Samenvatting
samenvatting bloed 1
- Vak
- Bloed 1
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
notities lessen + informatie slides + informatie cursus van bloed 1
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 96 pagina's
Voorbeeld 8 van de 96 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
BLOED 1Inhoud
1 De bloedcellen en de organisatie van hematopoiese ..................................................................................... 1
1.1 De bloedcellen ....................................................................................................................................... 1
1.1.1 Algemeen .......................................................................................................................................... 1
1.1.2 Rode bloedcellen/erythocyten .......................................................................................................... 1
1.1.3 Witte bloedcellen/leukocyten ........................................................................................................... 2
1.1.4 Trombocyten/bloedplaatjes .............................................................................................................. 5
1.1.5 Aanmaak en levensduur .................................................................................................................... 5
1.2 Organisatie van de hematopoiese: hematopoietische stamcellen en progenitoren............................. 5
1.2.1 Algemeen .......................................................................................................................................... 5
1.2.2 Hematopoietische stamcellen geven aanleiding tot meer gespecialiseerde progenitoren .............. 6
1.2.3 Progenitoren geven aanleiding tot precursoren ............................................................................... 7
1.3 Hematopoietische groeifactoren ........................................................................................................... 8
1.3.1 Algemeen .......................................................................................................................................... 8
1.3.2 Eigenschappen van hematopoietische groeifactoren ....................................................................... 8
1.3.3 Verschillende hematopoietische groeifactoren geïsoleerd en gekarakteriseerd.............................. 8
1.3.4 Hiërarchie in de werking van de verschillende hematopoietische groeifactoren ............................. 9
1.3.5 Aspecten van bloedvorming ............................................................................................................ 10
1.4 Piramidesysteem hemotopoiese ......................................................................................................... 11
2 Biochemie van zuurstof- en koolstofdioxidetransport en van de bloedgroepen .......................................... 12
2.1 Inleiding van hemoglobine .................................................................................................................. 12
2.2 Structuur en functie van hemoglobine ................................................................................................ 12
2.2.1 Bouw................................................................................................................................................ 12
2.2.2 Functie ............................................................................................................................................. 13
2.2.3 Types ............................................................................................................................................... 13
2.2.4 Structuur.......................................................................................................................................... 13
2.3 Werking van hemoglobine ................................................................................................................... 14
2.4 Aanmaak van haem en hemoglobine .................................................................................................. 15
2.4.1 Structuur en locatie haem ............................................................................................................... 15
2.4.2 Heemsynthese ................................................................................................................................. 16
2.4.3 Globinesynthese .............................................................................................................................. 17
2.5 Heemdegradatie en bilirubinemetabolisme ........................................................................................ 17
2.6 Normale hemoglobines ....................................................................................................................... 18
2.6.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 18
2.6.2 Hemoglobine A2 (HbA2) .................................................................................................................. 18
2.6.3 Hemoglobine F (HbF) ....................................................................................................................... 18
, 2.7 Intoxicaties mbt de werking van hemoglobine .................................................................................... 18
2.7.1 Koolstofmonoxidevergifitiging ........................................................................................................ 18
2.7.2 Loodintoxicatie ................................................................................................................................ 19
2.8 Inleiding van bloedgroepen met enkele definities .............................................................................. 19
2.8.1 Wat verstaat men onder bloedgroep? ............................................................................................ 19
2.8.2 Wat is een bloedgroepsysteem? ..................................................................................................... 20
2.8.3 Wat is de rol van bloedgroepantigenen? ........................................................................................ 20
2.9 ABO bloedgroepsysteem of ABH bloedgroepsysteem ........................................................................ 20
2.9.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 20
2.9.2 Antigenen ........................................................................................................................................ 21
2.9.3 Antistoffen....................................................................................................................................... 21
2.9.4 Bloedgroepbepaling ........................................................................................................................ 21
2.9.5 Transfusie in praktijk ....................................................................................................................... 22
2.9.6 ABO compatibiliteitsregels .............................................................................................................. 22
2.10 Rhesus bloedgroepsysteem ................................................................................................................. 22
2.10.1 Rhesus historiek .......................................................................................................................... 22
2.10.2 Antigenen .................................................................................................................................... 22
2.10.3 Genen .......................................................................................................................................... 22
2.10.4 Antistoffen .................................................................................................................................. 22
