Het is een zeer grote samenvatting voor het vak Menselijke Biologie en genetica van Rudi D'hooge. Deze samenvatting is gebaseerd op een samenvatting van een andere persoon, dus ook zeker credits naar deze persoon. Ik heb deze aangepast aan het nieuwe boek en aangevuld met de delen die ontbreken. Ik...
HOOFDSTUK 5: CARDIOVASCULAIR SYSTEEM: HART EN BLOEDVATEN
5.1 OVERZICHT VAN HET CARDIOVASCULAIRE SYSTEEM
Bestaat uit het hart (pompt bloed) en bloedvaten (waardoor bloed stroomt)
Hartslag stuur bloed in de bloedvaten.
Circulatie voert uitwisselingen uit
Algemeen doel van circulatie is om cellen van het lichaam te bedienen.
- Ander doel: bloeddoorstroming garanderen
Cellen zijn omgeven door interstitieel vloeistof, gebruikt om substanties tussen bloed en cellen uit te
wisselen. Bloed verwijdert afvalstoffen van die vloeistof. Bloed voorziet ook het interstitieel vloeistof
van zuurstof en voedingsstoffen die cellen nodig hebben om te blijven bestaan
In de longen: Bloed geeft koolstofdioxide af en neemt zuurstof op
Transport: voedingsstoffen gaan in de bloedstroming via de ingewanden en bloed zorgt er voor het
transporteren van belangrijke substantie naar lichaamsdelen
Bloed wordt gezuiverd van zijn afvalstoffen in de nieren, water en zout worden behouden indien nodig
Lever
- Belangrijk omdat het aminozuren opneemt van het bloed en nodige proteïnen teruggeeft.
- Leverproteïnen transporteren substanties, zoals vetten, in het bloed
- Verwijdert giffen en chemicaliën die het bloed in konden komen door de darmen: witte
bloedcellen vernietigen bacteriën en andere pathogenen
Functies van het cardiovasculaire systeem
Algemene functies
- Transport: Niet enkel transport van zuurstof, maar ook het
verwijderen van koolstofdioxide en andere afvalstoffen van het
metabolisme. Ook transport van voedingsstoffen van het
verteringssysteem en hormonen van de endocriene systemen naar de
lichaamscellen
- Bescherming: Transporteren van cellen in het immuunsysteem.
Deze cellen, en hun geassocieerde chemische signalen, helpen bij de
bescherming van het lichaam tegen infecties
- Regulering: Cardiovasculair systeem neemt deel aan homeostase in
verschillende lichaamscondities (inclusief temperatuur, pH- balans en
water en elektrolyt levels)
Lymfatisch systeem: helpt het cardiovasculair systeem omdat lymfevaten
overtollige interstitieel vloeistof verzamelen en het teruggeven aan het
cardiovasculair systeem
, - Terwijl uitwisselingen tussen bloed en interstitieel vloeistof gebeurt, wordt een beetje van het
vloeistof verzameld in de weefsels. Dit vocht komt in lymfevaten terecht, die in weefsels
beginnen en eindigen bij de cardiovasculaire aders in de schouders, en vormt lymfevocht:
vloeibaar bindweefsel
5.2 TYPES VAN BLOEDVATEN
3 types bloedvaten: slagaders, aders en haarvaten (arteries, veins en capillaries)
De slagaders: Van het hart
Slagader = bloedvat dat bloed transporteert weg van het hart
Structuur: gepast voor het transport van het bloed weg van het hart onder druk
- Arteriële wand (arterial wall): Geeft ondersteuning wanneer bloed onder druk binnenkomt
bestaat uit 3 lagen
o Binnenste laag = endothelium: dunne laag cellen
o Middenlaag = dikke laag van gladde/zachte spieren en een elastisch weefsel
o Buitenste laag = Bindweefsel
- Arteriolen: smalle slagaders die amper te zien zijn met het blote oog
- Middelste laag van arteriolen heeft elastisch weefsel, maar bestaat grotendeels uit
zachte/gladde spieren
- Spiervezels omsluiten de arteriolen. Wanneer deze samentrekken, vernauwt het
bloedvat en stijgt de bloeddruk. Wanneer ze ontspannen, verwijdt het bloedvat en
daalt de bloeddruk
- Binnenste laag: dun endothelium
Haarvaten: Uitwisseling
Arteriolen vertakken in haarvaten = smalste bloedvat
Structuur: aangepast voor de uitwisseling van materialen met de lichaamscellen
- Elk haarvat is een zeer smal, microscopische buis met een muur samengesteld uit enkel
endothelium
o Haarvat endothelium gevormd uit een enkele laag epitheelcellen met een
keldermembraan (basement membrane)
- Smal, maar totale oppervlakte is 6300 m2
- Haarvatnetwerken: netwerk van meerdere haarvaten
o Aanwezig in alle regio’s van het lichaam: geen enkele cel is ver verwijderd van een haarvat
en dus ook niet ver van gasuitwisseling met bloed
- In de weefsels: slechts enkele haarvaten zijn altijd open
- Precapillary sphincters (Precapillaire sluitspieren): controleren bloedstroming door
de haarvatnetwerken. Vernauwing van deze sphincters zorgt voor sluiting van een
haarvatnetwerk
→ bloed beweegt dan naar een gebied waar gasuitwisseling nodig is (direct van
, arteriolen naar venules door een arterioveneuze shunt (directe verbinding tussen
slagader en ader)
De aders: Naar het hart
Bloedvaten die bloed terugbrengen naar het hart
Venules: smalle aders die bloed aftappen van de haarvaten en zich dan samenvoegen om een ader
te vormen
Wanden van aders en venules hebben dezelfde 3 lagen zoals slagaders, maar wanden zijn wel
dunner (zie middenlaag en buitenste laag)
- Binnenste laag: endothelium = dunne laag cellen en spiervezels die de arteriolen omringen
- Middenlaag: Dikke laag zachte/gladde spieren en elastisch weefsel, maar minder dan bij
slagaders
- Buitenste laag:
bindweefsel, maar
minder dan bij
slagaders
Bloed verlaat de haarvaten
onder lichte druk hierdoor
hebben aders vaak kleppen:
Valves (kleppen):
verlengstukken van de
binnenste laag van de wand
en zijn te vinden in de aders
die bloed dragen tegen de
zwaartekracht in (vooral
aders onderste ledematen)
- Laten bloed enkel naar het hart vloeien wanneer ze open zijn en laten bloed enkel
terugstromen wanneer ze gesloten zijn
Wanden van de aders zijn dunner zodat ze meer kunnen uitzetten
Indien er bloedverlies is a.g.v. bloeding, zorgen zenuwstimuli ervoor dat aderen vernauwen, waardoor
meer bloed naar de rest van het lichaam gaat
Verschil slagaders en aders
Endotheel:
- Slagaders: oppervlakte is kleiner
- Aders: oppervlakte is groter
Spierlaag:
- Slagaders: gladder, behoefte aan meer kracht voor transport bloed naar aorta en andere
organen
- Aders: minder glad
Buitenste laag:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kaliskahenckens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
