Samenvatting van alle delen van het vak Bijzondere heelkunde (2e master). Dit bevat dus weke delen, anesthesie en orthopedie van zowel de kleine als de grote huisdieren.
,A. Weke delen kleine huisdieren
1. Abdominale chirurgie
1.1. Celiotomie (= benadering van de buikholte, je moet dit stuk lezen als een soort van
stappenplan voor een celiotomie!) PS deze girl zegt veel foto’s te vragen op het examen
Mediane celiotomie → via linea alba (geen bloedvaten, geen spier, minder pijnlijk dan
bijvoorbeeld de paramediane en heelt goed). Hoe gaan we dit doen:
• Patiënt in ruglig
• Mogelijke incisies:
o Maximaal → van xiphoid tot pubis (uitzonderlijk)
o Craniaal → van xiphoid tot umbilicus
o Caudaal → van umbilicus tot pubis
• BELANGRIJK! Tel altijd het aantal kompressen op het instrumentenveld vooraleer je
het abdomen opent. Als een kompres achterblijft in het abdomen gaat dit zich ontwikkelen
tot een granuloom. Gebruik bij voorkeur kompressen met looddraad!!! Deze kan je terug
vinden via RX.
En wat je ook moet doen is de kompressen vochtig maken met steriele
fysiologische oplossing → daarna wring je ze volledig uit. Dit doe je
omdat kompressen redelijk grofmazig zijn en als je daar te snel vloeistof
op kapt dan druppelt het er doorheen vooraleer dat de kompres zich vol
zuigt en eigenlijk tegenhoudt. Anderzijds helpt dit ook met eventuele
pluisjes die in het kompres zitten er uit te halen.
• Chirurg staat aan de rechterkant van het dier (mits de chirurg rechtshandig is)! Dus de
incisie gaat dan van craniaal van caudaal. Als je dan finaal gaat hechten doe je dat van
caudaal naar craniaal (dat is makkelijker)!
• Eigenlijk gaan we altijd mediaan insnijden tenzij andere indicaties bijvoorbeeld
als je een maximale incisie doet bij de reu (i.v.m. het preputium) → in dit geval
snijdt je vanaf het preputium enkel de huid parapreputiaal in en vervolgens
open je de buikholte alsnog in de middenlijn. (Niet het geval bij katers omdat
het preputium genoeg caudaal zit)
o Pre-putium moet je pre-operatief spoelen met verdunde chloorhexidine
(meestal 1/100) en/of met doekklem naar lateraal onder operatiedoek wegleiden (als
je de penistop / preputium niet in het operatieveld hoeft te hebben)
, o NIET TE GECONCENTREERDE CHLOORHEXIDINE: dan gaat de slijmhuid van het
preputium reageren en gaat de hond nadien uitvloei hebben
• Na het insnijden van de huid ga je de subcutis vrijprepareren t.h.v. de middellijn. Vermijd
overmatig ondermijnen (dus niet te veel vrij prepareren) → dit kan leiden tot seroma’s.
o De linea alba is meestal vrij goed te herkennen maar het kan zijn als je de patiënt
positioneert dat de middenlijn van de huid niet altijd knal boven de middellijn van de
patiënt zit → soms moet je er dus even naar opzoek.
o Zeker bij drachtige dieren is de witte lijn heel breed
o Hoe verder je caudaal komt hoe dunner de witte lijn is
o Bij mannelijke dieren! → parapreputiaal komen we ook de m. preputialis (loopt
diagonaal van het preputium naar craniaal) + een bloedvat tegen → de m.
preputialis snijdt je door en het bloedvat bindt je af → als je terug gaat sluiten moet
je deze spier ook hechten!!! Aan de andere kant zit ook zo’n spier dus als je hem niet
reconstrueert zal de hond op zijn contralaterale voorpoort gaan plassen lol
Vervolgens prepareer je naar mediaan toe om daar t.h.v. de linea alba de buikwand
te openen
,• We gaan nu de linea alba optillen met een pincet om de buikwand te openen. Op deze
manier heb je geen risico om organen aan te prikken wanneer je een steekincisie doet met
een bistouri. Je doet dit met de snijdende kant van het mesje omhoog om veilig te spelen.
We maken een opening groot genoeg om er een gleufsonde (alternatief: dicht genepen
debakey pincet) of een weefselschaar in te steken → dan kan je de incisie verlengen met je
bistouri door op je pincet te snijden! (of als je wilt kan je ook knippen!)
• Oké, nu hebben we de linea alba opengesneden. Als we dan in het craniaal abdomen zitten
(alles boven de navel) vinden we bij onze huisdieren overvloedig veel vet langs de zijkanten
liggen, dit is falciform vet. Dat is dus vet dat hangt t.h.v. de linea alba. De hoeveelheid is
afhankelijk van de voedingstoestand van de hond. Er zitten kleine bloedvaatjes in (klemmen
zetten of aanstippen met de elektrocauter.
Je moet dit falciform vet dus aan beide kanten verwijderen want als je het gaat manipuleren
gaat er al heel snel steatitis optreden! (is niet
gevaarlijk maar stel je haalt het niet weg en de hond
gaat slecht → je schakelt beeldvorming in en die
doen een echo → die gaan dan lokale peritonitis zien
dan weet je niet of het de steatitis is of iets klinisch
relevant! Als je het falciform vet weghaalt en
beeldvorming ziet lokale peritonitis dan weet je dat
het niet steatitis is en dus relevant).