2.10.5 Transfusie in praktijk ................................................................................................................... 23
3 De hematologische diagnostiek .................................................................................................................... 23
3.1 Symtomen............................................................................................................................................ 23
3.2 Klinische tekens bij fysisch onderzoek ................................................................................................. 23
3.3 Etiologie van lymfadenopathie ............................................................................................................ 24
3.4 De hematologische diagnostiek ........................................................................................................... 24
4 Het oppuntstellen van een anemie ............................................................................................................... 25
4.1 Algemeen ............................................................................................................................................. 25
4.2 Hypochrome microcytaire anemie ...................................................................................................... 26
4.3 Normochrome normocytaire anemie .................................................................................................. 26
4.4 Macrocytaire anemie ........................................................................................................................... 27
4.5 Vergelijking tussen de verschillende anemieën ................................................................................... 28
4.6 Morfologie rode bloecel ...................................................................................................................... 28
5 Microcytaire anemie ..................................................................................................................................... 28
5.1 Het ijzermetabolisme........................................................................................................................... 28
5.1.1 IJzer in heem.................................................................................................................................... 29
5.1.2 IJzervoorraden in macrofagen en leverparenchymcellen ............................................................... 29
5.1.3 Circulerend ijzer .............................................................................................................................. 29
5.1.4 IJzerabsorptie, transport en verlies ................................................................................................. 30
, 5.2 Ferriprieve of ijzerdeficiëntie-anemie ................................................................................................. 30
5.2.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 30
5.2.2 Klinische verschijnselen ................................................................................................................... 30
5.2.3 Algemene oorzaken ......................................................................................................................... 31
5.2.4 Etiologie ........................................................................................................................................... 31
5.2.5 Diagnose .......................................................................................................................................... 32
5.3 Anemie van chronische ziekten ........................................................................................................... 32
5.3.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 32
5.3.2 Diagnose .......................................................................................................................................... 33
5.4 Sideroblastische anemie ...................................................................................................................... 33
5.4.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 33
5.4.2 Etiologie ........................................................................................................................................... 33
5.4.3 Diagnose .......................................................................................................................................... 33
5.5 Thalassemie ......................................................................................................................................... 34
5.5.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 34
5.5.2 Genetisch voorkomen ..................................................................................................................... 34
5.5.3 Klinische classificatie ....................................................................................................................... 34
6 Macrocytaire anemie .................................................................................................................................... 35
6.1 Etiologie van macrocytaire anemie ..................................................................................................... 36
6.2 Fysiopathologie van megaloblastische anemie ................................................................................... 36
6.3 Klinische manifestaties van megaloblastische anemie ........................................................................ 37
6.3.1 Hematologische afwijkingen ........................................................................................................... 37
6.3.2 Gastro-intestinale afwijkingen ........................................................................................................ 38
6.3.3 Subacute gecombineerde degeneratie van zenuwstelsel ............................................................... 38
6.4 Belangrijkste oorzaken van megaloblastische anemie ........................................................................ 38
6.4.1 Megaloblastische anemie tengevolge van vitamine B12-deficiëntie .............................................. 38
6.4.2 Megaloblastische anemie tengevolge van folaatdeficiëntie ........................................................... 39
6.5 Diagnosestelling van megaloblastische anemie .................................................................................. 39
6.6 Macrocytaire anemie met normoblastisch beenmerg ........................................................................ 40
7 Hemolytische anemieën ................................................................................................................................ 40
7.1 Definitie en classificatie van hemolytische anemieën ......................................................................... 40
7.1.1 Hemolyse ......................................................................................................................................... 40
7.1.2 Voorbeelden van oorzaken van hemolytische anemie ................................................................... 42
7.2 Hereditaire sferocytose ....................................................................................................................... 43
7.2.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 43
7.2.2 Achtergrond: het RBC membraan ................................................................................................... 44
7.2.3 Klinische verschijnselen ................................................................................................................... 44
7.2.4 Diagnose .......................................................................................................................................... 44
