Aantekeningen gemaakt tijdens het hoorcollege van Mariene wetenschappen I aan de Universiteit Utrecht. Handig om te hebben tijdens de hoor- en werkcolleges of tijdens het voorbereiden op het tentamen.
05/02/2024 – introductie
toetsing
● eindcijfer bestaat uit
1. 40% deeltoets 1
2. 20% poster – marine microbes: masters of the ocean (A2-papier)
3. 40% deeltoets 2
● toetsen
1. 01/03 13:00-15:00
2. 10/04 08:30-10:30
● plastic beach project
○ 22/03 excursie
○ 13/03 poster
● werkcollege is verplicht
● hoorcollege is leidend
● boek is aanvullend
total water
● 97,5% zout water
● 2,5% zoetwater
jetstream (straalstroom)
● is een zeer sterke wind die in de regel op 9 à 10 kilometer hoogte waait
● opwarming van de aarde → verandering in gradiënten tussen evenaar en polen →
verandering in patronen in de jetstream
→ langere periodes van extreme kou met nat winderig weer
→ lange periodes van extreme hitte en droogte
El Niño zorgt voor de opwarming van het zeewater langs de evenaar in de oostelijke Stille
Oceaan → effect op het weer in grote delen van de wereld
● bij La Niña zijn de watertemperaturen lager dan gemiddeld
belang van oceanen
● biodiversiteit reservoir – 2 miljoen soorten
● klimaat (warmte- en zouttransport)
● biogeochemische cycli
● natuurlijke bronnen – bijv. olie, gas en mineralen
● economie
● 26% van al het door de mens veroorzaakte CO2 wordt geabsorbeerd door de oceaan
● oceaan bepaalt mede de toestand van de aarde
05/02 – ocean discovery – §2.1, §2.2, §2.3 en §2.4
50.000 jaar geleden was er geen aansluiting tussen Azië en Australië – men is via het water
gereisd → Australië gekoloniseerd via de kusten
,Polynesische zeevaarders – Polynesische driehoek
● 20.000 jaar geleden verspreidden Polynesiërs zich vanuit Zuidoost-Azië en Indonesië
naar Nieuw-Guinea en de Filippijnen
● eilanden in de Stille Oceaan (Grote Oceaan) zijn gedurende een periode van 2.500
jaar gekoloniseerd – explosieve verspreiding → nederzetting Hawaï in 450-600 n.C.
Feniciërs kwamen rond 1200 v.C. op de voorgrond – ze stichtten kolonies rond de
Middellandse Zee
Eratosthenes (235-192 v.C) – was dichter, muzikant en wiskundige
● omtrek van de aarde berekend
● oceanen wetenschap begon met reizen voor handel en exploratie
Hipparchus (190-120 v.C)
● grootste astronoom uit de oudheid
● grondlegger van trigonometrie (driehoeksmeetkunde)
● gebruikte Babylonische bronnen voor het berekenen van beweging van zon en maan
● verdeelde cirkels in 360° ← Babyloniërs gebruikten het sexagesimale systeem
gebaseerd op het getal 60
● 1e die de aarde in 360° verdeelde – evenaar als breedtegraad 0
○ 1e ‘nulmeridiaan’ liep door Alexandrië (Egypte)
○ momenteel is Greenwich lengtegraad nul
vroege Viking-verkenning en nederzetting (863 n.C)
● vanuit Scandinavië
Chinese verkenningen onder leiding van generaal Zheng He (1371-1433 n.C.)
● ontdekkingsreiziger en vlootadmiraal tijdens de vroege Ming-dynastie
● zijn vloot bestond uit honderden schepen met meer dan 20.000 bemanningsleden
, Magellan expeditie (1519-1522)
● nadat Columbus in 1492 in Amerika was geland, was de reis van Ferdinand
Magellan in 1519 de 1e reis rond de wereld – slechts 18 van de 260 matrozen
slaagden erin terug te keren na drie jaar gevaarlijk reizen
Willem Barentsz (ca. 1550-1597)
● leider van 3 expedities om de Noordpassage – ontdekt Spitsbergen
● 3e expeditie gestrand op Nova Zembla (Het Behouden Huis)
● op weg naar huis overleden
Kapitein James Cook (1728-1779)
● Britse ontdekkingsreiziger en kapitein bij de Royal Navy
● 1e die gedetailleerde kaarten maakte van Hawaï en Nieuw-Zeeland en andere
eilanden in de Stille Oceaan – bijv. Paaseiland en Cookeilanden
● als 1e de doorgang van Venus over de zon bestudeerd – dit ongewone
astronomische fenomeen vindt plaats in een patroon dat zich elke 243 jaar herhaalt
Challenger expeditie (1872-1876)
● 1e oceanische expeditie gewijd aan wetenschappelijk onderzoek
● diepste punt op aarde gemeten – 10.909 meter – Challenger diep
Duits onderzoeksschip Meteoor (1920s)
● echo sounders detecteren de contouren van de zeebodem door geluidsgolven naar
de bodem te stralen
○ met 2-way traveltime en golfsnelheid wordt de afstand tot de bodem berekend
○ voor het 1e op grote schaal gebruikt door het Duitse onderzoeksschip Meteor
reizen voor wetenschap in de 20e eeuw
● Poolonderzoek – zowel de Noord- als de Zuidpool
● Meteor expedition – 1e die moderne optische en elektronische apparatuur gebruikte
voor oceanografisch onderzoek
● Atlantis – bevestigde de aanwezigheid van de mid-atlantische rug
● Trieste – bathyscaaf (speciaal voor diepzeeonderzoek gebouwde onderzeeboot) die
afdaalde in het Challenger Deep-gebied van de Marianentrog
● Glomar Challenger – monsters leverden bevestigend bewijs voor de verspreiding van
de zeebodem en platentektoniek
de reis met de Beagle (1831-1836)
● Charles Darwin (1809-1882)
○ “Standing on the shoulders of giants”
○ "discovering truth by building on previous discoveries"
● Robert Fitzroy
○ kapitein
○ wilde de jonge wetenschapper Darwin aan boord voornamelijk als geoloog
die wetenschappelijke observaties deed over geologie, geografie en natuur
○ was het sterk oneens met Darwins ideeën over evolutie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ribizlik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
