Het document bevat een duidelijke en gestructureerde (geen doorlopende tekst) samenvatting van zowel jeugd- als strafrecht van docent A. Borms met de nieuwigheden van . Door alleen deze samenvatting te bestuderen, behaalde ik een score van 19/20 op het examen.
INLEIDING
Strafrecht - in de ruime zin van het woord - kan ingedeeld worden in twee subtakken nl
1/ het materieel strafrecht
=
strafrecht in de strikte zin van het woord, geheel van de rechtsregels die bepalen :
- welke gedragingen strafbaar worden gesteld (als misdrijven worden beschouwd)
- met welke strafrechtelijke sancties of bestra ng daarop kan worden gereageerd
=
richt zich voornamelijk tot de burger
=
bestaat uit directe en indirecte verbodsbepalingen
=
worden door de gemeenschap als vanzelfsprekend ervaren, weinig in vraag gesteld
2/ het formeel strafrecht
=
het strafprocesrecht
=
bepaalt hoe daders van misdrijven worden opgespoord, vervolgd en berecht of de
procedurele spelregels
=
richt zich tot de overheid
=
niet als vanzelfsprekend gevonden, minder begrepen door de publieke opinie
Wanneer een spelregel uit het strafprocesrecht wordt overschreden leidt dit niet tot “bestra ng" maar tot een andere
manier van sanctionering : afhankelijk van de norm die werd overtreden>
Bv nietigheid van het proces
bv gevolgen op het niveau van de bewijsvoering
Bv onontvankelijkheid van de strafvordering tot gevolg zoals verjaring
Welke overheid is bevoegd om regels uit te vaardigen m.b.t. het strafrecht in de ruime zin van het woord?
=> in grote mate federale materie
=> maar ook gemeenschappen en gewesten
Zijn kunnen ook strafbepalingen opnemen in hun wetgevende teksten. Wel hiervoor grotendeels afhankelijk van het
openbaar ministerie en de rechtelijke macht die dan weer onder federale bevoegdheid vallen.
Tendens
Verboden gedragingen niet meer op klassieke strafrechtelijke wijze te bestra en maar via zgn admin sancties aan te
pakken bv GAS-boetes.
======> de bestuurlijke handhaving
geen exclusieve bevoegdheid van de federale overheid
mag door gemeenschappen en gewesten gereguleerd worden ALS het gaat om de
handhaving van regels die onder hun bevoegdheid vallen …
6de staatshervorming
- ervoor gezorgd dat een aantal aspecten van het strafrecht naar gemeenschapsniveau zijn
gegaan zoals regels m.b.t.
1
ffi ff ffi
, bv justitiehuizen,
bv electronisch toezicht,
bv jeugddelinquentierecht
bv hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en geïnterneerden
- twee ministers van Justitie in Vlaanderen
FORMEEL STRAFRECHT OF STRAFPROCESRECHT
1 DOELSTELLINGEN VAN HET STRAFPROCESRECHT
Het strafprocesrecht regelt het verloop van een strafprocedure met een dubbel doel :
1/ mogelijkheid creëren om de waarheid te ontdekken
2/ individuele grondrechten van de betrokken partijen te beschermen
Soms staan deze diametraal tgv elkaar. Evenwichtsoefening.
Tot voor WOII = belang van de waarheidsbevinding primeerde
Sinds jaren ’60 = belang van de bescherming van de grondrechten staat centraal
Heden = onder invloed van het terrorisme, staan deze onder druk
Bv de nieuwe terreurwet ‘Terro II’, bepaalde dat huiszoekingen (beperking van het grondrecht op privacy) in het kader
van het opsporen van terroristische misdrijven ook voor 5u ’s morgens en na 21u ’s avonds mogen plaatsvinden.
2 DE 2 FASEN VAN EEN STRAFPROCES
Burgerlijk proces
= 1 fase.
Strafproces
= 2 fasen nl de fase van het vooronderzoek en de fase van de terechtzitting (voor vonnisrechter)
2.1 FASE VAN HET VOORONDERZOEK
In handen van het openbaar ministerie of van de onderzoeksrechter
- Doel :- om verdachte te identi ceren
- te onderzoeken of er voldoende bezwaren bestaan om hem voor de rechter te
brengen
- deze fase heeft grotendeels een INQUISITOIR karakter :
- het vooronderzoek is in principe geheim
(geen publiek toegelaten, verdachten en slachto ers worden niet betrokken)
- het vooronderzoek is niet-tegensprekelijk
(de verdachte mag nog geen bezwaar weerleggen of verweermiddelen aanvoeren)
2.2 FASE VAN DE TERECHTZITTING
Of onderzoek ten gronde
- voor de vonnisrechter bv politierechtbank / correctionele rechtbank / het Hof van Assisen
- Doel : uitspraak doen over volgende vragen
- heeft de verdachte het misdrijf gepleegd?
- en zo ja, verdient hij een straf en zo ja, dewelke?
- deze fase heeft een eerder ACCUSATOIR karakter :
2
fi ff
, - openbaar (publiek is in principe toegelaten)
- tegensprekelijk (de verdachten mag de aanklachten/bewijzen weerleggen)
3 DE HOOFDROLSPELERS IN EEN STRAFPROCESRECHT
3.1 DE VERDACHTE
=
Verzamelnaam voor alle personen tegen wie een strafzaak in de brede betekenis van het woord loopt (brede betekenis)
Onderscheid maken tussen verschillende statuten van verdachten.
