Samenvatting hoofdstuk 10 Het gezin centraal, Arjan Bolt, Leerhuis
Samenvatting hoofdstuk 8 Het gezin centraal Arjan Bolt, Leerhuis
Alles voor dit studieboek (39)
Geschreven voor
Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN)
Pedagogiek
Leerhuis
Alle documenten voor dit vak (46)
Verkoper
Volgen
cindyreintjes
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
werkt het beste in combinatie met positieve feedback op gewenst gedrag, het is van belang
het ongewenste gedrag hierin niet te betrekken.
- Corrigeren; je draagt het kind als het ware op iets anders te gaan doen. Wanneer een ouder
zegt dat gedrag moet stoppen is het van belang dat de houding en de stem beslistheid en
standvastigheid uitstralen. Emoties hierbij hebben minder effect, bijvoorbeeld schreeuwen of
smeken. Het belangrijkste is direct de aandacht van het kind te krijgen en het gedrag direct
te laten stoppen. Fysieke nabijheid kan helpen aandacht te krijgen. Door de aandacht die je
dan krijgt kan instructie worden gegeven, wat de kern is van corrigeren. Corrigeren moet kort
en krachtig gebeuren. Het benoemen van de reden of het gevolg kan helpend zijn. Bij een
correctie draait het om wat wél mag.
- Verkorte instructie; dit kan worden gebruikt als een gewone instructie niet werkt. Hierbij
maakt de ouder contact, benoemt het verwachte gedrag en beloont/prijst het kind wanneer
die dit gedrag uitvoert. Hierbij is het belangrijk op rustige en stellende manier te spreken,
niet in discussie te gaan en het (in de richting komend van het) geïnstrueerde gedrag te
prijzen. Mimiek wordt veel gebruikt als verkorte instructie; wenkbrauwen optrekken,
fronsen, korte hoofdbeweging.
- De situatie veranderen; je verandert de situatie dan zo, dat het ongewenste gedrag herhalen
of voortzetten onmogelijk wordt.
- Passend en consequent reageren; door consequent te handelen ontstaat er structuur en
wordt het gezag bevestigd. Hierbij is het belangrijk direct te reageren, achteraf boos worden
heeft geen zin. Daarnaast moeten dezelfde consequenties (straffen of belonen) voor ieder
kind gelden
- Apart zetten; dit kan door ‘stoptijd’, hierbij zet je de kinderen apart, maar wel in dezelfde
ruimte. Daarnaast is het belangrijk te benoemen welk positief gevolg het heeft als het de
kinderen lukt daar te zitten en rustig te worden. Het is hierbij van belang dat de stoptijd niet
te lang is en het kind weet hoelang dit is. Bij ernstig probleemgedrag kan time-out worden
ingezet. Het kind wordt dan apart in een ruimte gezet, met voorkeur een saaie ruimte.
Hierbij moet worden gekeken of het belangrijk is het kind in de gaten te kunnen houden of
niet. Wellicht kun je bij het kind gaan zitten om het gevoel van afwijzing te voorkomen.
Daarnaast kun je als het kind is ‘afgekoeld’ de situatie nabespreken.
- Uitzitten van de situatie; hierbij word je onderdeel van de situatie. Je kunt bijvoorbeeld naast
het kind gaan zitten en tegen hem gaan praten. Je zit dan de situatie uit totdat het
probleemgedrag is verminderd. Dit voorkomt strijdt die gepaard gaat met apart zetten.
- Zinvol straffen; straffen werkt vaak niet goed, dit komt volgens Van Acker door de volgende
redenen: kinderen weten vaak niet goed waarvoor ze gestraft worden, het leert niet het
adequate gedrag, wie straft is vaak een slecht voorbeeld, lichamelijk geweld versterkt
agressief gedrag, het is schadelijk wanneer een kind zich als persoon afgewezen voelt door
een straf. Echter kan er wel zinvol gestraft worden, hierbij zijn er een aantal
aandachtspunten:
a. Straf het gedrag
b. Benoem welk gedrag je straft en voer de straf onmiddellijk uit
c. Houd vast aan de uitvoering, niet dreigen of in discussie gaan.
d. Je laat weten welk gedrag je verwacht om het goed te maken, je kunt het kind hierop
belonen.
e. Probeer een zo licht mogelijke straf te zoeken die wel effectief is.
Fysiek straffen heeft op lange termijn veel nadelige gevolgen voor het kind. In culturen waar
een corrigerende tik heel normaal is, kan het zinvol zijn om overeenkomsten tussen de
verschillende culturen op een rijtje te zetten en hierbij de voor- en nadelen te formuleren.
Zeggen dat dit in Nederland niet mag, zal de samenwerkingsrelatie te niet doen.
Wanneer er sprake is van mishandeling moet er direct actie worden ondernomen, maar ook
dan is het van belang het perspectief van de ouder te zien.
32
, Bij het werken binnen gezinnen met beginnende pubers kan het zinvol zijn deze veranderingen met
ouders te bespreken. Te vragen welke veranderingen zij waarnemen. Daarnaast kun je informatie
geven over (onder andere) de volgende punten:
Lichamelijke veranderingen: zoals de groeispurt, seksuele ontwikkeling en lichaamsbouw
Psychische veranderingen: zoals, denkvermogen (abstract denken), identiteitsontwikkeling,
zelfbeeld (onzekerheid), vriendschappen (‘erbij horen’, subculturen), losmaken van ouders.
Ouders met een migratieachtergrond hebben er nog een tweede uitdaging bij, namelijk het leven in
een samenleving die andere waarden en normen hanteert dan zij mee zijn opgegroeid.
De meeste vaardigheden, zoals positief benaderen, corrigeren, belonen, zijn nog steeds van
toepassing, maar in een andere vorm.
Een aantal communicatie- en opvoedvaardigheden waar aandacht aan kan worden besteed bij
gezinnen met puberende kinderen/jongeren:
Complimenteren en positieve aandacht; het zelfvertrouwen is kwetsbaar in deze levensfase, juist
daarom is positiviteit belangrijk.
Gesprekken voeren en luisteren; een puber zal sneller luisteren naar wat de ouders te zeggen
hebben, wanneer er ook naar hem geluisterd wordt.
Instrueren; dit kan door een concrete verwachting te formuleren. Daarnaast is het bij pubers
soms zinvol ruimte te geven, door het doel te bereiken, maar de puber zelf te laten beslissen hoe
dit doel wordt bereikt.
Overleggen en onderhandelen; hierbij is het belangrijk dat het probleem of conflict voor beiden
duidelijk is, er samen oplossingen worden bedacht en de voor- en nadelen worden besproken, er
dan een oplossing of compromis wordt gekozen, tot slot worden afspraken gemaakt over de
uitvoering en deze later geëvalueerd.
Regels stellen; hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen belangrijke en minder belangrijke
regels. Regels uit de laatste categorie kunnen meer door de vingers worden gezien.
Grenzen stellen, consequenties en straffen; hierbij kan corrigeren en verkort instrueren worden
gebruikt. Ook is toezicht houden en waakzame zorg belangrijk. Dit laatste houdt in dat je
oplettend, aanwezig en beschikbaar bent en de intentie hebt om de puber te beschermen. Het is
belangrijk om dit laatste ook uit te spreken. Door open gesprekken te voeren met de puber is de
kans groter dat riskante keuzes of slechte invloeden worden besproken en dus kunnen worden
voorkomen. Echter is het soms ook zinvol de puber zelf zijn neus te laten stoten. Wanneer
toezicht controle wordt is het belangrijk hier open en eerlijk over te zijn. Consequenties hebben
bij pubers meer invloed dan straf. Dit moet de volgende elementen bevatten:
- Uitleggen welk gedrag en waarom dit gedrag niet geaccepteerd is
- Concreet zijn en direct reageren
- Straf kiezen die de puber niet leuk vindt
- Straf moet te maken hebben met de overtreding
- Straf moet proportioneel, uitvoerbaar en van korte duur zijn.
- Je moet straffen op het gedrag.
Belonen; hierbij kan de positieve consequentie het vergroten van vrijheid of zelfstandigheid zijn.
Paragraaf 8.4
Het bespreken van kennis helpt opvoedingsvaardigheden en -mechanismen sneller toe te passen,
door ouders. Daarnaast helpt het handelingsalternatieven te vinden. Het overbrengen van informatie
kan door titels te geven van websites en boeken, de informatie op papier te geven of het juist tegen
ze te vertellen.
Bij het oefenen van opvoedingsvaardigheden kan het zinvol zijn video-opnamen in te zetten.
Daarnaast dienen een aantal stappen te worden doorlopen:
33
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cindyreintjes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.