gewijzigd worden door een speciale procedure
- Grondwet → Belgisch Staatsblad
2. Wetten, decreten en ordonnanties
- Wetten gaan uit van het federaal parlement (Kamer/Senaat)
- Decreten en ordonnanties gaan uit van het Gemeenschappen en Gewesten (bv. Vlaams
Parlement)
- Wetten en decreten/ordonnanties hebben zelfde waarde
- Twijfel? → Grondwettelijk Hof
- Wetten en decreten verschijnen eerst in het BS en zijn van toepassing in vanaf de 10de dag na
publicatie
3. Uitvoeringsbesluiten
- Koninklijke besluiten, ministeriele besluiten, besluiten van de gemeenschaps- en
gewestregeringen → voeren wetten en decreten uit
- Raad van State kan besluiten vernietigen als zij in strijd zijn met de wetten of decreten die ze
moeten uitvoeren
- Nieuwe uitvoeringsbesluiten verschijnen in het BS
4. Rechtspraak
- Uitspraak van de rechter → vonnis is enkel van belang voor de partijen die voor hem staan
- Rechtspraak → bron van recht → rechtszekerheid
5. Rechtsleer
- Geheel van wetenschappelijke commentaren van rechtsgeleerden bij het recht
- Juridische argumentatie voor de rechter → rechtszekerheid
- Terug te vinden in boeken en tijdschriften
6. Gewoonten en gebruiken
- Iedereen handelt op dezelfde manier omdat men denkt zo een rechtsplicht na te leven
- Gewoonten en gebruiken zijn uitzonderlijk een bron van recht
DVA
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper makelaar1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
