HOOFDSTUK 1: OP ONDTEKKINGSTOCHT DOOR EEN BEKEND GEBIED?
OVER DE EIGEN AARD VAN DE SAMENLEVING
INLEIDING
- Sociologie = samenlevingskunde = studie van de maatschappij (Sieyès)
door 3de stand te bestuderen, wou hij nieuw woord om verandering in mij aan te duiden
Socio = bondgenoot, metgezel, verbonden met ander & logos = rede, leer, kennis
def = kennis verwerven over de wijze waarop mensen met elkaar verbonden zijn,
zonder als individu (micro), maar ook als groep (meso) en zelfs als systeem (macro).
- Oudste vindplaats: manuscript van Emmanuel Joseph Sieyès
bekeek samenleving enkel vanuit politiek gekleurd standpunt
- Terminologie Sieyes sloeg niet aan, Comte wel (eind 18 e E): van normatief naar empirisch
in 1830 pas: door objectiviteit & empirische wijze werd hij als officiële uitvinder gezien
Sociale fysica: wetten fysica en natuurkunde toepassen op mens verhouding, mij
Studie van: sociale verbanden, kenmerken en wetmatigheden (correlatie/verband)
1. Een beeld van een titel
- Titel = verhouding tss samenleving, sociale spelregels, maatschappelijke spelers en het spel
afgebakend door lijnen. Buiten het speelveld staan de spelers die niet me kunnen spelen
niet aan spelregels houden = scheidsrechter
ook informele regels (goede gewoonten) vb. fairplay
- Specifieke positie: = plaats op veld, niet de functie vb. doelman, midvelder, spits,…
verzameling van posities is veranderlijk aantal & soort variëren naargelang opstelling
- Rol: wat er verwacht wordt van positie, wijze waarop positie wordt ingevuld: vb. defensief
afh van persoon doelman = ballen tegen houden, treinbestuurder = tijdig & veilig
- Status: hoog of laag = externe waardering aanvaller hoger gewaardeerd dan verdediger
chirurg meer gewaardeerd dan leerkracht, maar beide even belangrijk
- Tijdens spel: interageren & communiceren: aanmoedigen, info uitwissleen, ruzie maken,…
Formele leider: via officiële kanalen op die positie terecht gekomen (niet altijd beste)
Informele leider: niet via officiële kanalen daar geplaatst, maar wel goed gezag
- Rond veld: trainer, supporter, zakenman,… nemen niet deel aan spel, toch sturen ze mee
neutrale waarnemer: zoals wetenschapper en socioloog
↳ uitspreken over positionaliteit (belangrijk): de
een = eigenschappen uiten die mogelijks invloed hebben op neutraliteit. Vb. vrouw
- Pas vrijheid wanneer er spelregels zijn: zorgen voor zekerheid en voorspelbaarheid
2. Het dagelijkse leven door de sociologische lens
, - Sociologische lens vereist: om achterliggende werkelijkheid lezen (professioneel instrument)
Beeld vormen van structuur van zichtbare sociale werkelijkheid
- Werkinstrument: survey/MRI scan beeld nutteloos, verstaan nodig opleiding & ervaring
- Sociologische verbeelding: vermogen om te begrijpen dat iemands individuele ervaring in
zonder verband staan met mij krachten en ruimere historische context
afstand nemen van actuele toestand en alternatief standpunt innemen voor nieuw zicht
- MILLS onderscheidt 3 componenten van sociologische verbeelding/’sociological imagination’:
= manier op samenleving te bestuderen, een stuk van verbeelding is gebaseerd op…
Geschiedenis (hoe kwam samenleving tot stand en hoe verandert ze?)
Biografie (welke mensen bevolken een bepaalde samenleving?)
Sociale structuur (hoe werken instituties, wat zijn dominante instituties, hoe orde?)