, 7.3 Glucose-6-fosfaat-dehydrogenase deficiëntie ..................................................................................... 44
7.3.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 44
7.3.2 Biochemische achtergrond .............................................................................................................. 44
7.3.3 Klinische verschijnselen ................................................................................................................... 45
7.3.4 Diagnose .......................................................................................................................................... 45
7.4 Pyruvaat kinase deficiëntie .................................................................................................................. 46
7.4.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 46
7.4.2 Klinische verschijnselen ................................................................................................................... 46
7.4.3 Diagnose .......................................................................................................................................... 46
7.5 Sikkelcelanemie ................................................................................................................................... 46
7.5.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 46
7.5.2 Belangrijkste klinische verschijnselen ............................................................................................. 46
7.5.3 Diagnose .......................................................................................................................................... 47
7.6 Immune hemolytische anemieën ........................................................................................................ 47
7.6.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 47
7.6.2 Antiglobulinetesten (Coombstesten) .............................................................................................. 47
7.6.3 Allo-of iso-immune hemolytische anemie....................................................................................... 48
7.6.4 Auto-immune hemolytische anemie ............................................................................................... 49
7.7 Bloedgroepantigenen en bloedtransfusie ........................................................................................... 50
7.7.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 50
7.7.2 Procedures bij een transfusie met RBC ........................................................................................... 51
8 Inleiding tot kwaadaardige hematologische aandoeningen ......................................................................... 53
8.1 Definities en gemeenschappelijke biologische eigenschappen ........................................................... 53
8.2 Pathogenese van de belangrijkste klinische manifestaties van hematologische maligniteiten .......... 53
8.3 Het verschil tussen acute en chronische leukemie en de verschillende vormen van leukemie .......... 54
9 Leukocytose, leukopenie, polycytemie en trombocytose ............................................................................. 54
9.1 Leukocytose en leukopenie ................................................................................................................. 54
9.2 Neutrofilie ............................................................................................................................................ 55
9.2.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 55
9.2.2 Voorbeelden van oorzaken neutrofiele leukocytose ...................................................................... 55
9.2.3 Mogelijke eigenschappen van de granulocyten .............................................................................. 55
9.3 Lymfocytose ......................................................................................................................................... 55
9.3.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 55
9.3.2 Voorbeelden van oorzaken ............................................................................................................. 56
, 9.4 Neutropenie......................................................................................................................................... 56
9.4.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 56
9.4.2 Eigenschappen ................................................................................................................................ 56
9.4.3 Voorbeelden van oorzaken ............................................................................................................. 56
9.4.4 Klinische verschijnselen ................................................................................................................... 56
9.4.5 Diagnose .......................................................................................................................................... 57
9.4.6 Verloop ............................................................................................................................................ 57
9.5 Polycytemie ......................................................................................................................................... 57
9.5.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 57
9.5.2 Voorbeelden van oorzaken ............................................................................................................. 57
9.6 Trombocytose ...................................................................................................................................... 58
9.6.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 58
9.6.2 Voorbeelden van oorzaken ............................................................................................................. 58
10 Pancytopenie ........................................................................................................................................... 58
10.1 Definitie en etiologie ........................................................................................................................... 58
10.1.1 Algemeen .................................................................................................................................... 58
10.1.2 Voorbeelden van oorzaken ......................................................................................................... 59
10.2 Aplastische anemie (beenmergaplasie) ............................................................................................... 59
10.2.1 Algemeen .................................................................................................................................... 59
10.2.2 Voorbeelden van oorzaken ......................................................................................................... 59
10.2.3 Klinische verschijnselen .............................................................................................................. 59
10.2.4 Diagnose...................................................................................................................................... 59
11 Hemostase en fibrinolyse ......................................................................................................................... 60
11.1 Fysiologie van normale hemostase en fibrinolyse ............................................................................... 60
11.1.1 Hemostase .................................................................................................................................. 60
11.1.2 Testen voor de bloedstolling....................................................................................................... 66
