Les 5: Forensisch onderzoek van glas- en verfsporen
Type glasonderzoek
Van welke bron zijn de fragmenten afkomstig? In dit onderzoek, de glasbreukanalyse, bestaat er
geen referentiemateriaal! Er moet een investigatief onderzoek opgestart worden naar de bron. Ook
kan er een vergelijkend onderzoek opgestart worden naar de relatie van de persoon met het
voorwerp van de plaats delict. Dan gaan we onderzoeken van welke bron de fragmenten afkomstig
zijn, wanneer je wel referentiemateriaal hebt.
Glas als forensisch bewijs
Glas is overal aanwezig en het is zeer breekbaar. Het wordt vaak gebruikt als afscherming van
kostbare voorwerpen, denk aan huizen, winkels of auto’s. In het forensische onderzoek zien we
meestal gebroken glas bij verkeersongevallen (± 11.000 vluchtmisdrijven per jaar), maar er is ook
meer en meer gebruik van plastic tegenwoordig. Het glas splintert in een groot aantal grote en kleine
(overdraagbare) fragmenten. Door analyse is er associatie mogelijk met een plaats op een specifiek
moment; een persoon; of een activiteit. Glas bevat klasse en subklasse karakteristieken: de
discriminatiekracht hangt af van:
De gevoeligheid van de onderzoekstechniek
Het type transfer (tussen slachtoffer en verdachte, meervoudige transfer, etc.), persistentie
en staalname
De zeldzaamheid van de glaskarakteristieken
De individuele karakteristieken zijn enkel mogelijk bij souche-onderzoek. Dit is dus alleen mogelijk
wanneer je een groot afgebroken stuk glas vindt die je perfect kan passen in een groter geheel.
Alleen nu kan je spreken van identificatie.
Samentelling van glas
Een product van een samensmeltproces dat gekoeld werd zonder te kristalliseren is amorf. De
meeste fragmenten die worden aangetroffen tijdens sporenonderzoek zijn afkomstig van
commercieel glas (raamglas en flessen), dit is natronglas en bestaat uit een vormer (70% silica), een
flux (10% soda) en een stabilisator (15% kalk). Dit bij elkaar geteld is geen 100% (95%), want er
worden nog 5% andere materialen aan toegevoegd om de karakteristieken van glas te krijgen
(additieven voor de specifieke eigenschappen). Glas heeft een smelttemperatuur van 1700C, dit kan
verlaagd worden door het toevoegen van een flux (Na2CO3 of Mg2CO3). Een raffineerder (Na2SO4,
As2O3 of CaSO4) zorgt voor het verwijderen van de gasbellen. Ook kan er gerecycleerd glas (“cullet”)
worden toegevoegd, dit geeft een betere geleiding van de warmte tijdens het smeltproces:
Voor 1 m2 glas van 4 mm dik en 10 kg gewicht heeft men 8 kg grondstoffen en 3.6 kg
glasscherven nodig
Fabriekseigen versus vreemd gerecycleerd glas
Dit is forensisch relevant, maar men moet opletten voor interstaal variatie binnen dezelfde
batch
Type glas
Kwartsglas bestaat uit puur silica (bijvoorbeeld cuvetten en ampullen), dit absorbeert geen UV licht.
Kristalglas (loodglas of loodkristal) heeft als samenstelling: 54%-65% SiO 2, 18%-38% PbO en 13%-15%
soda. Dit geeft geen kristal(structuur)! Wanneer we meer dan 24% lood zien, spreken we over een
loodkristal (een modern kristal), dit heeft een tragere afkoeling. Wanneer we meer dan 30% lood
zien, spreken we over een volloodkristal. Een bergkristal is natuurlijk glas met een perfect
kristalrooster. Wat we vooral tegenkomen op plaatsen delict is commercieel glas ofwel natronglas
(want het bevat een hoge concentratie natron). Dit bevat 10% metaaloxide (lood, zink, barium,
kalium). Vlakglas (ramen, spiegelglas, draadglas, …) kunnen we onderverdelen in getemperd glas
(autozijruiten, douche deuren, …) en gelamineerd glas (voor- en achterruit in de auto).
Verpakkingsglas (flessen, (drink)glazen, vazen, …) bevat meer Mg, Fe en Na dan vlakglas. Ook bestaat
er technisch glas (glasvezel, glaswol, …) en buisglas (TL-lampen). Borosilicaat wordt gebruikt voor glas
Pagina 1 van 16