Wisseling van perspectieve: verschillende oogpunten bekijken, complex (+ oplossing)
1) Selectieve waarneming
- Routineus denken en handelen zo diep ingebed in dagelijks leven, lijkt enige waarheid
onze waarneming is zeer selectief = voor sociologisch denken (al weten voor gezien)
- Common sense: info in soc context reducere/ordene/interpretere vanuit eigen positie
Fysische en sociale beperkingen
Gebonden aan materiële ruimte: Niet mogelijk om overal tegelijk aanwezig te zijn
Gebonden aan sociale ruimte: iedereen neemt samenleving vanuit eigen positie waar
Belangen
Bepaalde belangen willen verdedigen, eigen interpretatie
krant: van belang te weten vanuit welke positie wordt verteld: fabrikant vs. Arbeider
Kennis en informatie
Waarnemen vanuit kennis die we al hebben (onderwijs speelt hier ook een rol)
Na fraude met spaargeld van klanten, bekijk je bankeigenaars nu anders (eigen kennis)
info die men over persoon/toestand heeft, is bepalend voor waarneming
hoe minder kennis, hoe minder breed en beperkter men kijkt naar samenleving
Voorkeuren en afkeer
Via opvoeding en massamedia krijgt men voorkeur voor en afkeer van persoon/toestand
= socialisatieproces = individu gaat zich door omgang anderen, hun cultuur eigen maken
ethisch en dus cultuur gebonden: euthanasie, zwangerschap op latere leeftijd,…
2) Referentiekaders
, = vanuit eerdere ervaring bouwt men stapsgewijs een kader dat latere waarneming beïnvloed
= geheel van denkpatronen. Hoe ouder men wordt, hoe meer denkpatronen in kader
- Kenmerken:
Vormt een geheel: alle waarnemingen vanuit eenzelfde referentiekader
niet af/op/uit zetten
Stabiel maar veranderlijk: verandering in mij beïnvloedt na tijd ook referentiekader
Talrijk, divers & individueel: geen 2 mensen met volledig hetzelfde kader
Gedeelde referentiekaders: groepen in ongeveer zelfde omstandigheden opgroeien
krijgt soortgelijke ervaring gelijkende referentiekader
vorm van solidariteit, groepsgevoel, cohesie creëren
- Door verscheidenheid van referentiekaders reageren we verschillen
Gepercipieerde werkelijkheid (= beleefde werkelijkheid/eigen werkelijkheid) stuurt ons
of handelen even sterk of sterker dan de zakelijke werkelijkheid (= vatbaar, statistisch)
Vb. gepercipieerde werkelijkheid = complottheorie, belangrijker in VS dan zakelijke
Thomas & Thomas: If people define situations as real, they become real in consequences
kan leiden to verkeerd beeld van toestand dat zo echte werkelijkheid wordt
Vb. self-fulfilling prophecy: (on)bewust taalgebruik/gedrag aanpassen aan verwachting
Pygmalioneffect: self-fulfilling prophecy in het onderwijs
- Stereotypes: min of meer gefixeerde & vereenvoudigde voorstellingen over andere groepen
zonder die in bepaalde groep gangbaar zijn, zonder dat ze op feiten zijn gebaseerd
Vb. spanjaard slaapt, fransman drinkt wijn, Ier altijd zat,… (veel w, n allen)
= algemeen beeld over kenmerken
Kan positief en negatief zijn: vooral in tweede geval maatschappelijke impact mogelijk
Hulpmiddel om complexiteit te verminderen
Leidt tot ontmenselijking stereotypes worden dan een hulpmiddel bij vooroordelen
Kenmerken: Vereenvoudiging, Vertekening, Veralgemening
Sociologie streeft naar onbevooroordeeld/neutrale beeldvorming, eist afstand routine
- Vooroordelen: oordeel vooraf (men brengt interpretatiekader en gegevens niet samen)
Eindconclusie maken vooraf, zonder bewijs (emotioneel gebeuren)
= mening die meestal negatief is
3) Over sport