11.2 Pathofysiologie van de bloedstolling ................................................................................................... 69
11.2.1 Primaire hemostase en het begrip purpura ................................................................................ 69
11.2.2 Afwijkingen van plasmatische stolling ........................................................................................ 73
12 Trombose ................................................................................................................................................. 78
12.1 Trombose ............................................................................................................................................. 78
12.2 Erfelijke en verworven trombofilie ...................................................................................................... 80
12.2.1 Algemeen .................................................................................................................................... 80
12.2.2 Erfelijke varianten ....................................................................................................................... 80
12.2.3 Lupus anticoagulans (LAC) .......................................................................................................... 82
,13 Practicum: Leukocyten formule ............................................................................................................... 82
13.1 Normale witte bloedcel differentiatie ................................................................................................. 82
13.1.1 Cellen perifeer bloed................................................................................................................... 83
13.1.2 Leukocyten: uitzicht .................................................................................................................... 83
13.1.3 Leukocyten: voorkomen in perifeer bloed .................................................................................. 84
13.1.4 Normale hematopoiese .............................................................................................................. 84
13.1.5 Varia cellen in perifeer bloed ...................................................................................................... 85
13.2 Reactieve en pathologische morfologie .............................................................................................. 85
13.2.1 Granulocyten............................................................................................................................... 85
13.2.2 Lymfocyten.................................................................................................................................. 86
13.2.3 Inclusies....................................................................................................................................... 86
13.3 Celtelling in routine klinisch laboratorium........................................................................................... 86
13.3.1 Inleiding....................................................................................................................................... 86
13.3.2 Pitfalls.......................................................................................................................................... 87
13.3.3 Preparaat .................................................................................................................................... 88
13.4 Normaalwaarden ................................................................................................................................. 88
13.5 Beelden ................................................................................................................................................ 88
13.5.1 Neutrofiel .................................................................................................................................... 88
13.5.2 Lymfocyt...................................................................................................................................... 89
13.5.3 Monocyt ...................................................................................................................................... 89
13.5.4 Eosinofiel ..................................................................................................................................... 89
13.5.5 Basofiel........................................................................................................................................ 89
13.5.6 Bloedbeelden .............................................................................................................................. 89
,1 De bloedcellen en de organisatie van hematopoiese
1.1 De bloedcellen
1.1.1 Algemeen
- plasma
~ Bevat
Bloedcellen
Eiwitten
§ Stollingsfactoren: nodig voor de hemostase
¨ Dit kan je onderzoeken door plasma te testen
§ Immunoglobinen: nodig voor humorale afweer
¨ Dit kan je onderzoeken door serum te testen
§ Complement: speelt een rol in de lyse van cellen en micro-organismen waarop antilichamen
of antistoffen (= immunoglobulinen) zich vooraf gebonden hebben
¨ Dit je kan je onderzoeken door serum te testen
~ Onderzoeken van bloedcellen en/of plasma
~ Proefbuis met anticoagulens
EDTA (= ethyleendiamine tetraacetaat) voor bloedcellen
Natriumcitraat voor plasmastolling
- Serum
~ Bloed laten centrifugeren
bovenste vloeistof = serum
onderste = bloedklonter
~ bevat geen stollingsfactoren
- Bloedcellen
~ Zijn gedifferentieerd
~ Functie
cardiovasculair-pulmonair systeem (vervoer zuurstof)
in de afweer
in de hemostase (bloedstelping)
1.1.2 Rode bloedcellen/erythocyten
- Functie: belangrijke rol in zuurstof- en CO2 transport.
~ D.m.v. hemoglobine
Zorgt voor de kleur van de RBC
- Hebben geen kern meer
- Vertegenwoordigen 1/3e van alle cellen in het menselijk lichaam
~ compatibel met hun belangrijke rol in het onderhoud van weefsels van het lichaam
RBC en trombocyten
1
, 1.1.3 Witte bloedcellen/leukocyten
(a) Fagocyten
- gespecialiseerd in het fagocyteren van partikels en micro-organismen
- soorten
~ granulocyten
neutrofiele granulocyten
eosinofiele granulocyten
basofiele granulocyten
~ monocyten
~ dendritische cellen
Granulocyten
- WBC die granules vertonen.
~ Indeling o.b.v. aankleuring van de granules in een May-Grünwald-Giemsakleuring:
- Neutrofiele granulocyten
~ Kleur granules: blauw-roos of blauw-grijs
~ Kern:
Staafkernige neutrofiel/granulocyt: staafkernig gebogen (links)
Segmentkernige granulocyt: bestaat uit 2 – 5 met elkaar verbonden
gecondenseerde kwabben (rechts)
~ Functie: fagocyteren en doden van bacteriën
Vormen de eerste verdedigingslijn van de huid- en mucosabarrière
~ Granules
Vertegenwoordigen lysosomen
Primaire granules
§ Beginnen vanaf stadium van de promyelocyt in beenmerg
§ bevatten o.a. myeloperoxidase
Secundaire granules
§ Verschijnen vanaf het niveau van de myelocyt in het beenmerg
§ Vormen grootste deel van de lysosomen in rijpe granulocyt vormen
§ bevatten o.a. collagenase
- Eosinofiele granulocyten
~ Kleur granules: oranje-rood
Zijn groot
Secundaire granules
~ Kern: 2 – 3 kwabben
~ Functie: rol in de bestrijding van worminfecties en allergische aandoeningen.
- Basofiele granulocyten
~ Kleur granules: donkerblauw
Grof
gelegen boven de kern
secundaire granules
§ bevatten heparine en histamine
§ Functie histamine: bevordert vasodilatatie waardoor witte
bloedcelbevoorrading wordt bevorderd aan een site van inflammatie.
~ Functie:
Rol in de bestrijding van parasieten
Rol in de chemotaxis van eosinofiele granulocyten
Rol in bestrijding van allergische aandoeningen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geneeskundeUA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen