Samenvatting
samenvatting muziekgeschiedenis (geslaagd voor examen)
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
samenvatting syllabus Francis Maes, duidelijk overzicht, schematisch opgesteld genoeg uitleg
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 78 pagina's
Voorbeeld 8 van de 78 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: myrthebouwens • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
I.Muziek in de oudheid
Muziek in het Oude Griekenland
begrip 'mousiké'
= kunst in tonen
= kunst van de Muzen
breed begrip (cultuur)
geen Grieks apart begrip muziek (alle kunsten v muzen)
9 muzen
teksten Plato, Aristotels, Hesiodes 'De geboorte van de
goden'
dochters Zeus en Mnemosyne (=geheugen)
inspireren sterfelijke dichter (verleden)
1.
Griekse denken over muziek
Griekse literatuur: informatie op 3 manieren
1. sociale gebruiken
verschillende vormen: hymnen, liefdesliederen, drankliederen, ...
melos = gezongen poëzie
monodie (individuele zanger)
koorzang
epinikion (mengvorm)
meest gebruikte instumenten: aulos, lyra, kithara
2. filosofische beschouwingen
1
, Plato & Aristoteles: plaats, betekenis, functie in samenleving
geen onafhankelijke kunstvorm
vervlochten met wetenschap en moraal
3. technische traktaten
onderzoek v toonsystemen en stemmedthoden
invloed latere muziektheorie
tech begrippen: diatonische, chromatische, enharmonische
toonsoorten
tetrachord
4 categoriën van Griekse denken over muziek
Kosmologie
= muziek als hoorbare veruiterlijking v samenhang van de wereld
1. PYTHAGORAS (6de eeuw vc)
intervallen verklaard vlgns verhoudingen tss 4 getallen v tetraktys
(1-2-3-4)
muziek en kosmos // getallenverhoudingen
muziek als wetenschappelijk domein
2. PLATO (4de eeuw vc)
De Staat: vertelling v de krijgsman Er (geheimen v leven na dood)
fysieke lichaam van het universum beschrijven in mythische termen
Timaois: mathematische indeling v het universum
ondeelbare-deelbare-timaios
verhoudingen 3/2, 4/4; 9/8, 256/243
3. CICERO (1ste E vc): Droom van Scipio
'harmonie der sferen' (ontstaan uit mathematische
verhoudingen)
aardse muziek als imitatie van de muziek der sferen
Muziek en ethiek
2
, 'ethos' = zedelijk karakter
muziek: karakter indrukken en beïnvloeden
1. DAMON VAN ATHENE (5de eeuw vc)
Griekse toonladder: nationaal karakter uitdrukken
(dorische, lyrische, frygische modi)
2. PLATO: harmonia van de ziel
muziek: ethische uitwerking op mens
moreel schadelijke en moreel goede muziek
niet voor plezier
veroordelen van instrumenten
3. ARISTOTELES
Politeia: muziek in de opvoeding + beschaafde ontspanning
Poëtica: mimesis (nabootsing)
veroordelen v instrumenten
Muziek als techniek
1. ARISTOXENOS VAN TARENTE (4de eeuw vc): Over harmonieën
muziektheorie als autonome discipline
definitie van 3 'genera'
enharmonische, chromatische, diatonische genus
tonoi ipv harmonia
= transpositie van toonladders
Muziek als genot
1. EPICURISME
= genot nastreven als doel van het leven
muziek = bron v onschuldig plezier, natuurlijk fenomeen
2. SCEPTICISME
3
,= mens kan geen kennis verwerven
muziek = bron van plezier en ontspanning
maar: geen natuurlijk fenomeen (muziek geen object v kennis)
Empiricus (2de eeuw nc) : Tegen de geleerden (musici)
muziek ≠volwaardig studiedomein, louter afleiding
Muziek in de vroege christelijke kerken
bron: patristiek (4de eeuw)
= geschriften v christelijke kerkvaders (Ambrosius, Augustinus)
geen radicale breuk met oudheid
= aanpassing christelijke verhalen aan filosofie
3 belangrijke christelijke riten via psalmodie
= eenvoudige voordracht v oudtestamentische
psalmen
1. officie (getijdengebed)
= gezangen door monniken op geregelde tijdstippen van de dag
'getijden': hoe christenen dag indelen (drie-eenheid)
2. vigilie (middernachtgebed, nachtwake)
3. mis (eucharistie)
= herdenking v het laatste avondmaal v christus
centrale rite v het christendom
1.
