Wijsgerige antropologie
§1.1
Wijsgerige antropologie is de studie naar de mens in zijn mogelijke verschijningsvormen. Is
de men een rationeel of emotioneel wezen?
Identiteit is een vaststelling. Het is een begrip waaruit blijkt dat men zichzelf en anderen
graag wil kennen en herkennen. Meestal is identiteit gebaseerd op definities, gezin, voorkeur
etc. In filosofie is identiteit breder, de identiteit hangt erboven.
Het zelf is binnen wijsgerig antropologische beschouwing een studie naar identiteit vanuit het
ik-perspectief. Thomas Nagel stelt dat een objectieve beschouwing over wat de mens is niet
mogelijk is. Het zelf is volgens Nagel een subjectieve betrekking.
Voorbeeld: Nagel vraagt zich af hoe het is om een vleermuis te zijn. Hij concludeert dat hij
kan voorstellen hoe het is om te vliegen, te eten, in de nacht leven, maar hij kan dit nooit als
een vleermuis snappen. De mens kan de belevingswereld van een vleermuis niet snappen.
Voorbeeld: Stel je voor dat je een dagboek hebt bijgehouden sinds je tienerjaren. Terwijl je
door de pagina's bladert, zie je de ontwikkeling van je gedachten, gevoelens en ervaringen
door de jaren heen. Ondanks veranderingen in je uiterlijk, interesses en omgeving, ervaar je
een gevoel van continuïteit in jezelf. Je herkent jezelf als dezelfde persoon die die ervaringen
heeft gehad, ook al ben je in de loop van de tijd veranderd.
Dit gevoel van continuïteit van het zelf ondanks veranderingen is wat Nagel benadrukt in zijn
werk. Hij suggereert dat ons begrip van onszelf niet alleen gebaseerd is op objectieve feiten
over onze fysieke en mentale toestand, maar ook op een subjectieve ervaring van identiteit
en zelfbewustzijn die ons uniek maakt als individuen.
In dit voorbeeld laat het dagboek zien hoe we onszelf zien als voortdurende entiteiten met
een zekere mate van stabiliteit en continuïteit door de tijd heen, ondanks veranderingen in
onze omstandigheden en ervaringen. Dit illustreert Thomas Nagels idee dat het zelf meer
omvat dan alleen de fysieke of objectieve aspecten ervan, maar ook de subjectieve
ervaring van persoonlijke identiteit en zelfbewustzijn
§1.2
Dualisme gaat over de scheiding tussen lichaam en geest.
Materialisme gaat over een veronderstelde lichamelijkheid van alles wat de mens is. Er is
voor de materialist geen ruimte voor een geest. Doorgaans zal een materialist met een
dualist overeenkomen dat mensen zoiets als een rationeel denkproces hebben, een
materialist heeft meestal geen enkele moeite met begrippen zoals redelijkheid, logica,
principes, waarden en normen. Een materialist plaatst het ontstaan van dit rationele
denkproces echter gewoon in het brein
Een cyborg is een samenstelling van lichaam, geest en technologie in één en hetzelfde
wezen.
Plato’s idealisme ook wel ideeënleer genoemd, is kernachtig gezegd de filosofische
overtuiging dat alle particuliere dingen een absolute of echte vorm hebben die wij met onze
menselijke zintuigen niet kunnen waarnemen. Het pure van een vorm noemt plato eidos.
Voorbeeld: Een voorbeeld is de eidos van een boom. Er is zoiets als een pure vorm boom.
De bomen die wij zien simuleren dit. Plato zou als Nederlander in de tegenwoordigheid
wellicht zeggen dat alles in de natuur een blauwdruk heeft waar het vervolgens een
aftreksel van vormt.
Rene Descartes vormde absolute zekerheid met Cogito ergo sum (ik denk dus ik besta).
Descartes betwijfelde zijn zintuigen, want die kunnen je bedriegen. Als die kunnen
bedriegen, dan moeten deze ook worden verworpen als bron van absolute zekerheid. Alleen
, de gedachte die na alle twijfel in Descartes overbleef dat hij ‘iets’ dacht en daarom dus wel
moest bestaan, stond voor hem als paal boven water.
Res extensa is het mechanische lichaam & Res cogitans is de denkende geest die
onstoffelijk is. Via de pijnappelklier verbond hij dit. Hier ontstond het interactieprobleem, dat
betreft de vraag hoe het lichaam en de geest met elkaar verbonden kunnen zijn.
Het monisme gaat ervanuit dat het lichaam zowel de geest als het lichaam herbergt. Als het
lichaam ziek wordt, dan de ziel ook. Beiden zijn dus één en allebei materieel.
De fenomenologie is een stroming die het dualisme wil opheffen. Deze stroming stelt dat de
denkende geest samenvalt met de omgeving. Alles wat er in de omgeving plaatsvindt
(fenomenen) valt samen met ons bewustzijn.
Voorbeeld: In plaats van alleen te focussen op de fysieke aspecten van het drinken van
koffie, zoals de smaak en de temperatuur, zou een fenomenologische benadering ook de
subjectieve ervaring onderzoeken. Dit omvat het bewustzijn van de geur van de koffie terwijl
het wordt bereid, de sensatie van de warmte van het kopje in je handen, de smaak van de
koffie op je tong, en misschien zelfs de herinneringen of emoties die worden opgeroepen
door deze ervaring.
Fenomenologie moedigt een diepgaand begrip aan van hoe we de wereld ervaren vanuit ons
eigen perspectief, en het onderzoekt de betekenis en betekenisgeving die we aan deze
ervaringen toekennen. In het geval van het drinken van koffie, zou een fenomenologische
analyse zich niet alleen richten op de fysieke sensaties, maar ook op de subjectieve
betekenis die deze handeling voor een individu heeft - zoals het genieten van een rustig
moment voor jezelf, het hebben van een sociale interactie met vrienden, of het ervaren van
een moment van ontspanning tijdens een drukke dag.
Natuur wordt gezien als iets dat niet door mens gemaakt is, daarentegen is het begrip cultuur
om te beschrijven wat wel door de mens gemaakt is.
Naturalistische benadering gaat ervanuit dat emoties tot de natuur van de mens horen en dat
emoties niet door iets anders beïnvloed worden.
Sociaal-constructivistische benadering gaat ervan uit dat emoties afhankelijk zijn van de
situatie.
De cognitieve benadering van emoties stelt tenslotte dat de rationele positie t.o.v. van wat er
gebeurt, bepalend is voor welke emotie mensen voelen. Bij deze positie gaat het verstand
vooraf aan de emotie.
De rede is een onderdeel van ons denken dat buiten het natuurlijke programma logische
berekeningen kan maken. Het verstand omvat alle functies die de mens iets kunnen laten
doen.
Helmuth Plessner noemt dieren centrisch, omdat de rede exclusief is voor mensen. Mensen
noemt hij daarom excentrisch.
1. Verschil tussen dualisme en materialisme in de filosofie
Aard van de realiteit:
Dualisme: Dualisme stelt dat de realiteit bestaat uit twee fundamenteel verschillende
substanties of aspecten. Meestal wordt dit toegepast op het dualisme van lichaam en geest,
waarbij wordt aangenomen dat het universum zowel materiële als immateriële aspecten
heeft.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper casbosscher. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.