Geweldloos omgaan met agressie (mc):
1. De zorgsector en agressie:
Groeiende aandacht en bezorgdheid:
Er wordt een grens overschreden op het moment dat iets voor jou overgaat van ‘aangenaam’ naar ‘niet meer
aangenaam’.
- Grenzen = subjectief -> opgebouwd door ervaringen, overtuigingen, meningen, …
Valkuil naar aanpak en impact:
Wat je niet markeert, escaleert.
- Hoe langer we wachten om een grensoverschrijding aan te geven -> hoe langer de frustraties kunnen
broeden -> hoe heviger de reacties zullen zijn + hoe moeilijker het verband met de initiële
grensoverschrijding nog aan te tonen.
- Bv: iemand wordt uitgesloten, nadien gepest, minderwaardigheidsgevoel en wrok nemen toe -> als de emmer
van wie gepest wordt, overloopt, en deze persoon vanuit vergelding op zijn beurt agressief gedrag stelt, ziet
men, zonder melding, niet meer wat is voorafgegaan
Valkuil naar impact -> onze emmer raakt vol zonder dat we het doorhebben
- Er wordt op onze ziel getrapt, we gaan eronderdoor of net over en reageren vanuit emoties
Grenzen stellen binnen de zorgsector:
Het is van belang dat een organisatie een goed en duidelijk beleid heeft rond hoe om te gaan met agressie en geweld
en dat er afstemming is in de teams. (=de teamgrenzen)
Ernstige vormen van grensoverschrijding -> als team stil staan bij de vraag om politie te informeren
- Leidinggevenden moeten dan overnemen
- Via aangifte: naam, adresgegevens van zv vrijgeven -> niets omtrent medische gegevens of inschatting mbt
toerekingsvatbaarheid
- Justitie: beslissen om de zaak (niet) te vervolgen -> mbt toerekingsvatbaarheid
- Bij vervolging: mogelijkheid met maatregel pt in beter beveiligde setting te behandelen voor specifiek
problematiek
2. Visie in de zorg rond de term ‘agressie’:
Agressie wordt niet noodzakelijk als iets negatiefs gezien.
Meest voorkomende vormen van agressie kunnen beschouwd worden energetisch spectrum
- Gematigde vorm = functioneel, extremen = minder functioneel
- Links: subassertiviteit, blokkering en angst (schichtige muis: die snel langs zijwanden verwijdert uit de kamer)
- Rechts: destructief geweld (olifant: alles vertrappeld op zijn weg)
- Midden: assertiviteit
Agressief gedrag kan beschouwd worden als communicatie.
- Er wordt iets verteld en uitgedrukt
- Uitnodiging om te zoeken naar de onderliggende boodschap
- Bv: hongergevoel -> honger = actie tot eten, nodige eiwitten en voedingsstoffen opnemen -> gebeurt dit niet,
valt get leven stil -> geen eten, geen energie, geen leven
Agressief gedrag is dus te begrijpen als potentieel risicogedrag.
Hoge mate van agressieve energie = problematisch agressief gedrag
- Respect en gelijkwaardigheid ver te zoeken
1
, De uitdaging ligt erin om dat gedrag te bekijken als signaal, om daarna dieper te gaan zien: over welk gevoel,
gedachtegang en behoefte gaat het hier werkelijk?
Sturende processen wat we zien en voelen in ons lichaam -> onder waterlijn
- Hoe meer emotie, hoe meer het gedrag non-verbaal zal zijn en via het lichaam
uitgedrukt worden
Een persoon die agressief gedrag vertoont, zet de tegenspeler vaak onbedoeld op het verkeerde been.
- We zien de leeuw, terwijl we een kwetsbare kat zien
Lastig en moeilijk verstaanbaar gedrag komt meestal niet voort uit onwil maar uit onvermogen.
- Woede = manier om een gevoel van machteloosheid te uiten.
Emoties willen niet zomaar weggeduwd, genegeerd, ondergewaardeerd of uitgeroeid worden.
- Wat je onderdrukt, daar heb je later geen controle meer over, het kan er plots en onbeheersbaar uitkomen
Cognitieve controle (=stevige zelfbeheersing) heeft zowel schoolse als sociaal-emotionele vaardigheden nodig
Aha: aanpak van agressieve uitingen -> aanhoren (stoom aflaten), herhalen (benoemen van emotie, herhalen van
klacht) en antwoorden.
3. Triggers of oorzaak:
Triggers of aanleidingen = dingen die ons gevoel aan kalmte en balans doen verliezen, bewust of onbewust.
- Vlam in de pan, reactie vanuit thalamus
- Intern-extern
Oorzaak = iets dat voor jou belangrijk is: een behoefte
- Oningeloste behoefte
- Er is vuur
- Tolerantiegrens is overschreden
- Intern
Herkennen betekent managen. Het kan interessant zijn om eens een zelfinventarisatie te doen: wat gebeurt er in mij,
in mijn omgeving.
Het is van belang om onze tolerantiegrens goed te bewaken.
- Hoe hoger we geraken, hoe moeilijker het wordt na te denken
4. Het stressresponssysteem:
Om gerichter om te gaan met agressie moet je leren om de lichamelijke reacties bij jezelf te herkennen en te
erkennen.
Reptielbrein (continu in alertheid)
- Hersenstam
- Onbewuste, reflexen, gewoonten
2