Dit document is een samenvatting van de lessen histologie, het is erg handig voor je meerkeuzevragen op het examen en je kan er ook de open vragen goed mee oplossen. Zeker de hoofdstukken over spieren worden graag bevraagd op het examen. De samenvatting is ook aangevuld met foto's om verschillende ...
Samenvattig histologie
(Prof doet HPV onderzoek dus ken die deeltjes)
Celorganellen:
Mitochondriën:
- Eigenschappen:
o Eigen DNA (rRNA + genen) en ribosomen
Geproduceerde eiwitten lijken op die van bacterie
o Kan zelfstandig zijn maar doet dat niet
o Produceert bijna alle energie voor de cel
- Waar:
o In elke eukaryote cel
o Vaak opgehoopt op plaatsen waar veel energie
nodig is (bv veel mito bij excretie plaatsen)
o # afhankelijk van type cel en activiteit van de cel
- Binnenmembraan:
o Plaats krebscyclus
o Vooral opgebouwd uit eiwitten (vooral ATP synthase; ATP ADP)
o Geplooid (cristae) voor meer opp
o Erg gereguleerd wat wel en niet door membraan => Protonen gradiënt
o Apoptose cel door binnenmembraan permeabel te maken
▪ Door PCL2-BAX
▪ Mutatie en slechte werking? => kanker
- Buitenmembraan:
o Erg permeabel
o Bevat veel transport eiwitten
o Bevat enzymen voor vetzuursynthese en bepaalde substraten
o Samenstelling intermembraanruimte lijkt op cytoplasma
- Matrix:
o Kan korrels bevatten: neergeslagen Ca en Mg zouten
o Voor oxidatie lipiden, pyruvaat en krebscyclus (enzymen aanwezig in matrix)
- Mitochondriale proteïnen:
o Meeste mito proteïne worden door cytosolische ribosomen gemaakt
(=losse ribosomen in cytoplasma)
o Opname van deze eiwitten:
▪ Eiwit bindt aan receptor op opp mito
▪ Uptake-targeting sequences herkent eiwit en brengt het in de mito
▪ Dubbel membraan => sommige eiwitten moeten 2x binden op een receptor
en worden 2 keer herkend door een uptake-targeting sequences
1
,Ribosomen:
- Membraangebonden op ER of vrij in cytoplasma
- Vormen meestal groepjes (=polysomen), bij elkaar gehouden door mRNA streng
- Bouw:
o Grote subunit; gemaakt uit groter stukje rRNA
o Kleine subunit; gemaakt uit kleiner stukje rRNA
- Zetten mRNA om in eiwitten
o Veel eiwitten maken = veel ribosomen
= grote nucleus (euchromatine pakt veel plaats in)
o Kankercell en veel ribosomen want deelt veel
- Hoe omzetting:
o Initiatie: assemblage ribosoom + start codon (AUG) op P site en binden met tRNA
o Elongatie: = verlengen eiwit
o Terminatie: herkenning stopcodon (UAG, UAA en UGA) => einde synthese
Endoplasmatisch reticulum:
- Ligt naast de celkern en is uitgesproken bij actieve cellen
- Onderscheid tussen ruw en glad ER (met of zonder ribosomen op buitenmembraan)
o Ribosomen hechten op RER aan via Sec 61 en SRP
=> +- een soort tunneltje gevormd naar cytoplasma
=> eiwitten kunnen makkelijker in ER
- Werkt nauw samen met golgi aparaat
o Golgi werkt proteïne af en zorgt dat ze op de juiste plaats terecht komen
o Vaak glycosylatie; =posttranslationele modificatie
= suikers toevoegen aan de eiwitketens (=> vorming van glycoproteïnen)
- Bestaat uit afgeplatte membranen met cisternen (ruimtes) tussen
- Functie:
o Biosynthese (=eiwitten aanmaken)
o RER produceert vesikels (eiwitten in blaasjes) die versmelten met golgi apparaat
=> afwerken met suikergroepen tot complexe glycoproteïnen
Golgi-complex:
- In alle cellen met een kern
- Vaak direct in contact met RER
- Post-translationele modificatie: na translatie wordt eiwit nog
bewerkt in oa golgiaparaat (toevoeging suikers)
- Heeft een onrijpe/cis (aankomst) en een rijpe/trans (vertrek) kant
- Functies:
o Proteïne omzetten naar actieve vorm
o Koolhydraten (=suikers) op eiwitten zetten => complex glycoproteïne
o Transport van afgewerkte producten naar hun eindbestemming
(bv Hydrolytische enzymen => lysosomen, membraaneiwitten => CM,…)
2