Intellectuele erfenis van de oudheid
Zeven Vrije Kunsten
= Artes Liberales
= intellectuele traditie v de late oudeheid
opleiding:
1. trivium = 'kunst van het woord'
4
, vakgebieden grammatica, retorica, dialectica
2. quadrivium
mathematische vakgebieden arimetica, musica, geometrica,
astronomica
muziek als mathematisch studiedomein
Augustinus 'De Musica'
muziek v essentieel belang:
intepreteren bijbel
kennis v universele verhoudingen
Boëthius (6de eeuw)
+ Cassiodorus: encyclopedisch overzicht v Artes Liberaeles
bemiddelaar oudheid en middeleeuwen
rationalistische richting
harmonie der sferen
Plato's ethosleer
indeling van muziek in 3 soorten/studiedomeinen
1. musica mundana = harmonie v wereld en universum
2. musica humana = harmonie v menselijke lichaam en ziel
3. musica instrumentalis = muziek op instrumenten
later: St-Victor
1. in pulsa "door te slaan" = percussie
2. in flato "foor beweging v lucht" = fluit en orgel
3. in voce "door de stem" = menselijke zang
hiërarchie
ware musicus (geleerde): theoretisch, via contemplatie
instrumentalist (handwerker)
5
,II.
Muziek in de middeleeuwen
Cantus planus
terminologie: plainchaint, le plain-chaint
Latijnse term "vlakke zang"
onderscheid 'cantus mensurabilis' (gemeten zang)
gregoriaans: foutieve toeschrijving paus Gregorius de Grote
(Sanctissimus)
alternatieve ritussen: Oud-Romeins, Ambrosiaans, Gallicaans,
Mossarabisch
1ste schriftelijke vastgelegde repertoire
levende traditie
officiële zang Latijnse kerk
kenmerken muziek uit mondelinge traditie (vaste formules)
1.
Historische context
Karolingische renaissance
= culturele en religieuze hervormingsbewegingen in de 9de eeuw
olv Pippijn de Korte, Karel de Grote, Lodewijk de Vrome
doel: relgieuze eenheid
standaardisering van de ritus (eenheidsritus)
model: ritus Romeinse kerk
Hadrianum = kopie v sacramentarus v Paus Gregorius
6
, gevraagd door KDG aan paus Hadrianus
standaardmisboek Frankische kerk
muziek: synthese Romeinse en Frankische tradities
Admonitio generalis (789): kerkelijke en educatieve
hervormingen
° scholae cantum
= zangscholen in kerken en kathedralen
2.
christelijke cultus
2 belangrijke onderdelen
1. Eucharistie (mis)
centrale rite: laatste avondmaal herdenken
2 types gezangen:
ORDINARIUM: 5 gezangen, elke misviering
kyrie, gloria, credo, sanctus, agnus dei
PROPRIUM = gezangen voor bepaalde misviering, feestdagen
2. Offcie (getijdengebed)
systeem v tijdsindeling (3-eenheid)
cyclisch tijdsbegrip: dagelijkse, wekelijkse, jaarlijkse cyclie
(Kerkelijk jaar)
SINGULIER
of Romeins, canoniek
= gebedsdiensten in kathedralen, collegiale kerken, parochiekerken
MONASTIEK
= gebedsdiensten in kloosters
muziek volgens regel v Benedictus (norm Europese kloosters)
3.
7
, Muziek neerschrijven
teksten Romeinse ritus: verspreid via handgeschreven boeken
vb.: Anifonarius v Mons Blandinus (800, N-Frankrijk)
officiegezangen opgetekend in: antifonarii, psalters, hymnen
uitbreiding gregoriaanse repertoire: noodzaak neerschrijven
mondelinge traditie: vaste formules
nieuwe vormen: tropen en sequensen = geen vaste formules
graduale
= boek met gezangen v het proprium
medio 9de eeuw: muzieknotatie
Musica Disciplina v Aurelianus v Réôme
Neumenschrift
1ste vorm v muzieknotatie
neumen = eenvoudige tekens, bovenaan tekst
weergeven: melodie stijgen of dalen
oorspronkelijk: 'gebaar'
muziek: 'melodisch gebaar'
adiastematische notatie
= notatie zonder aanduiding v toonhoogten
Guido van Arezzo (1000)
monnik, zangmeester kathedraal v Arezzo
uitvinding: notatie op notenbalk
principe: notenschrift en solmisatie
solmisatie = geheugenmiddel via toonhoogten
basis moderne solfège
= toonhoogten aanduiden met lettergrepen
diastematische notatie
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bananafreak999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen