ARBEIDSRECHT
deel 1: Inleiding ................................................................................................................................................................................. 7
H1: Wat is arbeidsrecht?........................................................................................................................................................... 7
H2: Bronnen van het arbeisrecht .......................................................................................................................................... 8
§1. Internationaal ................................................................................................................................................................... 8
§2. Nationaal ............................................................................................................................................................................. 8
§3. Hiërarchie van de rechtsbronnen ............................................................................................................................. 9
§4. Oefening .............................................................................................................................................................................. 9
deel 2: Algemene bepalingen van de arbeidsovereenkomstenwet ............................................................................10
H1: Begrip .....................................................................................................................................................................................10
§1. Gezag...................................................................................................................................................................................10
a. Arbeidsrelatiewet ...........................................................................................................................................10
b. Vermoeden betreffende de aard van de arbeidsrelatie.............................................................11
c. Toetsing criteria & herkwalificatie ............................................................................................................11
d. Administratieve commissie .......................................................................................................................11
H2: Aangaan arbeidsovereenkomst ...................................................................................................................................12
§1. Geldigheidsvereisten art. 5.27 BW .........................................................................................................................12
§2. Vormvereisten ................................................................................................................................................................14
H3: Werving, selectie en Gelijke behandeling ................................................................................................................14
§1. Algemeen ..........................................................................................................................................................................14
§2. Rekruting ..........................................................................................................................................................................14
a. Selectiecriteria..................................................................................................................................................14
b. Interview/sollicitatie ....................................................................................................................................15
c. Confidentialiteit ....................................................................................................................................................16
d. Testen ....................................................................................................................................................................16
e. Referentiecheck ...............................................................................................................................................16
f. Aanbod & contracteren .....................................................................................................................................16
g. Wat mag de werkgever wel en niet vragen .......................................................................................16
H4: Soorten...................................................................................................................................................................................17
§1. Aard van het werk .........................................................................................................................................................17
a. Arbeiders <> bedienden ..............................................................................................................................17
b. Handelsvertegenwoordigers ....................................................................................................................17
c. Dienstboden art. 108-118 Arbeidsovereenkomstenwet ...............................................................18
d. Studenten .............................................................................................................................................................18
e. Huisarbeiders art. 119.1-119.12 Arbeidsovereenkomstenwet ............................................18
f. Telewerkers CAO nr. 85 ....................................................................................................................................18
§2. Duur van de overeenkomst .......................................................................................................................................18
1
, §3. Omvang van het werk ..................................................................................................................................................20
H5: Taalgebruik & verjaring ..................................................................................................................................................21
§1. Taalgebruik in sociale betrekkingen in de onderneming .............................................................................21
§2. Verjaringstermijn ..........................................................................................................................................................21
deel 3: Inhoud van de arbeidsovereenkomst ......................................................................................................................22
H1: Bedingen in de arbeidsovereenkomst ......................................................................................................................22
§1. Mogelijke bedingen in de arbeidsovereenkomst .............................................................................................22
a. Concurrentiebeding (non-compete clause)......................................................................................22
b. Scholingsbeding ...............................................................................................................................................24
c. Andere bedingen ..................................................................................................................................................25
d. Car/GSM/computer – policy ......................................................................................................................25
deel 4: Uitvoering van de arbeidsovereenkomst ...............................................................................................................26
H1: Verplichtingen van de partijen ....................................................................................................................................26
§1. Gemeenschappelijke verplichtingen .....................................................................................................................26
a. De welzijnswet & de codex over het welzijn op het werk .........................................................26
b. Specifiek: psychosociale risico’s .............................................................................................................26
c. Preventie van psychosociale risico’s op het werk .............................................................................27
d. Privacy van de werknemer ........................................................................................................................28
e. Basisregels AVG (algemene verordening gegevensbescherming) ......................................29
f. Onrechtmatig verkregen bewijs ..................................................................................................................29
§2. Verplichtingen van de werknemer.........................................................................................................................30
a. Arbeid verrichten art. 17, 1° WAO .........................................................................................................30
b. Bevelen en instructies opvolgen art. 17, 2° WAO ..........................................................................30
c. Concurrentie art. 17, 3° WAO ........................................................................................................................30
d. Veiligheid art. 17, 4° WAO ..........................................................................................................................30
e. Arbeidsgereedschap art. 17, 5° WAO ...................................................................................................30
§3. Verplichtingen van de werkgever ..........................................................................................................................30
a. Arbeid verschaffen art. 20, 1° WAO .......................................................................................................30
b. Zorgen voor behoorlijke & veilige werkomstandigheden art. 20, 2° WAO .....................30
c. Loon uitbetalen art. 20, 3° WAO ...................................................................................................................30
d. Huisvesting bezorgen art. 20, 4° WAO .................................................................................................30
e. Geloofsplichten & burgerlijke plichten art. 20, 5° WAO ............................................................30
f. Onthaal art. 20, 6° WAO ....................................................................................................................................30
g. Arbeidsgereedschap art. 20, 7° WAO ...................................................................................................30
§4. Aansprakelijkheid van de werknemer..................................................................................................................31
§5. Aansprakelijkheid van de werkgever ...................................................................................................................31
deel 5: Schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst en betaalde feestdagen ...........................33
H1: Begrip .....................................................................................................................................................................................33
H2: Wettelijke oorzaken van schorsing ............................................................................................................................33
2
, §1. Overmacht art. 26 WAO ..............................................................................................................................................33
a. Begrip.....................................................................................................................................................................33
b. Gevolgen ...............................................................................................................................................................33
§2. Het gewaarborgd dagloon .........................................................................................................................................34
a. Artikel 27 WAO: situaties waarin recht op normaal loon is (gewaarborgd dagloon)
34
§3. Arbeidsongeschiktheid ...............................................................................................................................................34
a. Begrip.....................................................................................................................................................................34
b. Verplichtingen werknemer .......................................................................................................................34
c. Controlerecht werkgever.................................................................................................................................34
d. Gewaarborgd loon ..........................................................................................................................................35
e. Re-integratie langdurig arbeidsongeschikten ................................................................................37
§4. Zwangerschaps- en bevallingsrust.........................................................................................................................37
a. Gevolgen van de schorsing voor de opzegging................................................................................38
b. Andere gevallen van schorsing tijdens/na zwangerschap .......................................................39
c. Moederschapsbescherming bij risicovolle werkzaamheden ......................................................39
§5. Kort verzuim of klein verlet ......................................................................................................................................40
a. Specifieke gevallen van kort verzuim ..................................................................................................40
§6. Loopbaanonderbreking en tijdskrediet ...............................................................................................................41
a. Tijdskrediet en landingsbanen................................................................................................................41
b. Thematische verloven ..................................................................................................................................41
§7. Verlof om dwingende redenen ................................................................................................................................42
§8. Andere schorsingen ......................................................................................................................................................42
a. Schorsingen toegelaten enkel voor arbeiders ................................................................................42
b. Schorsingen toegelaten voor arbeiders en bedienden...............................................................42
§9. OEFENING: welke oorzaak van schorsing is van toepassing? ....................................................................43
deel 6: Einde van de arbeidsovereenkomst .........................................................................................................................44
H1: Algemene beëindigingswijze ........................................................................................................................................44
§1. Wederzijdse toestemming van de partijen (= onderling akkoord) ..........................................................44
§2. Overmacht ........................................................................................................................................................................44
§3. Ontbinding van de arbeidsovereenkomst ...........................................................................................................45
a. Gerechtelijke ontbinding ............................................................................................................................45
b. Ontbindend beding .........................................................................................................................................45
c. Initiatief van schuldeiser .................................................................................................................................45
§4. Afloop van de termijn of voltooiing van het werk ...........................................................................................45
§5. Overlijden van een der partijen ...............................................................................................................................45
H2: Arbeidsrechtelijke beëindigingswijzen ....................................................................................................................46
§1. Ontslag ...............................................................................................................................................................................46
§2. Vormen van ontslag ......................................................................................................................................................46
3
, §3. Opzegging .........................................................................................................................................................................46
a. Begrip.....................................................................................................................................................................46
b. Wijze van kennisgeving van de opzegging art. 37 AOW ............................................................47
c. Duur van het opzegtermijn .............................................................................................................................47
d. Gevolgen ...............................................................................................................................................................49
§4. Oefeningen .......................................................................................................................................................................49
§5. Ontslagmotivering CAO nr. 109 ...............................................................................................................................50
a. Algemeen .............................................................................................................................................................50
b. Motiveringsplicht ............................................................................................................................................50
c. Kennelijk onredelijk ontslag .........................................................................................................................50
d. Wie moet bewijzen dat ontslag kennelijk onredelijk was........................................................50
§6. Ontslag wegens dringende reden ...........................................................................................................................50
a. Algemeen .............................................................................................................................................................50
b. Procedure – EXAMEN.....................................................................................................................................51
c. Gevolgen ....................................................................................................................................................................51
§7. Onregelmatig ontslag ...................................................................................................................................................51
a. Sanctie ...................................................................................................................................................................51
b. Berekening opzeggingsvergoeding .......................................................................................................51
§8. Bescherming bij ontslag .............................................................................................................................................52
a. Wettelijke ontslagbeperkingen ...............................................................................................................52
b. Conventionele ontslagbeperkingen ......................................................................................................52
deel 7: Collectief arbeidsrecht ...................................................................................................................................................53
H1: Inleiding.................................................................................................................................................................................53
§1. Hoe worden afspraken tussen WG en WN gemaakt? .....................................................................................53
§2. Historie ..............................................................................................................................................................................53
a. Paritaire organisaties ...................................................................................................................................53
§3. Sociaal overleg ................................................................................................................................................................53
a. Sociaal overleg op verschillende niveaus ..........................................................................................54
b. Meerwaarde sociaal overleg en vakbond ..........................................................................................54
c. Nadelen ......................................................................................................................................................................54
H2: Sociaal organisatierecht..................................................................................................................................................54
§1. Juridische aspecten .......................................................................................................................................................54
a. Verenigingsvrijheid .......................................................................................................................................54
b. Representativiteit ...........................................................................................................................................54
c. Rechtspersoonlijkheid ......................................................................................................................................54
§2. Werknemersorganisaties = vakbonden ...............................................................................................................55
§3. Werkgeversorganisaties .............................................................................................................................................55
H3: Collectieve arbeidsovereenkomsten .........................................................................................................................56
§1. Wat is een CAO? .............................................................................................................................................................56
4
, a. Wie kan een cao sluiten? .............................................................................................................................56
§2. Waarom cao? ...................................................................................................................................................................56
a. Nationale arbeidsraad (interprofessionele cao) ...........................................................................56
b. Paritair comité (sectorale cao) ................................................................................................................56
c. Onderneming (ondernemings cao) ............................................................................................................56
H4: Overlegorganen op ondernemingsniveau ...............................................................................................................56
§1. Vakbondsafvaardiging.................................................................................................................................................56
§2. Ondernemingsraad en comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) .....................57
a. Samenstelling ondernemingsraad.........................................................................................................57
b. Samenstelling PBW ........................................................................................................................................57
c. Oprichting.................................................................................................................................................................57
d. Wat verstaat men onder een onderneming ......................................................................................57
e. Bescherming tegen ontslag (EXAMEN) ................................................................................................58
f. Bevoegdheden........................................................................................................................................................58
H5: Het IPA en de loonnorm..................................................................................................................................................58
b. De loonnorm ......................................................................................................................................................58
H6: Collectieve conflicten .......................................................................................................................................................59
§1. Collectieve conflicten en het recht op collectieve actie .................................................................................59
§2. Juridische regeling van staking en uitsluiting ...................................................................................................59
a. Staking ...................................................................................................................................................................59
b. Uitsluiting of lock-out ...................................................................................................................................59
c. Bedrijfsbezetting ..................................................................................................................................................59
§3. Voorkomen en beëindigen van collectieve conflicten ....................................................................................59
a. Verzoening en bemiddeling.......................................................................................................................59
b. Beroep op de rechterlijke macht ............................................................................................................59
c. Beroep op de ordehandhavers .....................................................................................................................59
DEEL 8: Arbeidsreglementering ...............................................................................................................................................60
H1: Loon bij feestdagen ...........................................................................................................................................................60
§1. Algemeen ..........................................................................................................................................................................60
§2. Principieel verbod op arbeid ....................................................................................................................................60
§3. Wat indien een feestdag samenvalt met een zondag of gewone inactiviteitsdag ...............................60
§4. Recht op loon voor feestdag of vervangingsdag ...............................................................................................60
§5. De feestdag valt tijdens periode van schorsing van uitvoering van AOK...............................................60
§6. Betaling van feestdag of vervangingsdag die valt na het einde van de AOK .........................................61
H2: Vakantie .................................................................................................................................................................................61
§1. Jaarlijkse vakantie en Arbeidsrichtlijn .................................................................................................................61
§2. Toepassingsgebied........................................................................................................................................................61
§3. Duur van de vakantie ...................................................................................................................................................62
a. Algemeen .............................................................................................................................................................62
5
, b. Specifiek: arbeiders .......................................................................................................................................62
c. Specifiek: bedienden ..........................................................................................................................................63
§4. Vakantiegeld ....................................................................................................................................................................63
a. Algemeen: enkel en dubbel vakantiegeld ..........................................................................................63
b. Arbeiders .............................................................................................................................................................63
c. Bedienden ................................................................................................................................................................63
§5. Tijdstip en verdeling van de vakantie ...................................................................................................................64
a. Trapsgewijs bepalen van vakantiedagen...........................................................................................65
§6. Aanvullende vakantie (Europees) ..........................................................................................................................65
H3: Loon ........................................................................................................................................................................................65
§1. Loon als bestanddeel van de AOK...........................................................................................................................65
§2. Bescherming van het loon .........................................................................................................................................65
a. Loon in natura ...................................................................................................................................................66
§3. De loonlijn ........................................................................................................................................................................66
H4: Arbeidsreglement ..............................................................................................................................................................66
§1. Algemeen ..........................................................................................................................................................................67
§2. Verplicht karakter .........................................................................................................................................................67
§3. Nut van het arbeidsreglement .................................................................................................................................67
§4. Opstellen en wijzigen ...................................................................................................................................................67
§5. Inhoud van het arbeidsreglement ..........................................................................................................................68
- Bescherming van belangen van werknemers (WN)
- Bevorderen van hun welzijn
o AR: bescherming bieden tegen werkgever (WG)
▪ Bv. Arbeidsongeschiktheid: werkgever moet bij
ziekte gewaarborgde loon doorbetalen
▪ Bv. Einde arbeidsOK: specifieke regels rond de
Doel
beëindiging zoals opzeggingstermijn
▪ Bv. aansprakelijkheid: werknemer heeft
aansprakelijkheidsimmuniteit
o SZR: menswaardig bestaan verzekeren (gewaarborgd
inkomen, werkloosheidsuitkering, pensioenen, …)
- Arbeidsprolitariaat in 19e eeuw
o Slechte lonen
o Slechte werkuren
o Kinderarbeid
o Overheid kwam niet tussen
o Geen sociale wetgeving
o …
- De evolutie van het samenscholingsverbod/coalitieverbod
o 1795
▪ verbod vereniging van arbeiders
▪ kwam neer op verbod op vakbonden & stakingen
▪ art. 415 Sw. koppelde hieraan strafsanctie (gevangenisstraf)
o 1866
▪ afschaffing coalitieverbod & daaraan gekoppeld art. 415 Sw (stakingen nog
steeds strafbaar)
o 1921
▪ vrijheid van vereniging (stakingen niet langer strafbaar)
- enkel van toepassing op werknemers & gevers & contractuele ambtenaren
o NIET: zelfstandigen & vast benoemde ambtenaren
7
,H2: BRONNEN VAN HET ARBEISRECHT
§1. INTERNATIONAAL
- internationale rechtsbronnen
o bilaterale verdragen (België – ander land)
o multilaterale verdragen (België – andere landen)
▪ internationale Arbeidsorganisatie (I.A.O/ILO)
• conventies: belangrijke invloed op Belgisch arbeidsrecht , enkel juridisch
bindend als die wordt aangenomen door land of wordt geratificeerd
• drieledig overleg: werkgevers, werknemers & regeringen van 187
lidstaten
- multilaterale verdragen
o Raad van Europa
▪ EVRM waarborgt fundamentele vrijheden & kan rechtstreeks worden
ingeroepen voor Belgische rechtbanken
▪ ESH omvat bindende fundamentele sociale rechten , waarom het recht op arbeid,
recht op vrijheid van organisatie, recht op collectief onderhandelen
o EU > gedeelde bevoegdheid op sociaalrechtelijk vlak (voorrang aan LS’en)
o Rechtsinstantie: Hof van Justitie van de EU
o Primaire EU-verdragen: verdragen geven bepaalde macht aan EU
o Secundaire EU-verdragen
▪ Verordeningen: directe werking
➔ om vrij verkeer van werknemers te bevorderen
▪ Richtlijnen: worden omgezet in nationaal recht
§2. NATIONAAL
- Sociale grondrechten → inspanningsverbintenis GEEN resultaatsverbintenis
- sociale rechtsbronnen
o wetten & decreten (arbeidsovereenkomsten wet = federaal)
o KB’s & MB’s
o rechtspraak & rechtsleer (met Hof van Cassatie uitspraak rekening houden)
o collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) (overheid komt niet tussen)
o gebruik = iets is zo vaak aan werknemer toegekend dat het een recht wordt
▪ cumulatieve voorwaarden
• vast: hetzelfde bedrag of zelfde berekeningsbasis
• algemeen: alle werknemers of categorie
• bestendig: geen onderbreking + gedurende lange periode toegekend
VOORBEELD: gebruik
1. Een eindejaarspremie wordt slechts toegekend aan de helft van de werknemers. Kunnen andere
werknemers op basis van dit gebruik ook eindejaarspremie afdwingen?
Neen, aangezien het niet aan hen werd toegekend
2. Een werkgever geeft gedurende 3 opeenvolgende jaren naar aanleiding van Sinterklaas een
cadeaubon van Fnac aan al zijn werknemers. Is de werkgever ook het vierde jaar gehouden deze
cadeaubon te geven?
Ja, er is een gebruik gezien het een periode van 3 jaar altijd dezelfde is geweest
8
, - conclusie nationale regulering van het arbeidsrecht door
o overheid: wet, KB, MB
o sociale partners: collectieve arbeidsovereenkomst
o werkgever & werknemer: individuele arbeidsovereenkomst, arbeidsreglement, gebruik
o men kan niet afwijken van hogere norm TENZIJ als dat in voordeel is van werknemer
§3. HIËRARCHIE VAN DE RECHTSBRONNEN
- art. 51 CAO-wet
- Lagere norm mag afwijken van hogere norm
o Als: lagere norm niet strijdig met hoger OF
o Rechten van de werknemer vermindert of plichten
verzwaart
VOORBEELD: maximale arbeidsduur (per week & voltijds)
1. Wat is de arbeidsduur?
Maximale arbeidsduur = 37 uur, want voordeliger
voor de WN & CAO is hogere rechtsnorm dan
individuele overeenkomst
2. Wat is de arbeidsduur?
Maximale arbeidsduur = 36 uur, want voordeligste
voor de WN
§4. OEFENING
- Standpunt werknemer: er is een gebruik ontstaan
- Standpunt werkgever: arbeidsovereenkomst sluit gebruik uit
- Arbeidshof: geen recht op premie, want een gebruik kan geen afbreuk doen aan AOK omwille
van hiërarchie der rechtsnormen + het sluit totstandkoming van gebruik uit
9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtspraktijkHoGent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