,Lysosomen:
- Enkel membraan met daarin inactieve hydrolytische enzymen (= hydrolase) voor vertering
- Worden gevormd in het golgiapparaat
- Breken beschadigde celcomponenten af (=autofagie) of lichaamsvreemd materiaal (bv eten)
- Primaire lysosomen:
o Bevat geïnactiveerde lytische enzymen
- Secundaire lysosomen:
o Plaats waar vertering plaats vindt
o Endosoom of fagosoom versmelt met lysosoom => secundair lysosoom
▪ Endosoom: door endocytose; stof bind op membraan receptor
=> membraan plooit in en blaasje met stof in wordt gevormd
▪ Fagosoom: door fagocytose; uitstulpen van het membraan om iets in de
cel op te nemen
o Hebben een lage pH (+-5) door pompen zodat de verterende enzymen actief zijn
o Lysosoom verteert zichzelf niet door glycocalyx (=beschermende gel laag)
(kost wel energie)
- Aanmaak lysosoom:
o Synthese lysomale enzymes in ER
o M6P (mannose-6-fosfaat) op enzymen zetten in golgi
o Transport door golgi
o M6P bindt op M6P receptor
o Clatherine coated vesikel transport
o Enzymen in een primaire (lege) lysosoom steken
+ hergebruiken M6P + clatherine coat weg
- Hoe fusie:
o Herkenning juiste membraan receptoren op de
vesikels (v-SNARE) en receptoren op het
lysosoom (t-snare)
o Juiste vesikel? => fusie door NSF en SNAPs
(=eiwitten)
- Ziekte van gaucher/ stapelingsziekte:
o Lysosomen werken niet goed
=> opstapeling onafgebroken producten
o Zorgt voor vergrote milt en lever + bruine huidverkleuring
Peroxisomen:
- Eenvoudig, enkel membraan, gevormd door vrije ribosomen
- Bevat +-50 enzymen, waaronder catalase:
o Catalase breekt H2O2 af (komt vrij bij afbraak vetzuren)
o Catalase oxideert organische stoffen (urinezuur, aminozuren en vetzuren)
- Spleen rol in biosynthese van vetten (cholesterol en galzuren)
- Synthese van plasmogenen (=membraan onderdelen)
o Bv fosfolipide, myeline,….
- Syndroom van Zellweger
o Defect in assemblage peroxisomen (zijn leeg)
o Niet levensvatbaar
3
, “Grote” verschillen lysosomen en peroxisomen:
- Peroxisomen zijn beetje groter dan lysosomen
- Zijn beide zakjes met enzymen in
- Lysosoom breekt vooral lichaamsvreemde dingen
af (pathogenen, polymeren van voeding,..)
- Peroxisoom oxideert vooral organische
verbindingen bij metabole processen (bv
vetreserves) en breekt H2O2 af
Endocytose:
- = inpakken van extracellulair materiaal (aan het membraan) in een een vesikel
- 3 soorten:
o Clathrine-vrije fagocytose: grote partikels opnemen met kleine actine armpjes
o Clathrine-coated vesikels: voor opname kleine macromoleculen
o Pinocytose: opname van vloeistof via kleine vesikels
Fagocytose:
- Gebeurt door macrofagen (= cellen die kunnen fagocyteren)
o Vooral macrofagen, neutrofielen en dendritische cellen
o Bacterie gefagocyteerd? => celreceptoren bijhouden en samen met een
stimulerende factor presenteren aan immuunsysteem => immuun response op gang
- = speciale vorm van endocytose
- Gebeurt met pseudopodia (lange armjes)
- Hoe fagocytose:
1) Chemotaxisch (cel verplaatst zich naar waar die moet)
2) Adherentie (aanhechting) aan pathogeen
3) Vorming pseudopodia
4) Vorming fagosoom (3 op foto)
5) Vorming fagolysosoom door fusie van de fagosoom
met lysosomen van de macrofaag
Pinocytose:
- Vorming van vesikels die gevuld zijn met vloeistof
- Kan caveolair proces zijn; membraan puilt in zonder dat
er iets op een receptor bind
- Hoe pinocytose:
1) Celmembraan deukt in en komt los => vesikel
2) Versmelt met lysosoom => opgeloste organische moleculen worden afgebroken
3) Nutriënten komen in cytosol door diffusie of actief transport
4) Membraan van vesikel komt vrij en gaat terug naar cel opp
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper oscarvanoostveldt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,49. Je zit daarna nergens aan vast.
