1. INLEIDING
1.1. Definitie jeugdbeschermingsrecht – bevoegdheid
Wat?
- Jeugdbeschermingsrecht regelt de (overheid)interventies t.a.v.
kinderen en jongeren in een probleemsituatie of die delicten
gepleegd hebben
- Controle over kinderen en jongeren: gedeeld tussen ouders en
overheid
Bevoegdheid?
- Gemeenschapsbevoegdheid
- Vroeger was jeugdrecht een bevoegdheid van de federale overheid
- Federale overheid heeft aantal bevoegdheden gehouden
- Complex: hele evolutie meegemaakt
Wisselwerking ouder – overheid
Kindbeeld doorheen de jaren sterk gewijzigd
Vroeger keek men heel anders naar kinderen
Tekorten in de hulpverlening
…
We hebben 2 soorten interventies: (EX!)
1. Buitengerechtelijke (sociale of vrijwillige) jeugdbeschermingsrecht
= Op vrijwillige basis
2. Gerechtelijke jeugdbescherming
= Rechtbank, wanneer vrijwillige bescherming niet meer mogelijk is
= Jeugdrechter, OM en sociale dienst
We hebben 2 doelgroepen:
1. Jongeren in probleemsituaties (POS – VOS)
POS: problematische opvoedingssituatie (vroegere benaming!)
VOS: verontrustende opvoedingssituatie
2. Jongeren die een jeugddelict plegen (MOF)
MOF: misdrijf omschreven feit
Dient om onderscheid te maken met jeugdrecht, de ‘jeugd’ wordt
anders gestraft
,Schematisch overzicht:
- Jeugdhulprecht en jeugddelinquentierecht bespreken we nog!
- Administratief sanctierecht
GAS, minderjarige zal steeds een advocaat toegewezen krijgen
- Beschermingsrecht geesteszieke
Personen- en familierecht
- Interventie t.a.v. de ouders
Gebruikt ouder wel premie om de
kosten voor het kind te betalen
- Jeugdhulpinterventie
Kinderen in een slechte situatie
- Jeugddelinquentie
Misdrijven
- Administratieve sancties
Gas-boetes (bespreken we niet)
- Beschermingsmaatregelen geesteszieke
Denk aan gedwongen opname, wanneer je een gevaar bent voor
jezelf/anderen
Zowel bij minderjarigen als meerderjarigen
- Toezicht op gezinsbijslagen
Gebruikt de ouder voor het kind
- Ontzetting ouderlijk gezag
Ouder is niet in staat ouder te zijn
Vroeger had je een ouderstage, maar is afgeschaft
2. HISTORISCH OVERZICHT
,2.1. Ontstaan van het Jeugdbeschermingsrecht
Jeugdrecht heeft een grote evolutie gekend, vroeger was er geen
afwijkend strafrecht voor kinderen. Er werd geen onderscheid gemaakt
tussen volwassenen en kinderen
2.1.1.Tot aan de verlichting:
- Geen autonoom afwijkend (straf)recht voor kinderen
- Onverschilligheid t.o.v. de nog te ontdekken verschillen tussen
kinderen en volwassenen
Hoge kindermoord (= legitieme manier om aan gezinsplanning te
doen)
Slechts 2/3 van de kinderen werd ouder dan 20 jaar
Meisjes waren minderwaardig: ‘ik heb geen kinderen, alleen een
meisje’
Slechte leefomstandigheden (ziektes, slechte hygiëne…)
- Vanaf de leeftijd van 7 jaar
Kind = volwassene
2.1.2.Geen categoriale indeling:
- Volwassenen en kinderen worden voor het grootste deel gelijk
behandeld
- Principe:
- Minderjarige is strafwaardig indien gehandeld met “oordeel des
onderscheids”
‘Sluwheid’ (heel doordacht gepland? Of bvb. een diefstal omwille
van honger?)
Oordeel des onderscheids: leeftijd straf verminderende
verschoningsgrond
Geen oordeel des onderscheids: vrijspraak
2.1.3.Kinderbeschermingsbeweging (16e eeuw):
- Aandacht voor bijzondere positie van het kind
- Kind is nog niet groot genoeg, nog niet volwassen genoeg
- Begon toch door te dringen dat kinderen wel belangrijk zijn, toonbeeld
van toekomst
- Eerst in hogere sociale klassen
- Idee van de ‘maakbaarheid’ van het kind (inherent goed of slecht)
Goed geboren moeten het beschermen tegen donkere boze
maatschappij
Slecht geboren ieder kind wordt slecht geboren, maar moeten het
goed maken
- Ontstaan van het zogenaamde jeugdmoratorium
Kind wordt figuurlijk in glazen kast geplaatst, afgeschermd van de
maatschappij
- Gevolg: toenemende interventie door de overheid
Bv. Kinderen onttrekken uit de arbeidsmarkt (verbod op kinderarbeid: 1889)
, 2.1.4.Kritiek:
- Er waren gewijzigde sociaaleconomische omstandigheden
- Industrialisering en verstedelijking (voor sommige machines hadden
we kind nodig!)
- Ontstaan eerste sociale wetten (arbeidstijden, geen kinderarbeid,
vakantie, …)
- Opkomend socialisme: edelvrouwen begonnen zich te ontfermen over
de kinderen
2.1.5.Andere strafrechtstheorieën en criminologische opvattingen:
Er zijn dus eigenlijk 4 scholen ontstaan:
1. Klassieke criminologische school (18e eeuw):
- Efficiënte, rechtvaardig en rationele straffen
- Alles wat redelijker maken
- In hoever denkt het kind nog na over de gevolgen van zijn daden?
2. Positivisme (19e eeuw):
- Inzicht proberen verkrijgen in sociale problematieken
- Ging meer en meer uit van het milieu waarin kind opgroeide
- Bepaalde situaties zoals armoede, … kunnen invloed hebben
3. Crimineel-antropologische school (geboren misdadiger)
- Lombroso: je wordt geboren als misdadiger
- Mensen met bepaalde vorm van neus, ogen, … zijn misdadigers
4. Crimineel-sociologische school (de maatschappij maakt
criminelen)
- Als je daar geboren wordt, is de kans groter dat je een crimineel
bent
Sociaal verweer:
- Hoe gevaarlijk is de dader voor de maatschappij?
- Gevaar van de dader moet gekoppeld worden aan het soort straffen
- Stel iemand heeft zedenfeiten gepleegd, dat is erger dan een diefstal?
2.1.6.Huidig kindbeeld:
- Kind zien als krachtig persoon met eigen mogelijkheden
- Kinderen krijgen meer en meer eigen plaats in de maatschappij (bv.
sociale media)
- Per leeftijdsgroep specifieke benadering (bv. pedagogie)
- Minderjarigheid = beschermingsstatuut
- Kind is drager van materiële rechten (rechtsbekwaamheid)
- Onbekwaam om rechten zelfstandig uit te oefenen
(handelingsonbekwaamheid)
- Aanvulling: ouderlijk gezag (= vertegenwoordiging in het
rechtsverkeer)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jasmine2021. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,36. Je zit daarna nergens aan vast.
