Deze samenvatting voor cultuurwetenschappen is gebaseerd op de vakfiche van de examencommissie voor het jaar 2018 en 2019.
In mijn samenvatting worden het politiek domein, sociaal-economisch domein en het gerecht van onze samenleving uitgelegd.
Zelf ben ik actief in de politiek, dus ik ken wel he...
Democratie
in een democrate orden er vrije verkiezingen gehouden
Die volksvertegen oordigers aanduiden
Die vervolgens over de eten eslissen
Deze esluiten en eten komen er doordat een meerderheid die gestemd heef
Theocratie
een godheid regeert
: de persoon die het land estuurt ordt eschou d als de zoon van God
Voorbeeld
: de farao’s uit het oude Egypte
Monarchie/ioniniriji
een regeringsvorm aar ij de koning aan de macht is
EN zijn macht doorgeef aan zijn loedver ant
Absolute monarchie Democratische monarchie
De koning doet zijn eigen zin Vervanging van de a solute monarchie
EN ☹ hij houdt geen rekening met de evolking WAARBIJ � de koning samen erkt met een
verkozen parlement
� uiteindelijk k am hier el een einde aan
omdat het volk dit niet leef pikken De rol van de koning ligt daarnaast ook vast in
een grond et
Repubwiei
een staatshoofd ordt verkozen
= president
Deze president heef de macht voor een x aantal jaren
DUS de hoogste macht ligt hierdoor ij één of meerdere personen die de macht via :
- Het volk (democratee
- Het parlement in handen gekregen he en
- Via een staatsgreep
- Als uitenlandse ezetende macht
1
,Totawitair regime of dictatuur
een dictatuur is een regeringsvorm aar ij de a solute macht
doorgaans ij één persoon (dictatore of ij een kleine groep mensen
erust
: een dictator oefent een grote rol uit op zijn urgers maar heef geen
totale controle
: ij een totalitaire staat is de evolking volledig onder orpen ☹ en
heef geen eigen vrijheid
Kenmerken van een totalitair regime
Individu is ondergeschikt : de staat epaald at er met de urgers ge eurd
: de meningen van de urgers zijn on elangrijk
: als men de staat d ars oomt ordt die persoon
“ver ijderd”
De leider epaald : de leider is het oeg eeld van de
staat en heef een zeer grote invloed
op zijn land en evolking
Eenpartjstelsel : het land ordt geregeerd door één partj EN ☹
de verkiezingen zijn puur voor de sho
WANT de uitslag ligt meestal op voorhand vast
Controle op de massamedia : de media is volledig in de handen van de staat
: ze ge ruiken televisie en radio om het volk nog verder te
espelen DUS van vrije pers is er a soluut geen sprake
☹ ALLES ordt gecontroleerd en gecensureerd
De jeugd ordt geïndoctrineerd : de jeugd ordt opgevoed zoals de staat dat
ilt
bijvoorbeeld
Hitlerjugend in Duitsland tjdens WOII
Geheime polite : de geheime polite maakt een groot deel uit van de controle
op het individu ZO ge ruikt men ijvoor eeld spionage
☹ men luistert mensen af en ondervraagt ze
HIERDOOR orden de urgers angstg
WAARDOOR ze niks durven ondernemen tegen de regering
2
,DE DEMOCRATISCHE RECHTSTAAT
de democratsche rechtstaat is een regeringsvorm aarin de regering verant oordingsplicht heef
ten opzichte van het volk
daarnaast mogen ze alleen de evoegdheden uitoefenen aartoe zij gemachtgd zijn door de
etelijke epalingen
een rechtsstaat
aar de urgers eschermd orden door regels die:
- Willekeur
- Machtsmis ruik
= moeten voorkomen �
Voorwaarden rechtsstaat
1. De overheid is zelf ge onden aan het recht
2. Er moeten middelen estaan die de urgers kunnen ge ruiken om hun rechten en vrijheden af te
d ingen ten opzichte van hun mede urgers en de overheid
= rechterlijke macht is essenteel
Voorwaarden democratische rechtsstaat
1. De regels eant oorden aan at de overgrote meerderheid belangrijk vindt
2. De regels orden door de meerderheid vastgelegd
3. De regels orden altjd toegepast
4. De regels kennen geen uitzonderingen
Kenmerien vian een democratische rechtsstaat
Grond et Deze legt vast elke taken de drie machten he en
Drie machten :
- Wetgevende macht
- Uitvoerende macht
- Rechterlijke macht
Dit is elangrijk om conficten tussen de drie te vermijden �
DAARNAAST
: legt de grond et ook enkele rechten en plichten vast voor de
evolking
Gekozen Het parlement is een orgaan dat door de evolking gekozen ordt
volksvertegen oordiger EN onmis aar is in de moderne democrate
s
Democratsche De verkiezingen moeten :
3
, verkiezingen - Vrij
- Geheim ge euren
- Met regelmaat
� er is ook een algemeen kiesrecht nodig
Vrijheid van Dit evat ook persvrijheid
meningsuitng
Maatschappelijk Het volk kiest zijn vertegen oordigers
middenveld MAAR ook duizenden organisates los van de overheid zoals vz ’s zijn
elangrijk
Vrije media Media is het medium om mensen te informeren over de politek
De journalist ilt iets interessants
De politeker ilt goed in eeld komen
= epalend voor succes
Scheiding van de Er estaan drie machten
staatsmachten - De etgevende macht (parlement)
- De uitvoerende macht (regering)
- De rechterlijke macht (controle door bijvoorbeeld de polite)
Streven naar gelijkheid Iedereen zou politek gelijk moeten zijn
TOCH ☹ estaan er grote verschillen tussen mensen en hun
mogelijkheden
MAAR � een urger kan van nature nooit meer rechten he en
Scheiding der machten
er estaan drie machten
- De etgevende macht (parlement)
- De uitvoerende macht (regering)
- De rechterlijke macht (controle door bijvoorbeeld de polite)
Elke macht controleert en eperkt de andere machten
De viierde macht
: de media heef de kracht epaalde onder erpen zo in eeld te rengen dat
de massa reageert
zo kan hij aan agendavorming doen
WAARDOOR de etgevende macht epaalde punten moet ehandelen
Voordewen � Nadewen ☹
De spreiding van de machten zorgt ervoor dat Door coalites (partjen die samen erkene
de macht niet aan één persoon kan toevallen = ordt de scheiding tussen etgevende en
EN uitvoerende macht heel dun en valt deze soms
Dat de democrate eschermd ordt eg ☹
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LynFeyens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
