1. Spierwerking -jdens inspanning
1.1 Energiewisseling in spierweefsel
ATP aanmaak: adenine + ribose + fosfaatgroepen
Laatste twee bindingen tussen
fosfaatgroepen zijn energierijk
1.1.1 De basis 3 energiesystemen
ATP kan op 3 manieren aangemaakt worden:
• uit energierijke fosfaten (anaeroob) = het fosfaatsysteem
• Bjdens de glycolyse onder producBe van melkzuur (anaeroob) = anaerobe glycolyse
• door oxidaBeve fosforylering (aeroob) = aeroob metabolisme
® keuze is aGankelijk van de duur en intensiteit van de inspanning
1.1.1.1 De energierijke reservefosfaten in de spier
In cellen: ATP en CP
• CP = creaBnefosfaat = gefosforyleerde vorm van creaBne
• fosfaatmolecule met hoge energie-inhoud dat energie opslaat
• wordt niet rechtstreeks ingezet als energieleverancier, fungeert als energiebuffer en
voorkomt ATP-schommelingen
Skeletspiervezel contraheert
• ATP verbruik
• ADP + creaBnefosfaat ® ATP + creaBne
- CP draagt energierijke fosfaatgroep over aan ATP
- katalysator: creaBnekinase
Skeletspiervezel in rust
• reservevorming
• ATP + creaBne ® ADP + creaBnefosfaat
- ATP draagt energierijke fosfaatgroep terug over aan CP
- Katalysator: creaBnekinase
1
,Lifestyle
ATP voorraad: enkele seconden
CP voorraad: 10 extra seconden ATP-vorming
® +- 15 seconden
® andere mechanismen nodig om ADP in
ATP om te zeTen
ATP-producBe in de cel op 2 manieren:
• anaeroob in cytosol: glycolyse
• aeroob in mitochondriën: oxidaBeve fosforylaBe
1.1.1.2 ATP vorming tijdens de anaerobe glycolyse
Glycolyse= afbraak van glucose
• wat?
- productie van atp
• hoe?
- in afwezigheid van glucose (anaerobe omstandigheden)
• waar?
- ter hoogte van het cytosol (niet in mitochondria)
• 1 molecule glucose (6C) wordt omgezet in 2 moleculen pyruvaat
• 2 ATP moleculen worden geïnvesteerd en 4 ATP moleculen worden gegenereerd ®
neTowinst per glucosemolecule: 2 ATP
• de H+ ionen en elektronen vrijgekomen bij oxidaBe worden gebonden aan co-enzym
NAD+
• 2 moleculen NAD+ worden gereduceerd tot 2 NADH moleculen
- NADH is een elektronendonor: vangt elektronen op, gee] ze door en stelt de
energie eruit vrij
- cel hee] beperkte voorraad NAD+ dus NADH moet snel elektronen kunnen
overdragen om weer beschikbaar te zijn
- overdracht naar moleculen aGankelijk van cellulaire omstandigheden
- NAD+: lage energie
- NADH: hoge energie
2
,Lifestyle
® Anaeroob vervolg van a^raak: hoe verder met pyrodruivenzuur?
• in anaerobe omstandigheden is glycolyse enige bron van ATP-vorming
• pyruvaat treedt op als elektronenacceptor in cytosol
• pyruvaat wordt gereduceerd tot 2 x lactaat/melkzuur
- door elektronenoverdracht uit NADH
• lactaat/melkzuur treedt op als protonendonor
- hierdoor daalt pH
- bij pH daling treedt denaturaBe op
• lactaat/melkzuur diffundeert uit cel naar bloed
- wordt gebufferd aan protonen, dus geen effect op pH
• verdere vorming van H+ ionen leidt toch tot verzuring (= metabole acidose)
- levert inacBvaBe van enzymen op spiervermoeidheid
Lactaatvorming is belangrijk om vorming ATP mogelijk te maken in anaerobe
omstandigheden, maar blij] door verzuring Bjdelijke oplossing
1.1.1.3 ATP vorming door oxidaBeve fosforylering
Oxidatie van pyrodruivenzuur (pyruvaat) naar acetylCoA en CO2 - aeroob vervolg
• wat?
- productie van acetylCoA
• hoe?
- in aanwezigheid van zuurstof
• waar?
- ter hoogte van mitochondria (mitochondriale matrix)
3
, Lifestyle
• pyruvaat wordt d.m.v. transporteiwitten in mitochondria ingevoerd en geoxideerd
• acetylgroep (CH3-CO-) van pyruvaat wordt verbonden met co-enzym A (CoA) tot het
AcetylCoA
• NADH en CO2 wordt gevormd
- 3 C ® 1 C wordt uitgeademd CO2
2 C: acetyl
• deze reacties worden door 3 enzymen gekatalyseerd
Citroenzuurcyclus (Krebscyclus) - aeroob vervolg
• wat?
- Vrijmaking H+ en e-
• hoe?
- in aanwezigheid van zuurstof
• waar?
- ter hoogte van mitochondria (mitochondriale matrix)
• acetlgroep van acetylCoA wordt toegevoegd aan reactieketen die doorgaat in
mitochondriale matrix: de citroenzuurcyclus
• acetylgroep wordt in aerobe omstandigheden geoxideerd tot CO2
• acetylgedeelte bindt aan 4C-molecule en vormt zo 6C-molecule (citroenzuur)
• 2 C gaan verloren via CO2, terug 4C-molecule
• elektronen en H+ ionen worden vrijgemaakt en
- gebonden aan NAD+ met vorming van NADH
- gebonden aan FAD (elektronenacceptor) met vorming van FADH2
• 4C molecule kan na enkele omzettingen weer ingezet worden aan begin cyclus
• per cyclus wordt 1 ATP geproduceerd
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper devoslore. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.