Overzicht
Fase 3: 1ste Individuatiefase
0/ Kernbegrippen
1/ Basale emotionele behoeften en ontwikkelingstaken
Nood aan autonomie
Vanuit veiligheid
Driftbuien
2/ adaptief / maladaptief / pathologisch
Dynamiek verstoring van zelf-anderen-differentiatie - individuatie
3/ anders kijken naar
Dwars gedrag
Koppigheid
Verzamelwoede
4/ De draad
De tegendraadse draad
Zelf de draad trekken: exploratie
Loslaten
Trots ondersteunen
Straffen en belonen
Ondersteuningsbehoeften gerelateerd aan de domeinen van QOL
5/ Van inzicht naar ondersteuning – VINO
3/ Eerste individuatiefase
Kernbegrippen
o 1ste individuatiefase
o Autonomie vs. Afhankelijkheid
o Peuter
o 18 maanden (1,5j) tot 3 jaar
o Peuterpuberteit – ‘neen!-fase’
o Autonomie, koppigheid
1/ Basale emotionele behoeften en ontwikkelingstaken
Nood aan autonomie
Dankzij het hechtingsproces wordt de basis gelegd zodat het individu los van de vertrouwde volwassene
kan bestaan. In fase 3 is de centrale thema autonomie.
o Het kind wil op zichzelf bestaan
o Wil alles zelf doen – ‘ikke doen’
o Ontdekt het woord ‘nee’
o ‘Nee’ om alles wat niet ‘ik’ is af te weren
o Naast ‘nee’ is ‘ik’ meest gebruikt woord
Pagina 1 van 21
,Nood aan veiligheid
Autonomie verkrijgen veronderstelt het – indien nodig – kunnen terugvallen op de veilige thuishaven
van de volwassene.
Hoe groter het gevoel van veiligheid, hoe gemakkelijk het kind de te overbruggen afstand om op
verkenning te gaan zal vergroten.
Kern: ik kan het zelf! Maar ik heb je nodig!
Risico’s
Het kind heeft de motorische mogelijkheden om zijn actieradius uit te breiden, maar
o Kan de consequenties van zijn handelen nog niet overzien
o Beschikt nog niet over een mate van impulscontrole
o Beschikt nog niet over een moreel niveau (wat mag en wat niet mag)
Driftbuien
Het Kind/cliënt laat zich niet makkelijk beperken
o Hij wil alles zelf doen
o Ook de dingen die hij nog niet zelf kan
o Inperking leidt tot frustratie
o Frustratie uit zich in driftbuien
Bv. peuter ligt op de vloer in supermarkt te spartelen
Uitdaging OPB
Anders dan bij een peuter, biedt de situatie bij een volwassen cliënt een grotere uitdaging
o Motoriek kenmerkt zich ook over een grote actieradius
o Maar ook door fysieke kracht
o De verwachting dat deze doorgroeit naar een volgende fase is er niet
Leeftijdsgenoten
o Er ontstaat een 1ste interesse in leeftijdgenoten
o Maar van samenspel is nog geen sprake
o De eerste contacten zijn vaak conflictueus
o De ander is in eerste instantie ‘niet ik’
o De ander is mogelijks zelf een bedreiging voor ‘ik’, dus ‘nee’
Emoties
Op deze leeftijd differentiëren zich meerdere gevoelens. Het kind kent:
o Trots
o Verdriet
o Genegenheid
o Jaloezie
o Woede
Woede wordt vooral gericht op personen die de ‘eigen wil’ belemmeren, als bron van frustratie
Pagina 2 van 21
, Angsten centreren zich vaak rond het eigen lichaam
o Haren knippen
o Nagels knippen
o …
Aanvullende nota’s
Ik, ik, ik !!! - Interesse in leeftijdsgenoten, maar elk naast elkaar.
Normgedrag (!!) morele ontwikkeling: goed = ouders zeggen goed, slecht = wat ouders afstraffen. Als iets niet
bestraft worden mag het. Kan aftoetsen, bevestiging vragen … ‘mag niet hé!’
Te onthouden PPT
Autonomie vs. Afhankelijkheid
Afstand (separatie-individuatie):
• Vechten om los te komen van verzorger
• Die tegelijk nog heel erg nodig hebben en bang om die te verliezen
• Zoeken naar optimale afstand
Individuatie: Egocentrisme / beginnend ik(je):
• “Ik-ik-ikke!” ; “Ik ben de man/vrouw”
Autonomie groeit zonder verbinding met de omgeving te verliezen
Begin van interesse voor leeftijdsgenootjes en andere kinderen
Beginnend normgedrag: “de wet”
Zelfdifferentiatie en differentiatie van de emoties
2/ Adaptief – maladaptief – pathologisch
Adaptief
Het is normaal en adaptief dat
o Het zijn eigen wil aan anderen duidelijk maakt
Ook al heeft hij daar nog niet de verbale mogelijkheden toe
En uit hij deze wil op een dwingende manier
o Zich koppig, nukkig of destructief gedraagt
= het typisch beeld van een peuter die zijn zin niet krijgt
o De wereld exploreert
Maladaptief
Verstoring van Zelf-Anderen-differentiatie
o Constant om aandacht vragen
o Aanhoudend koppig
o Aanhoudend negativistisch gedrag dat niet overgaat in constructief gedrag
o Overbewegelijk en chaotisch gedrag
o Negatief-destructief gedrag
Pagina 3 van 21
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Shera. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.