Inhoudstafel - Embryologie
Hoofdstuk 1 – Gametogenese................................................................................................................5
Gametogenese = vorming van geslachtscellen/gameten........................................................................5
Doelstellingen.........................................................................................................................................5
Overzicht van de embryologie: verschillende stadia...............................................................................5
Onderscheid somatische cellen en kiemcellijn.......................................................................................5
Embryologische oorsprong van de kiemcellijn........................................................................................5
Vorming van eicel en zaadcel, voor en na de geboorte..........................................................................5
Meiose: genetische veranderingen bij vorming van geslachtscellen......................................................5
Indeling van het prenatale leven............................................................................................................5
1. De vrucht............................................................................................................................................5
Startpunt = versmelting mannelijke en vrouwelijke pronuclei na de bevruchting..................................5
1e week = vorming van blastocyst (1 kiemblad)......................................................................................5
2e week = implantatie embryo in baarmoederslijmvlies + vorming 2 kiembladen..................................5
3e week = vorming 3 kiembladen (gastrulatie)........................................................................................5
2. Embryo...............................................................................................................................................5
4de week – 8 weken.................................................................................................................................5
Differentiatie van de 3 kiembladen vorming weefels en organen..........................................................5
Vormverandering vorming 3D lichaam..................................................................................................5
3. Foetus.................................................................................................................................................5
9de week – 38 weken (266 dagen)...........................................................................................................5
Groei + maturatie...................................................................................................................................5
Kiembladen = aanleg van het feitelijke embryo......................................................................................5
Gastrulatie = ontwikkeling 3e kiemblad..................................................................................................5
266 dagen na de bevruchting = geboorte...............................................................................................5
1. Oorsprong van de geslachtscellen..................................................................................................6
Geslachtscellen of gameten................................................................................................................6
Soorten cellen.....................................................................................................................................6
Lichaamscellen of somatische cellen (soma = lichaam).....................................................................6
Verschillende generaties mensen in onafgebroken lijn met elkaar verbonden via gameten..............6
Gameten sterven niet, worden doorgegeven aan nageslacht............................................................6
Somatische cellen zullen vroeg of laat afsterven...............................................................................6
Vroeg in de ontwikkeling cellen apart zetten waaruit de gameten gevormd worden kiemcellijn
(germ line) link tussen de verschillende generaties...........................................................................6
Mutaties in kiemcellen liggen aan de basis van evolutie...................................................................6
,Verschil tussen somatische cellen en kiemcellen – voorbeeld............................................................6
Gentherapie........................................................................................................................................6
Somatische gentherapie.....................................................................................................................6
Genetische wijzigingen aanbrengen in bv. stamcellen van het beenmerg of in cellen van het
luchtwegenepitheel............................................................................................................................6
Wijzigingen zijn niet overerfbaar........................................................................................................6
Vergelijkbaar met transplantatie........................................................................................................6
Germinale gentherapie.......................................................................................................................6
Genetische wijzigingen in alle cellen van een embryo, inclusief de geslachtscellen...........................6
Wijzigingen zijn overerfbaar...............................................................................................................6
Momenteel verboden..........................................................................................................................6
Kanker en somatische mutaties..........................................................................................................6
Ontstaan kankercel (meerdere) mutaties ontstaan in 1 cel in genen betrokken in de controle van
o.a. celgroei en celdifferentiatie wegvallen controle = ontstaan kankercel ........................................6
Somatische mutaties, opgetreden tijdens het leven niet erfelijk .......................................................6
Fouten in kiemcellijn overerfbaar aangeboren, erfelijke voorbeschiktheid om (een bepaald type)
kanker te ontwikkelen, vaak op jonge leeftijd elke lichaamcel bevat al een mutatie waardoor de cel
al een stap gezet heeft in de richting van een kankercel.....................................................................6
Kanker is een genetische aandoening, maar meestal niet erfelijk......................................................6
Evolutie...............................................................................................................................................6
Geslachtscellen vormen brug tussen verschillende generaties...........................................................6
Nieuwe kenmerken ontstaan door mutaties enkel erfelijk als ze in de kiemcellijn aanwezig zijn ......6
Somatisch en gonadaal mosaicisme (zie genetica).............................................................................6
Embryologie start met de vorming van de gameten (geslachtscellen)...............................................7
Week 2 differentiatie van de kiemcellijn............................................................................................7
Vanaf de puberteit vorming rijpe geslachtscellen..............................................................................7
DNA onafhankelijk doorgegeven mutatie, genetische veranderingen,…............................................7
Zonder mutaties geen evolutie...........................................................................................................7
2. Vorming van de primitieve gonaden...............................................................................................7
Primordiale geslachtscellen (PGC)......................................................................................................7
Ontstaan in 2e week na de bevruchting..............................................................................................7
Ontstaan uit epiblast migreren nadien naar de wand van de dooierzak (caudaal) ............................7
Evolutie omwille van:..........................................................................................................................7
1. Bewaren totipotentie van de kiemcellen........................................................................................7
Somatische cellen differentiëren in allerlei weefsels en organen, o.i.v. signaalstoffen.......................7
Apart gezette kiemcellen buiten het eigenlijke embryo beschermen tegen differentiatie .................7
2. Beperken aantal mutaties in de kiemcellijn....................................................................................7
, Meer celdelingen = hoger risico op mutaties bij elke celdeling..........................................................7
PGC vroeg apart zetten aantal celdelingen nodig om kiemcellen te vormen, beperkt ......................7
PGC ontstaan niet in de toekomstige geslachtsklieren migreren vanuit de wand van de dooierzak
naar de geslachtsplooien tussen 4de en 6de week................................................................................7
Geslachtsplooien (gonadale plooien).................................................................................................7
Toekomstige geslachtsklieren.............................................................................................................7
In dorsale lichaamswand van het embryo..........................................................................................7
Op thoracaal niveau 10.......................................................................................................................7
Geslachtsstrengen (sex cords)............................................................................................................8
Gevormd in primitieve geslachtsklieren (= gonaden) primitief = nog niet ontwikkeld.......................8
Omgeven PGC.....................................................................................................................................8
Gevormd uit naburige structuren (zie hoofdstuk urogentiaal systeem)..............................................8
Regelen verdere ontwikkeling van de kiemcellen + leveren voedingsstoffen.....................................8
Ontwikkelen zich verschillend bij een mannelijk en vrouwelijk embryo (na 6 weken)........................8
Vrouwelijk embryo..............................................................................................................................8
Enkel de corticaal (cortex = schors) gelegen geslachtsstrengen blijven bestaan worden follikelcellen
............................................................................................................................................................8
Eisprong eicellen verlaten het ovarium langs de buitenzijde komen in buikholte terecht worden
opgepikt door de eileider...................................................................................................................8
Mannelijk embryo..............................................................................................................................8
SRY-gen enkel medullaire (medulla = merg) cellen blijven bestaan worden Sertoli en Leydig cellen 8
Zaadcellen afgevoerd via afvoerkanalen, restanten van een primitieve nier (mesonefros) die meer
lateraal van de gonaden ontwikkelt (zie hoofdstuk urogenitaal systeem)..........................................9
Kiemcellen blijven soms onderweg achter prolifereren ter plaatse tot een massa cellen (gezwel of
tumor) = wondergezwel of teratoma................................................................................................10
Klassieke plaats = thorax...................................................................................................................10
Kiemcellen = voorlopers van alle mogelijke lichaamscellen kunnen differentiëren tot alle celtypes
tumor bevat weefsels afkomstig van de 3 kiemlagen (tanden, haar, spierweefsel, klierweefsel,…). 10
Teratoma kan ook ontstaan uit een (voorloper van een) eicel in het ovarium..................................10
Teratoma soms in sacrococcygeale regio embryologische oorsprong = abnormale ontwikkeling van
restant van de eminentia caudalis....................................................................................................10
3. Gametogenese..............................................................................................................................10
Menopauze bepaalt door reserve aan follikels en aantal eicellen die tot rijping komen is
verwaarloosbaar snelheid van atresie en hoeveelheid die er aangelegd worden in het begin, gaan de
menopauze bepalen.............................................................................................................................16
Grootmoeder theorie kinderen hebben grotere overlevingskans als de grootouders ook voor hen
zorgen...................................................................................................................................................16
Heb ik het begrepen?...........................................................................................................................16
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lie07. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.