,• Als je een buikspreider gebruikt moet je onthouden dat alle wat je wint in de breedte verlies
je in de lengte! Manuele retractoren zijn makkelijker omdat je een beetje dynamisch kan
werken maar je hebt hier wel extra handen voor nodig (studenten / assistenten).
maag (curvatura major)
omentum
milt
• Nu gaan we weer even inzoomen op een caudale celiotomie bij de reu → je kan
het eventueel helemaal open doen maar als je bijvoorbeeld bij de blaas moet zijn
heeft het geen zin om voor het preputium al te beginnen snijden → je gaat dan
enkel t.h.v. het preputium zelve insnijden (t.h.v. de rode stippellijn op de afbeelding
rechts). Je begint dan net nadat je je m. preputialis hebt → dus je snijdt in net
achter dat bloedvat dat daarbij liep → je voelt als eerste naar de voorrand van de
bekken.
o ALTERNATIEF (als je zeker weet dat je enkel caudaal hoeft te zijn): je snijdt de huid op
de middellijn in bovenop de penis! Je trekt vervolgens de penis naar lateraal →
subcutaan prepareren → linea alba opzoeken. Met deze techniek heb je minder kans
op seroma (bij vorige techniek moet je tunnelen naar de middellijn toe en heb je dus
meer onderlijning).
• Nu moet de incisie terug dicht! Als eerst: tel het aantal kompressen op instrumentenveld
vooraleer je gaat sluiten
• Bij hond en kat hechten we NOOIT het peritoneum → als je dit wel doet heb je eigenlijk veel
meer kans op vergroeiingen en verklevingen.
• Situatie VOOR de navel
Je ziet falciform vet onder de linea alba! De ene fascie
loopt onder de rectus abdominis en de andere loopt
boven de rectus abdominis. Dit heeft belang bij het sluiten
van de incisie!!! Je moet namelijk iets dieper prikken om
beide fascie te sluiten → je sluit de volledige linea alba
craniaal van de navel!
,• Situatie ACHTER de navel
Is een samensmelting van de fascie van zowel de
obliquus internus en de obliquus externus! Dit vormt een
stevige peesplaat over de rectus abdominis. Je sluit hier
enkel de externe fascie!
HECHTEN!
Ze vraagt ALTIJD welk materiaal je nodig hebt om een buikwand te sluiten (zoek dit later even
terug bij heelkunde)
• LINEA ALBA
o We gebruiken eigenlijk altijd een doorlopende hechting om de buikwand te sluiten
→ de spanning wordt op die manier goed verdeeld → betere heling.
o Het is belangrijk de je traag resorbeerbaar hechtmateriaal gebruikt (poly of
monofilament maakt niet uit → maar polyfilament heeft meer weefseldrag dus we
gebruiken vaker monofilament)
o Naaldtype is niet heel belangrijk maar we gebruiken voornamelijke een ronde naald
o De volgende cijfers MOET je uit je hoofd weten!
▪ Hond <7kg → polydioxanone 3/0
▪ Hond 7-20kg → polydioxanone 2/0
▪ Hond 20-40kg → polydioxanone 0
▪ Hond >40kg → polydioxanone 1
▪ Kat <5kg → poliglecaprone 3/0, (polydioxanone)
▪ Kat >5kg → poliglecaprone 2/0, (polydioxanone)
Polydioxanone gebruiken bij grote incisie (= traag resorbeerbaar),
poliglecaprone bij kleinere incisies (bv. sterilisaties)
o Hechtingen 5 tot 10 mm uit elkaar, beiderzijds 5 tot 10 mm
fascie in elke steek
o Indien doorlopend: 4-6 worpen bij beginknoop en 6-8
worpen bij eindknoop
• SUBCUTIS: (+ m. preputialis): resorbeerbaar, ronde naald
• HUID: resorbeerbaar (intradermaal) of niet-resorbeerbaar (uitwendig,
is meest inert), snijdende naald (soms ook dit materiaal gebruiken
voor de subcutis = economisch, het vet delft dan eigenlijk het onderspit)
, NAZORG
• Analgesie (dosis en soort is afhankelijk van ingreep)
• Buikwand heelt traag dus beweging beperken (vermijden plotse bewegingen / springen) →
stappen is ok maar geen trappen lopen
• Mooncollar, body, plastieke kap, bij katten kan je bijvoorbeeld een body knippen uit een sok
COMPLICATIES
• Extra abdominale complicaties:
o Seroma
o Hematoma
o Drainage
o Dehiscentie (huid, buikwand, huid EN buikwand, met of zonder strangulatie) =
incisionele hernia
▪ Geloste knopen
▪ Gebroken hechtmateriaal
▪ Doorgescheurde hechtingen
▪ Patiëntfactoren: verhoogd risico bij infectie, hypoproteïnemie, ….
• Intra abdominale complicaties:
o Verklevingen
o Vergroeiingen → losmaken enkel als er strangulatie ontstaat (geldt ook verklevingen)
o Peritonitis
o …
Paramediane celiotomie
• Niet vaak gebruikt (welke parapreputiale incisie bij reuen → maar daar alsnog mediane
benadering linea alba)
Laparotomie = flank incisie (strictu sensu) wordt gebruikt als synoniem voor
celiotomie
• Flankoveriëctomie
• (Bij)nierchirurgie
• Huidincisie
o Caudaal van en parallel aan ribben, net onder lendenspieren
o Je gaat eerst de spierlagen stomp splijten volgens hun vezelrichting (als je
een grote incisie gaat doen zal je ze moeten doorknippen → traumatisch!)
o Nu open je het peritoneum
o Sluiten: enkelvoudig of doorlopen sluiten van spierlagen met
resorbeerbaar hectmateriaal → daarna routinematig sluiten subcutis en
huid
(Laparoscopie) ((geen tijd om op in te gaan))
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pennydgk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
