Het is een zeer grote samenvatting voor het vak Menselijke Biologie en genetica van Rudi D'hooge. Deze samenvatting is gebaseerd op een samenvatting van een andere persoon, dus ook zeker credits naar deze persoon. Ik heb deze aangepast aan het nieuwe boek en aangevuld met de delen die ontbreken. Ik...
Nucleus van de menselijke cel houdt alle nodige
genetisch materiaal om de lichamelijke functies te
sturen
- Genetisch materiaal zit in chromosomen:
structuren die helpen bij transmissie van
genetische info van de ene naar de volgende
generatie
Chromosomen bevatten proteïnen die helpen bij het
organiseren van structuur
- DNA en proteïnen zijn chromatine Mens
heeft 46 chromosomen in 23 paar
- 22 hiervan zijn autosome chromosomen (lichaamschromosomen)
- 1 is geslachtschromosoom: mannen XY , vrouwen XX
Een karyotype
Soms chromosomen onderzocht om te zien of er chromosomale abnormaliteiten zijn of niet
- Elke cel (behalve RBCs) die geen nucleus hebben zijn hier goed voor
- Bij volwassenen: WBCs gebruiken
- Foetale chromosomen: chorionvilli-sampling of amniocentese (vruchtwaterpunctie)
Wanneer cel deelt, verdicht chromatine om
chromosomen te vormen
- Chemische stof vervolgens gebruikt om de
deling te stoppen wanneer chromosomen
meest compact zijn en microscopisch zichtbaar
zijn
- Chromosomen worden zichtbaar gemaakt en
een computer wordt gebruikt om de
chromosomen in paren te brengen →
Karyotype
Normale lichaamscel is diploïd (2n) heeft alle 46 chromosomen
- Mitose begint wanneer bevruchte eicel start met delen en verzekert dat cel alle 46
chromosomen heeft
- Mitose bij alle cellen behalve RBCs, geslachtscellen en levercellen
Bij delende cellen is elke chromosoom bestaande uit 2 identieke delen → zusterchromatiden
, - Zijn gerepliceerde en gedupliceerde chromosomen zusterchromatiden hebben dezelfde
genen
o Genen: geërfde units die de cel controleren
o Replicatie enkel mogelijk omdat chromatiden dubbelstrengig DNA bevatten
- Chromatiden bijeengehouden bij centromeer: houdt ze samen tot de fase in mitose waar
centromeer splitst
o Na deling is elke chromatide een chromosoom gedupliceerde chromosomen laten
2 individuele dochterchromosomen opkomen indien ze scheiden krijgt elke nieuwe
cel een van elk en dus vol complement chromosomen
19.2 DE CELCYCLUS
Proces met 2 fasen: interfase en celdeling
Structuur van cel: plasmamembraan dat cytoplasma insluit (inhoud van cel buiten de nucleus).
- In cytoplasma: verschillende organellen die verschillende functies uitvoeren voor overleven
van de cel
Interfase
Neemt meeste tijd in beslag. Organellen voeren verder hun functies uit en de cel maakt zich klaar
voor celdeling → cel groeit, aantal organellen verdubbelt, hoeveelheid chromatine verdubbelt tijdens
DNA-replicatie
3 stadia
(G was gaps: DNA-synthese gebeurt niet, nu G = groei)
- G1-stadium: voor DNA-replicatie
o Celgrootte wordt normaal en hervat functioneren in het lichaam
o Verdubbeling organellen (bv mitochondriën en ribosomen) en accumuleert
materiaal nodig voor DNA-synthese
- S-stadium: includeert DNA-replicatie
o Kopie van alle DNA gemaakt
o DNA-replicatie gebeurt: elke chromosoom bestaat uit 2 identieke DNA dubbel-helix
moleculen komen voor in strengen: zusterchromatiden
- G2-stadium: na DNA-replicatie
o Cel synthetiseert proteïne nodig voor celdeling (bv proteïne in microtubuli)
Tijd nodig voor interfase varieert
- Zenuw- en spiercellen vervolledigen celcyclus meestal niet en zitten permanent vast in G 1
, o Deze hebben een G0-stadium
- Embryocellen spenderen elk klein beetje tijd in G1-stadium en vervolledigen celcyclus in
enkele uren
Mitose en cytokinese
Celdeling heeft 2 stadia
- M (voor mitose of mitotisch): nucleaire deling
o Meeste lichaamscellen ondergaan mitose behalve WBCs, skelet- en spiercellen
o Duplicatiedeling: elke nieuwe nucleus bevat hetzelfde aantal en type chromosomen
als de vorige cel
o Zusterchromatiden scheiden en worden chromosomen met 2 dochternuclei
- Cytokinese: deling van cytoplasma
o Wanneer vervolledigd: 2 dochtercellen aanwezig
Celcyclus gebeurt in bepaalde weefsels continu
- Mitose gebalanceerd door apoptose: geprogrammeerde celdood
o Gebeurt wanneer cellen niet langer nodig zijn of extreem beschadigd zijn
Celcycluscontrole
- gecontroleerd door checkpoints: kunnen de celcyclus uitstellen tot aan bepaalde condities
voldaan wordt.
- 3 belangrijke checkpoints
o G1: Indien cel dit checkpoint passeert, is het vastberaden om te delen
- Indien niet door dit checkpoint: vasthoudende fase G0: cel voert normale
functies uit, maar verdeelt niet
- Gepaste groeisignalen, zoals groeifactoren, moeten er zijn zodat de cel door
de checkpoint geraakt
- Integriteit van DNA van de cel wordt ook nagekeken
● Indien DNA beschadigd: proteïnen stoppen de
cyclus en plaatsen de cel in G0-fase. Indien DNA
hersteld kan worden, mag de cel door met de cyclus
● Indien niet hersteld: cel ondergaat apoptose
o G2: cel stopt hier tijdelijk tot de cel bevestigd dat DNA gerepliceerd is
- Voorkomt de initiatie van het M-stadium tenzij chromosomen gedupliceerd
zijn
- Indien DNA beschadigd: celcyclus tijdelijk stopgezet zodat schade hersteld
kan worden en het niet doorgaat naar de dochtercel
o Mitotische checkpoint: twijfel tussen meta- en anafase om zeker te zijn dat
chromosomen goed hangen aan de spil en goed verdeeld worden over de
dochtercellen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kaliskahenckens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
