Geschiedenis van het Politieke Denken (MANBCU2026)
Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis van het Politieke Denken
5 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Geschiedenis van het Politieke Denken (MANBCU2026)
Instelling
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Samenvatting van het vak Geschiedenis van het Politieke Denken. Gegeven op de Radboud Universiteit in het tweede jaar van de bachelor politicologie. Samenvatting is gemaakt in het studiejaar 2023/2024. Bevat alle behandelde filosofen.
,PLATO
Plato zijn filosofie gaat over de staat en hoe deze zou moeten zijn beïnvloed door 3 factoren
I. Zijn Aristocratische afkomst
II. Leerlingschap bij Socrates
III. Politieke gebeurtenissen rondom Athene in zijn tijd
- Democratie eerst in chaos
- Democratie overgenomen door Spartaanse tirannie zorgde eerst voor orde
maar leidde uiteindelijk weer tot chaos
- Daarna weer een democratie: nog altijd corrupt & chaotisch
- Democratisch bestuur legt Socrates de doodstraf op
Gebeurtenissen leidden tot ideeën van Plato: democratische stadsbesturen zijn corrupt hij is
tegen de democratie en voor autoritaire heerschappij van een koning die filosoof wordt of een
filosoof die koning word.
Politeia (= boek van Plato): staat voor een soort regime. Het boek gaat over de hele manier van
leven, naast de politiek ook cultuur, onderwijs, het goede leven etc.
Over hoe de staat zou moeten zijn poëtisch metafoor tussen ziel en staat: Grotallegorie
Grotallegorie
De grotallegorie van Plato beschrijft gevangenen die alleen schaduwen op de muur van een grot
zien en niet weten dat er een wereld buiten bestaat. Wanneer een gevangene ontsnapt en de
echte wereld ontdekt, symboliseert dit de reis van onwetendheid naar ware kennis.
Plato's ideeënleer stelt dat de zichtbare wereld slechts een schaduw is van een hogere, eeuwige
wereld van ideeën of vormen. Deze ideeën zijn perfecte, onveranderlijke vormen die de ware
realiteit vormen. Alleen de geest, niet de zintuigen, kan toegang krijgen tot deze ideeën.
Filosofie en introspectie zijn de middelen waarmee de ziel van de waarneembare wereld naar de
wereld van ideeën kan stijgen. In zijn Republiek pleit Plato voor filosoof-koningen als heersers,
omdat zij de kennis van de ideeënwereld bezitten en daardoor rechtvaardig en effectief kunnen
regeren.
Rechtvaardigheid
3 verkeerde concepties van rechtvaardigheid
I. Cephalus: eerlijk zijn en ieder het zijne geven
II. Polemarchus: goed doen aan je vrienden en schade betrokkenen aan je vijanden
III. Thrasymachus: rechtvaardigheid is wat het voordeel van de sterkere is
Socrates verdedigt zijn standpunt dat rechtvaardigheid in zichzelf goed is en beter is dan
onrechtvaardigheid hij maakt een vergelijking tussen de staat en de ziel
Redenering: de staat en de ziel hebben veel gedeelde karakteristieken. Als in de staat blijkt dat
rechtvaardigheid goed is en loont, geld dit ook voor de ziel
2
,De analogie van stad en ziel
Socrates beeld van de ziel Socrates beeld van de stad
I. De rede = Logos I. Regeerders = logos, de
II. Het energieke deel = Thymos filosoofkoning
III. De begeerten = Epithumia II. Wachters/soldaten = Thymos
III. Werkers = Epithumia
Binnen de ziel moet de Logos de Epithumia in bedwang houden om geluk op de lange termijn
te bereiken. Hiervoor heeft de Logos een derde onderdeel van de ziel nodig de Thymos = het
energieke deel.
Socrates vergelijkt deze 3 elementen van de ziel met de elementen van de staat. De regeerders
moeten samen met de wachters de burgers in bedwang houden, omdat zij niet weten wat goed
voor hen is en alleen kijken naar (zelf)destructieve verlangens
Rechtvaardigheid in zowel de ziel als de staat houdt in dat ieder onderdeel van dit drievoudige
systeem in zijn eigen rol blijft en niet een andere taak vervullen zal dan hem is toegeschreven.
Alleen zo ontstaat er harmonie in de ziel en de staat. In dit systeem staan de deugden wijsheid,
dapperheid, zelfbeheersing en rechtvaardigheid centraal.
Onrechtvaardigheid is verdeeldheid:
In de ziel bijv. als de begeerte het overneemt als er sprake is van een gebrek aan zelfcontrole:
een mens die slaaf is van zijn passies kan niet rechtvaardig zijn.
In de stad vindt bijv. plaats wanneer de laagste klassen rebelleren en de stad met geweld
overnemen, en de stad gaan leiden volgens hun overheersende passies (waar ze minder controle
op hebben dan de heersers)
De nobele leugen: een leugen die niet misleidt over het goede en die bovendien politieke
consequenties heeft. De regeerde gebruikt dit om de werkers te temmen
De filosoof/regeerder mag liegen, op zo’n manier dat het positieve politieke consequenties
heeft. Er zijn hier twee varianten van:
Het idee dat mensen onder de grond worden geboren, de grond is je moeder.
Mensen worden met een metaal in hen ziel geboren (met zilver, brons of goud)
Censuur
Plato maakte zich zorgen over de sterke ontwikkeling van de Thymos (energieke deel). De
soldatenklasse die moet opgeleid worden en de beste soldaten worden regeerders en daarvoor is
censuur belangrijk. De Thymos is een belangrijk aspect voor de verdediging van de stad maar
het kan ook de orde verstoren. De Thymos moet aan banden worden gelegd. Soldaten mogen
geen kennis van boeken/poëzie opnemen die hen op het verkeerde pad brengt. Veel moet
gecensureerd worden, wat een aanleiding zou kunnen geven tot een ontwikkeling van de
Thymos, die dan een gevaar zou kunnen gaan opleveren voor de staat.
3
, Vier mislukte/onrechtvaardige regimes
1) Timocratie: De macht ligt bij het energieke deel, waard de macht bij de competatieve
mensen ligt die altijd strijd en oorlog willen. De mensen die wat hebben en wat te
verliezen hebben nemen de macht over dit leidt tot:
2) Oligarchie: De rijken hebben de macht, waardoor het verschil tussen de mensen steeds
groter wordt en het volk in topstand komt dit leidt tot:
3) Democratie: Kenmerkende aspecten van de democratie
Vrijheid van meningsuiting hier hechten de inwoners van Athene veel belang aan
De bescherming van een privésfeer, de mogelijkheid om een privéleven te leiden
Diversiteit, als gevolg van de vorige 2 punten
Gelijkheid door de wet
Plato ziet problemen met een democratie, volgens hem zou het gevolg van deze vrijheid en
gelijkheid – vrijheid om te doen wat je leuk lijkt ipv waar je het meest geschikt voor bent – is
volgens Plato een toestand van stuurloosheid en zorgt voor een gebrek aan leiding wat leidt tot
chaos i.p.v. harmonie.
Vijandig zijn tegen alle vormen van autoriteit, niet alleen omdat een autoriteit zegt wat je moet
doen – wat dus een aantasting is van de vrijheid – maar ook omdat autoriteit ongelijkheid
impliceert – aantasting van egalitarisme. Het gevolg hiervan is weerstand tegen autoriteit en
leiders die het volk proberen te vleien. Het volk weert de autoriteit af.
Dit leidt tot het opkomen van een demagoog (populist). De demagoog maakt gebruik van de
chaos om zich zo het hoofd te laten stellen om praktische redenen, zoals het nodig hebben van
een leider in tijd van oorlog.
4) Tirannie: De demagoog grijpt de macht en wordt een tiran. Iedereen in de omgeving van
de demagoog die iets te zeggen heeft of iets van tegengewicht kan bieden, wordt
uitgeschakeld, want ze worden gezien als gevaar. Hierdoor wordt de Tiran uiteindelijk
omringd door ja knikkers.
Zo eindigt de democratie in het precieze tegendeel van de aristocratie. Iedereen die wat te
zeggen heeft of iets van tegengewicht kan bieden tegen de leider is uitgemoord of zit gevangen.
I.p.v. een leiding door de beste hebben we een regering door de alle slechtste.
Volgens Plato is een aristocratie de ideale staatsvorm. Hierbij regeren de meest geschikte
individuen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loisvdweijden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,64. Je zit daarna nergens aan vast.
