Verzamelen informatie van binnen en buiten het lichaam vb: warmte, pijn, druk, licht …
Buiten: exteroceptieve receptoren vb: geur, smaak, licht …
Binnen: proprioreceptoren vb: positie gewrichten, zuurstofconcentraties in bloed …
Snel adapterende receptoren: toestandsveranderingen, prikkel leidt tot snel afnemende
stroom via actiepotentialen
Traag adapterende receptoren: blijvende toestand vb: zwaartekracht
fysische of chemische prikkel van binnen of buiten zorgt voor een zenuwimpuls:
Elektrisch signaal: frequentie en patroon is karakteristiek voor waargenomen prikkel
Afferente zenuwvezels
Signaal via sensorische neuronen naar CZS
Verschillende vormen:
Vrij zenuwuiteinde in epitheel
Cel registreert iets -> info wordt doorgegeven
…
Indeling:
Somatische en viscerale receptoren
- Tast en druk
- Warmte, koude en pijn: vrije zenuwuiteinden
- Proprioreceptoren: spierspoelen, peeslichaampjes van Golgi
Chemoreceptoren
- Reuk
- Smaak
Receptor voor licht = oog
Receptor voor geluid en evenwicht = gehoor- en evenwichtsorgaan
CHEMORECEPTOREN – REUK
Olfactorisch epitheel
Functie: detectie en signalisatie van geur
Olfactorisch epitheel stuurt info door naar axonen via fila olfactoria -> tractus olfactorius -> bulbus
olfactorius
Pseudomeerlagig cilindrisch met 3 celtypen:
Reukcellen
Bipolaire neuronen
Rechtstreeks contact met buitenwereld
Sensorische cilia (uitlopers): 9x2+2 organisatie
Kunnen regenereren uit basale cellen
Dendrieten: vergroten receptoroppervlak
, Axonen: verzamelen in fila olfactoria (=zenuwbundel zonder epitheel)
Steuncellen
Ondersteunen reukcellen -> verbonden via celjuncties
Breder bovenaan
Microvilli aan apicale oppervlak
GER bevat enzymen die overtollige reukmoleculen verwijderen en inactiveren
Basale vervangcellen
Klein, driehoekig
Delen en differentiëren
Klieren van Bowman
Functie: zorgen voor sereus secreet die de sensorische structuren schoonmaken
Gelegen in lamina propria
CHEMORECEPTOREN – SMAAK
Waarneming via smaakknoppen thv tong -> tongpapillen:
papillae fungiformes
papillae circumvallatae : klieren van Von Ebner
papillae foliatae
-> bevatten banaanvormige sensorische cellen gelegen rondom smaakporus die contact maakt met
mondholte
Smaakcellen worden ondersteunt door steuncellen, vervanging door basale cellen
Celtypes:
type I: steuncellen
type II: steuncellen
type III: belangrijk voor waarneming smaak
HET OOG
Functie: waarnemen van vorm, lichtsterkste, kleur
Weg van het licht: hoornvlies -> voorste oogkamer met vocht -> pupil -> achterste oogkamer met
glasachtig lichaam -> lens
sclera: bescherming inhoud oogbol + instandhouding vorm oogbol
Taaie, collagene, buitenste laag (wit van de ogen)
Collageenvezels: flexibele, waterdichte beschermingslaag
Aanhechtingsplaats spieren
Buitenste opp. = episclera verbonden met kapsel van Tenon
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottehulselmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.