Psychisch welzijn en gezondheidszorg
Leerdoelen examen
Academiejaar 2023 - 2024
Deel 1: inleiding in de psychologie
Hoofdstuk 1: Inleiding (ppt: psychisch welzijn)
● De geluks driehoek kunnen uitleggen met vermelding
van de drie aspecten die daar deel van uitmaken
- Je goed voelen
- Goed omringt zijn
- Jezelf kunnen zijn
● Kunnen uitleggen waarom perfect geluk niet bestaat
Bepaalde gebeurtenissen in het leven kunnen je uit balans halen.
● kunnen uitleggen wat psychisch welzijn is met vermelding van de drie aspecten die
mentaal welbevinden beïnvloeden
Mentaal welbevinden = kunnen omgaan met gedachten, gevoelens en relaties, en
een daarmee samenhangende tevredenheid over het eigen bestaan.
- emotioneel
- persoonlijk
- sociaal
● kunnen uitleggen hoe men kan werken aan welzijn (versterken van beschermende
factoren, verminderen van risico’s)
macroniveau
= politiek beleid dat mensen ondersteunt
mesoniveau
= interventies inzetten in organisaties, scholen en bedrijven
microniveau
= ondersteunen van individuen in hun directe omgeving
- versterken van beschermende factoren
bv. verstreken sociaal netwerk en vaardigheden,
gezonde levensstijl promoten
- verminderen van risico's
bv. armoedebestrijding, omgaan met preventie
van problemen
● Het biopsychosociaal model kunnen uitleggen
(algemene omschrijving, de drie factoren met
vermelding van een voorbeeld van elke factor)
1
, - biologische factoren
- psychologische factoren
- sociale factoren
● De drie lijnen of niveaus (echelons) in de hulpverlening kunnen aangeven met
vermelding van een typisch voorbeeld voor elke lijn
- nulde lijn
bv. mantelzorgers, leerkrachten,...
- eerste lijn
bv. huisarts, CLB, JAC, CAW
- tweede lijn
bv. CGG, psychotherapeut, PAAZ
- derde lijn
bv. afdeling in een psychiatrisch ziekenhuis
- vierde lijn
bv. Universitair Psychiatrisch Centrum
● Voorbeelden van voorzieningen op de juiste lijn in de hulpverlening kunnen plaatsen
en uitleggen waarom
Hoofdstuk 2: Relatie met de cliënt (werkrelatie)
● De bedoeling en de drie grondhoudingen van de counselingmethode van Rogers
kunnen omschrijven
Zorgen voor een veilige en ondersteunende werkrelatie met de cliënt door middel
van ..
- Empathie betekent dat men de belevingswereld van de cliënt zo goed
mogelijk van binnenuit probeert te begrijpen, inlevingsvermogen
- Acceptatie veronderstelt dat men open en aanvaardend is ten aanzien van
gedachten en gevoelens van de cliënt, positieve gezindheid
- Echtheid betekent dat men als een authentiek persoon in de relatie staat, zich
niet verschuilt achter een professionele façade, openheid en eventueel
transparantie
● Empathie, acceptatie, echtheid kort kunnen omschrijven
● De verschillende soorten macht kunnen aangeven en uitleggen
- Dwingende macht is dreigen met of effectief uitvoeren van sancties zoals
boetes, straf, uitsluiting en wordt als negatief en autoritair ervaren
- Belonende macht bestaat uit het bieden van sociale waardering, zoals het
geven van complimenten en/of materiële beloningen
2
, - Legitieme macht is een formele of wettelijke macht verbonden aan
maatschappelijke functies.
- Referentiemacht is verbonden aan uitstraling of charisma, de
aantrekkingskracht van een persoon
- Deskundigheidsmacht is gebaseerd op het beschikken van specifieke
vaardigheden, gespecialiseerde kennis, expertise.
● De verschillende soorten macht kunnen herkennen in voorbeelden
Hoofdstuk 3: Werken aan gedragsverandering (gedragsbenadering/cognitieve benadering)
● Klassieke en operante conditionering kunnen omschrijven en een voorbeeld geven
Klassieke conditionering
- Leren van verbanden (associaties) tussen situaties (prikkels/stimuli)
- Leren van betekenissen, van voorspelbaarheid
Bv. Little Albert: verband tussen zien van een witte muis en horen van hard lawaai
Operante conditionering
- Leren van verbanden tussen vrijwillig gedrag en de gevolgen in specifieke
omstandigheden
- Leren van controleerbaarheid, krijgen van beloningen en vermijden van straf
● Bv. kind zeurt om snoep in een supermarkt aan de kassa en krijgt zijn zin
● Het onderscheid tussen klassieke en operante conditionering kunnen benoemen
● Klassieke en operante conditionering kunnen herkennen in een voorbeeld
● Het schema van klassieke conditionering kunnen aangeven en uitleggen
● De termen onvoorwaardelijke stimulus, onvoorwaardelijke respons, neutrale
stimulus, voorwaardelijke stimulus, voorwaardelijke respons kunnen uitleggen
- Onvoorwaardelijke stimulus = automatische prikkel
- onvoorwaardelijke respons = automatische reactie
3
