Geschiedeniswerkplaats Themakatern Rechtsstaat en democratie
Alles voor dit studieboek (6)
Geschreven voor
Middelbare school
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
5
Alle documenten voor dit vak (4833)
Verkoper
Volgen
Samenvattingenvanfleur
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvattingen Rechtstaat en democratie
1.1
Rechten van waterschappen
Grond dat eerst moeras was, werd tijdens de tijd van steden en staten ontgint. Er
werden kanalen en sloten gegraven om het water in weg te laten lopen. Ook
werden er dijken en dammen gebouwd. Al deze polders, sloten, dijken en
dammen moesten onderhouden worden. Waterschappen hielden toezicht en
besliste over het waterbeheer in deze gebieden.
Graven van Holland steunden de waterschappen, omdat dit gunstig was voor de
handel en landbouw. Ze beschouwden zichzelf als enige eigenaar van de grond,
maar ze hadden onderdanen nodig om de grond te ontginnen. Ze gaven deze
onderdanen vrijheidsrechten. < eigendomsrechten op de grond. En politieke
rechten < inspraak bij waterbeheer.
De dijkgraaf is de voorzitter van een waterschap. Heemraden zijn leden van
het bestuur, dit zijn vertegenwoordigers van de inwoners.
Nederland staat bekend om het poldermodel. Dit is overleg dat gericht is op
overeenstemming. Er is veel samenwerking en iedereen moet het eens worden
met elkaar. Ook is er veel inspraak.
Vrijheidsrechten en politieke rechten in de hoge en late middeleeuwen
In de tijd van steden en staten werden er veel stadsrechten aan steden verleend.
Zoals bijv. zelfbestuur, zelf rechtspreken, verdedigen met stadsmuren en leger
enz. Alleen burgers met burgerrecht konden profiteren van de vrijheidsrechten.
Deze burgers werden vrije burgers genoemd.
De meeste steden werden bestuurd door patriciërs: leden van rijke en
vooraanstaande families.
Ook ambachtsgilden krijgen op begeven moment zetels in het stadsbestuur.
De inkomsten van de vorsten groeiden doordat er met geld betaald werd voor
stadsrechten. Hierdoor konden de vorsten beginnen met de vorming van staten.
Vorsten stelden ambtenaren en rechters aan en vormden zijn eigen beroepsleger.
De staatsvorming en centralisatie van de vorst ging een bedreiging vormen voor
steden. Rechters van de vorst > rechtspraak steden
Beroepslegers > sterker dan verdedigingsmuren van steden
Om alles te betalen, ging vorst meer belasting vragen aan steden.
Staten: hierin zaten vertegenwoordigers van de steden.
Staten-Generaal: om met alle vertegenwoordigers van alle gewesten tegelijk te
praten.
, 1.2
Rechten en plakkaat van Verlatinge
Plakkaat van Verlatinge > Spaanse koning verdient de trouw aan Nederlandse
onderdanen niet. Filips de 2e wordt als vorst afgezweerd (besloten door de
Staten-generaal). Hij onderdrukte zijn onderdanen (tiran gedrag) daarom mocht
hij worden afgezweerd en werd er een andere leider gekozen. Hij had
verschillende rechten geschonden. Zonder instemming had hij oorlogen gevoerd
en belastingen geheffen. Hij had het recht op eerlijke rechtspraak geschonden.
Verder maakte hij zich schuldig aan geloofsvervolging.
16e eeuw
De ondertekening van het Plakkaat van Verlatinge was een hoogtepunt in de
Opstand van de Nederlanden tegen hun Habsburgse vorst.
Onder één vorst gekomen < Habsburgse vorst. Hij versterkte het centrale
bestuur en bestreed protestanten met centrale rechtbanken. Het zelfbestuur en
eigen rechtspraak van steden ging weg door de Habsburgse vorst (Karel V).
Karels zoon Filips de 2e zette de centralisatie en vervolging van protestanten
voort, maar onder hem nam het verzet van edelen en regenten toe. Ook drong
een nieuwe protestante stroming, het calvinisme, door in NL.
Hagenpreek: dominees die in openheid preken buiten de stadsmuren. Hierna
barste de beeldenstorm uit. Filips stuurde de he rtog van Alva om de orde met de
harde had te herstellen. Willem van Oranje begon de Nederlandse opstand tegen
hem. De opstandelingen kregen het noordelijke deel van Nederland in handen.
Ter verdediging vormden de opstandige gewesten de Unie van Utrecht. Hierin
werkten ze samen alsof ze één provincie waren. Er werd afgesproken dat er
gewetensvrijheid was: niemand mocht vanwege zijn geloof vervolgd worden. De
regenten bepaalden in hun gebied zelf of de geloven bijv. kerken mochten
bouwen. In 1588 gingen de opstandige gewesten verder als republiek der zeven
verenigde Nederlanden (zonder vorst).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Samenvattingenvanfleur. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,16. Je zit daarna nergens aan vast.
