Deze samenvatting bevat alle slides aangevuld met notities gemaakt tijdens de les. (16/20 behaald op het examen.)
Docent: Bart Cambré, Carolyn Declerck & Annelies Haaren
Hey! Jammer dat je niet tevreden bent.. Dit is wel heel vreemd want heb het vak twee jaar geleden gehad en heb de samenvatting volledig gemaakt op basis van al het beschikbare studiemateriaal.
Gedrag en maatschappij
1. De biologische basis van het gedrag
Inleiding
- Stromatolieten = oudste levende wezens vandaag op aarde, heuveltjes blauwalgen die
CO2 uit het water neutraliseren tot zuurstof.
- 15.000 jaar geleden : antroposeen
o De mens heeft gedurende dat tijdperk de aarde naar onze hand gedraaid
o Hoe we functioneren verschillen we niet heel hard v dieren
▪ wij hebben heel veel drijfveren die anders zijn dan dieren, dat maakt
ons zo uniek
doelstellingen
Waarom is het belangrijk om de biologie van het gedrag te bestuderen?
- Werking van het zenuwstelsel
• beginselen van de neurowetenschappen
- “Nature vs Nurture”
• de rol van genen / epigenetica
- Kernideeën in de evolutieleer
• de sociale hersenen hypothese
boek Dick Swaab
Flexibele informatieverwerking via zenuwstelsel:
o leren uit ervaring
o reactie uitstellen
o aanpassen aan veranderende omgevingen
- ons gedrag is complexer dan bij dieren omdat we
een groter brein hebben, hebben een groter gamma
van gedragsreceptorium omdat we een groot brein
hebben
- Wat ons brein speciaal maakt: laat ons felxibiliteit toe
o Kunnen leren uit ervaringen, reacties uitstellen en hiermee kunnen we ons heel
goed aanpassen aan veranderingen.
Hersenen zijn geen computer – door hun evolutionaire geschiedenis genereren ze reacties
met overlevingswaarde.
→ als hersenen een computer waren, zouden ze nooit beslissingen kunnen nemen, wij
vinden wel altijd en doorslaggevende reden.
1
, - Om te weten wat ons aanzet om links of
rechts te kiezen, om onze beweegredenen
te begrijpen, moeten we heel ver gaan
terugblikken in de tijd.
- Metafoor v Sapolski
o Sapolski tracht duidelijk te maken
dat die beslissing die we moeten
maken een hele lange
voorgeschiedenis heeft, tot picaja (kleine wormpje in cambrium waar wij v
afstammen). Dankzij Picaja zijn wij symmetrisch.
- DUS: heel wat stappen tussen picaja en de moment dat we beslissing nemen.
TED TALK VERPLICHTE LEERSTOF → BLACKBOARD
Begrijpen wat er in het brein omgaat om te begrijpen wat ons drijft
- Een brein heeft een zenuwstelsel nodig
o zenuwstelsel is een product v evolutie
o De biologische evolutie bepaalt over welke
genen je beschikt
o die genen vertalen zich in eiwitten
o 1 gen, is eigenlijk de instructie om 1 eiwit te
maken.
o Eiwitten zijn essentieel want het zijn 1 v/d
basisstoffen om cellen, organen,.. Te maken.
Eiwitten op zich kunnen ook als hormoon
(i/h bloedsomploop) of neurotransmitter (in
zenuwcellen) dienen als
communicatiemiddelen.
→ Hoe wij gedrag uiten is het samenspel v die cellenweefsels en organen en die
communicatiemiddelen die ervoor zorgen dat die organen kunnen communiceren.
Werking van het zenuwstelsel
Structuur:
- Neuron (cel)
o = belangrijkste cel, laat functies v het zenuwstelsel uitvoeren
o Chemische stoffen werken er op in
o Verscheiden in vorm
• Overal is er een nucleus (cellichaam), heel veel
vertakkingen (dendrieten) en 1 lange uitschieter
(ALTIJD) = axon
o 3 onderdelen
- informatiestroom komt via de dendrieten
binnen in de soma (cellichaam). Er komt info
binnen langs alle kanten en die soma gaat
beslissen welke info het belangrijkste is en
welke door moet stromen via de axon naar de
volgende cel.
- Dendriet → soma → axon → volgende cel
- een neuron is eigenlijk een geladen batterij.
- Wordt spanningsveld gecreëerd door binnenkant
axon die negatief is langs de binnenkant tov de
buitenkant
o Komt omdat in rust de cel continu positieve
ionen naar buiten pompt, en dus w de
binnenkant negatief gehouden.
o Als er 1 v/d dendrieten overwegend veel
signalen binnenbrengt gaat de
doorlaatbaarheid v/h membraan veranderen.
En zullen er terug positieve ionen
binnenvloeien.
o Wordt er een drempelwaarde bereikt (lichtjes positief ipv negatief), zal de cel
een axipotentiaal afvuren, een depolarisatie. Plots gaat dan al die poren v dat
membraan openstaan, vloeien er meer positieve ionen binnen en wordt de cel
positief.
- Actiepotentiaal = elektrisch signaal
de synapse
- neurotransmitters = chemisch signaal
- = terminale knop
- Zit vol met vesikels, de inhoud ervan zijn neurotransmitters
- Axipotentiaal zorgt ervoor dat de vesikels gaan samensmelten met de membraan v/d
terminale knop en de inhoud w gedumpt i/e kloof = synapse
3
, Hoe snel is een zenuwimpuls?
- Snelheid van zenuwimpuls zeer verschillend afhankelijk van type neuron en waar in
lichaam. Varieert tussen 0,5 m/sec en 120 m/sec.
- Leeftijd, geslacht en gezondheid kunnen impulssnelheid en overdracht beïnvloeden.
- Merkelijk sneller dan transport via bloedsomloop (maar traag in vergelijking met
elektriciteit)
- De overdracht v info v ene cel n andere cel kan snel of traag zijn, maar wel zwz sneller
dan via bloed
Neurotransmitters
- Fundamentele grondleggers van het gedrag
- Bepalen verloop van informatiestroom in hersenen
- Neuronen in de hersenen vormen neurale netwerken
- hebben invloed op alle functies, alles w door hen bepaald
- dragen info v drendriet n axon over
- waar ze i/d hersenen gelegen zijn bepaald welke info w
doorgegeven. De aanwezigheid v/e soort v receptor i/e
neuron gaat bepalen welke functie die neuron k uitvoeren.
- Dopamine staat bijna voor alles
• Activatie van dopaminergische
“beloningsnetwerk” MOTIVEERT!
• = netwerk v neuronen waarin je dopaminereceptoren hebt, die
verbinden hersenstam met voorste deel hersenen. Het is heel gevoelig
voor verslaving.
• → stuurt gedrag dat de oorspronkelijke stimulatie ervan herhaalt, los
van het gevoel dat er mee samenhangt.
• voor de hersenen is willen graag hebben
• Dopamine zorgt ervoor dat het gedrag dat je een goed gevoel geeft
ervoor zorgt dat je het altijd opnieuw wilt hebben.
Opbouw zenuwstelsel
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittthysbaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