Welk statuut men heeft is o.a. afhankelijk van de fase van het strafproces waarin men zich bevindt:
Fase van het vooronderzoek
verdachte
of de persoon tegen wie een vooronderzoek loopt (strikte betekenis)
inverdenkinggestelde
of verdachte aan wie o cieel is meegedeeld dat hij verdacht wordt van een misdrijf
enkel mogelijk binnen een gerechtelijk vooronderzoek
niet verwarren met een inbeschuldigingstelling (pas op het einde van het vooronderzoek, door Kamer van
Inbeschuldigingstelling), bij zware misdrijven die naar Hof van Assisen worden doorverwezen.
Fase van de terechtzitting
Beklaagde
Of de verdachte die voor de politierechtbank of voor de correctionele rechtbank moet verschijnen
Beschuldigde
Of de verdachte die voor het Hof van Assisen moet verschijnen
In beschuldiging gesteld door de Kamer van Inbeschuldigingstelling
Veroordeelde (schuldige)
Of de persoon die door het vonnisgerecht uiteindelijk schuldig wordt bevonden en wordt veroordeeld tot een straf
3.2 HET OPENBAAR MINISTERIE (parket)
kunnen optreden :
- het parket van de plaats van het misdrijf
- het parket van de woonplaats van de verdachte
- het parket van de plaats waar de verdachte werd gearresteerd
Structuur
Een hiërarchisch georganiseerd korps:
- per rechtsgebied (5) is er een Parket-Generaal,
- bevoegd voor assisenzaken beroep tegen correctionele zaken
- aan het hoofd een Procureur-Generaal
- de diverse Procureur-Generaals vormen samen het College van Procureurs-Generaals
==> kan omzendbrieven uitvaardigen i.v.m. het strafvervolgingsbeleid
- op niveau van een gerechtelijk arrondissement fungeert het parket als Openbaar Ministerie
- In principe 1 per provincie m.u.v. Brussel die een afzonderlijk, tweetalig parket heeft
- bevoegd voor misdrijven die niet tot de bevoegdheid van het Parket-Generaal behoren
= alle misdrijven die voor de politierechtbank of correctionele rechtbank moeten komen
- aan het hoofd een Procureur des Konings, bijgestaan door substituten
==> werd gededuceerd van 27 naar 14
3
ffi
, - Sinds 2002 bestaat er ook een Federaal Parket
- bevoegd voor een beperkt aantal misdrijven bv met internationale dimensie, complex, ..
- aan het hoofd een federale procureur
- bevoegdheid is “subsidiair"ofwel enkel nodig indien de goede rechtsbedeling het vereist
New !! In 2021 werd een nieuw parket opgericht nl parket voor de verkeersveiligheid
Bevoegd voor gans België.
Oefent de rol uit van het OM voor quasi alle verkeersmisdrijven bv rijden onder invloed, vluchtmisdrijf, rijden zonder
technische keuring of verzekering
Bevoegd :
- alle misdrijven m.b.t. het wegverkeer
- verkeersmisdrijven waarbij niet is ingegaan op een onmiddellijke inning, minnelijke schikking, bevel tot betaling
De rol van het Openbaar Ministerie in strafzaken
A/ geen rechter maar partij
OM heeft geen rechterlijke macht. Kan geen stra en uitspreken (*).
OM vertolkt het standpunt van de gemeenschap en treedt op in haar naam.
OM kan bepaalde zaken buitengerechtelijk afhandelen met niet-vervolging tot gevolg
(*) is voorbehouden voor de vonnisrechters in strafzaken (politierechtbank, correctionele rechtbank en Hof van Beroep
en Hof van Assisen).
B/ stelt (al dan niet) de strafvordering in
OM is de enige instantie die bevoegd is om een strafzaak voor een rechter te brengen
= aanhangig te maken = met het oog op een bestra ng door een rechter.
uitzondering!
Een slachto er kan dit ook indien hij/zij een klacht met burgerlijke partijstelling indient en op die manier de
onderzoeksrechter dwingt een vooronderzoek te starten. Doel = geen bestra ng van de dader maar het bekomen van
een schadevergoeding.
Deze bevoegdheid noemen we ‘het instellen van de strafvordering’ of de ‘strafvervolging’!
OM kan ook een zaak seponeren of buitengerechtelijk afhandelen
C/ draagt de bewijslast
Een belangrijk principe in het strafprocesrecht is het vermoeden van onschuld.
Gevolg?
=
De verdacht is onschuldig tot zijn schuld afdoende wordt bewezen
=
Implicaties op de bewijslast
m.a.w. de verdachte moet zijn onschuld niet bewijzen, het is het OM die de schuld moet aantonen en het vermoeden tot
onschuld moet trachten te weerleggen.
Slaagt het OM daar niet of onvoldoende in, dan moet de verdachte worden vrijgesproken!
D/ neemt het initiatief tot de uitvoering van een (door een rechter) uitgesproken straf
Soms wordt deze niet gerealiseerd.
Tendens om ook kleinere stra en te doen uitvoeren.
4
ff ff ff ffi ffi
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sandydonck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
