Celtheorie
o (°) door Robert Hooke in 17e E
o Theorie: alle levende organismen zijn opgebouwd uit cellen
Inhoud cel nog niet gekend, compartimenten waarnemen met vergroting
Cellen = primaire bouwstenen van organismen voor structuur en functie
o Er is geen leven zonder cellen
Iets leeft vanaf het cellen heeft
virussen bestaan niet uit cellen… leven ze dan?
1.2 Biologische organisatie
Niveaus van biologische organisatie
o 2 niveaus: cellulair niveau & organismaal niveau
o Stijgen in niveaus = toenemende complexiteit
Bv. atomen moleculen macromoleculen organellen …
o Lage niveaus bekijken om de hoge niveaus beter te begrijpen
Er bestaan nog niveaus hoger dan de slide
o Populaties hoger, ecosysteem nog hoger
In deze cursus: organismaal niveau: weefsel orgaan systeem organisme
1.3 Structuur-functie relatie
Structuur-functie relatie
o Eerst kijken naar structuur om de functie van een organisme te begrijpen (functie afh
van structuur!)
o Vb: kikker die springt (zie ppt)
Waarneming: kikker kan springen, maar hoe?
Structuur: myosine in spier maakt kleine bewegingen spieren hangen vast
via pezen aan botten kikker kan zo botten doen bewegen + kikker kan
springen
,1.4 Homeostase
Homeostase
o = het inwendig milieu stabiel/ constant houden opdat organismen vrij kunnen leven
in omgevingen
o = geheel van processen die omstandigheden cte houden die essentieel zijn voor het
leven
Bv. O2 conc in bloed, glucose conc, pH, T…
Indien niet stabiel/ constant organisme sterft
o Inwendig milieu
= weefselvocht = interstitieel vocht = vocht tussen cellen in organen
Bv. tussen levercellen zit weefselvocht = stabiele omgeving & cellen ku
overleven
o Omgeving is doorgaans ‘vijandig’ (verschil tussen intern & extern + schommelingen
ku optreden)
Ongunstige temperatuur of zoutgehalte, schommeling in factoren…
Nadelig voor functie cellen, weefsels en organen
Organismen hebben systemen om homeostase te handhaven
o Voorbeeld ppt p15:
Vis houdt zuurstofconcentratie intern nagenoeg cte mbv fysiologische
regulatie mechanismen
Probleem: te kleine vijver water warmt op
Hogere T oplosbaarheid O2 daalt + metabolisme vis versnelt
2 effecten versterken elkaar (minder O2 aanwezig, maar meer nood
aan O2)
+ andere org. (bv. bact) gaan ook meer O2 verbruiken tgv hogere T
>>> grote interne schommelingen!
o Grafiek ppt p16:
X-as: fasen van fysiologische condities waarin het dier zich kan bevinden
Y-as: verloop van gezonde situatie naar een organisme dat sterft
1) Homeostase in dier: factor constant houden lukt & dier is gezond
2) Compensatie
Omgevingsfactoren wijzigen in beperkte mate + organisme start een
compensatiemechanisme op
Org is gezond, maar extra energie w besteed aan compensatie
3) Breakdown
Op bep. moment: limiet compensatiecapaciteit bereikt
o Verstoring gezonde situatie + herstelmechanisme opgestart
, 4) Failure
Ziekte (°) en als deze fase doorzet sterven
Fatale omstandigheden die kunnen leiden tot dood
o Homeostase handhaven via compartimentalisatie
Bouw dier: 3 compartimenten
1) intracellulaire omgeving
o Moet cte w gebouden
2) intern extracellulaire omgeving
o = bestaat uit bloed & weefselvocht / interstitieel vocht
o Dient als buffer tussen intracellulaire e externe omgeving
o Uitwisseling mogelijk, bv.
Aanvoer O2, nutriënten, hormonen,
Afvoer afvalstoffen
3) externe omgeving
o Hier veel schommelingen
Uitwisselingsstructuren: transport & regulatiesystemen
Uitwisselingsstructuren: uitwisseling tussen intern en extern milieu
Voorbeelden:
o Longen/ Kieuwen vissen: O2 opname & CO2 afgeven
o Huid (barrière): bv. opname zalf + afgifte zweet
o Spijsverteringsstelsel: opname voedingsstoffen
Inhoud darm en maag = externe omgeving
Alles wat opgenomen wordt = interne omgeving
o Nieren: stoffen afvoeren via urine, secretie van bv. zouten
o Lever: reguleert hoe en wat er w uitgescheiden
Regulatiesysteem
o Osmoregulatie doen om te overleven
= water & zout uitwisselen via pompen die ionen
over membranen pompen
=> kost veel energie
o Belangrijkste ionen die constant moeten blijven:
Na,K,Cl,Ca,Mg,Fe,S
o Voorbeelden: dingen die homeostase nodig hebben
Temperatuur, glucoseconcentratie, pH, osmotische druk, O2concentratie,
ionenconcentratie
, 1.5 Conformatie-regulatie
Conformatie-regulatie
o = aanpassingen van dieren aan habitat
o Conformer (links)
= bij veranderingen in extern milieu (x-as) gaat het interne milieu gewoon
mee wijzigen dier gaat niet reguleren
Als T in omgeving stijgt, stijgt interne T ook
Bv. insecten
o Regulatoren (rechts)
= bij verandering in extern milieu zal het organisme zijn intern milieu zo
reguleren dat het zo optimaal mogelijk blijft (platte lijn)
Bij toename in T van de omgeving, tracht org zijn inwendige T zo cte mogelijk
te houden
Conclusie: de lichaamstemperatuur wordt gereguleerd
Bv. mensen/vertebraten
Probleem: er zijn grenzen
Bij grote afwijkingen gaat dier reageren als conformer:
regulatieprocessen werken niet meer
o Grafiek: inwendige tolerantie voorgesteld door rode lijn af te beelden op Y-as
Conformer: Brede inwendige tolerantie voor wijzigingen inwendig milieu
Einde lijn: dier dood
Regulator: inwendige tolerantie/ bereik is kleiner
Bv. gewervelde dieren (zoogdieren) goed in reguleren lichaamsT
o Nadeel: nauwer tolerantiegebied
Bv. mens reguleert lichaamsT, maar snel onderkoeld
o Voorbeeld dagelijks leven: sauna
Sauna: inwendige T gaat beetje stijgen hartslag verhoogt, bloedvaten
open zetten en zweten
= inschakelen van regulatieprocessen om niet voorbij bocht te gaan =
gevaarlijke zone
Lichaam w dus getraind om processen op te starten & efficiënt te
laten doorgaan = lichaam trainen in thermoregulatie
o Voorbeeld conformer & partiële regulator (ppt p21)
Spin- & strandkrab = 2 invertebraten met verschillende strategie voor
osmoregulatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentemeulemans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,04. Je zit daarna nergens aan vast.