Volkenrecht 2018-2019
SAMENVATTING VOLKENRECHT
2018-2019
PROFESSOR K. DE FEYTER
2 DE BAC RECHTEN
UNIVERSITEIT ANTWERPEN
INHOUDSOPGAVE
De Staat: definitie en grenzen ......................................................................................................... 4
D1: Montevideo Convention Rights and Duties of States (26 December 1933) .................................. 4
A26: ICJ: Frontier Dispute (Burkina Faso v. Niger) (16 April 2013) .................................................... 11
Zelfbeschikkingsrecht.................................................................................................................... 14
D23: UN Declaration Rights Indigenous Peoples (13 September 2007) ............................................ 14
A16: ACHPR: Kevin Mgwanga Gunme et al. v. Cameroon (27 May 2009) ........................................ 19
D24: Kosovo Declaration of Independence (17 February 2008) ........................................................ 21
A21: ICJ: Accordance with International Law of the Unilateral Declaration of Independence in
Respect of Kosovo (22 July 2010) ...................................................................................................... 21
D32: Declaration of Independence Of Crimea ................................................................................... 23
Rechtsmacht ................................................................................................................................. 24
D8: UN Convention on the Law of the Sea (10 December 1982) ....................................................... 24
A24: EHRM: Grote kamer: Hirsi Jamaa and others v. Italy (23 February 2012) ................................ 25
D7: UNESCO Convention concerning the Protection of World Cultural and Natural Heritage (16
November 1972) ............................................................................................................................... 27
Immuniteit en staatsaansprakelijkheid ......................................................................................... 30
A23: ICJ: Jurisdictional Immunity of the State (Germany v. Italy) (3 February 2012) ........................ 30
D19: International Law Commission: Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts
(November 2001) .............................................................................................................................. 34
A25: ICJ: Obligation to Prosecute or Extradite (Belgium v. Senegal) (20 July 2012).......................... 36
A3: ICJ: US Diplomatic and Consular Staff in Tehran (US v. Iran) (24 May 1980) .............................. 37
A28: United Kingdom Supreme Court: Reyes v. Al-Malki and another (18 October 2017) ............... 39
Internationale organisaties (IO’s) .................................................................................................. 41
A1: ICJ: Reparation for Injuries suffered (11 April 1949) ................................................................... 41
A6: ICJ: Legality of the use by a State of nuclear weapons in armed conflict (8 July 1996) .............. 43
D13: IBRD/IDA resolution on World Bank Inspection Panel (22 September 1993)............................ 44
D21: UN UNMIK Regulation on the Establishment of the Human Rights Advisory Panel (23 March
2006) ................................................................................................................................................. 47
© Maxim Vermeiren 1
, Volkenrecht 2018-2019
A14: EHRM: Behrami, Behrami v. France and Saramati v. France, Germany and Norway (2 May
2007) ................................................................................................................................................. 49
D2: Charter of the United Nations (26 June 1945) ............................................................................ 51
Ondernemingen en internationaal recht ....................................................................................... 55
A9: ICSID: Award in Compañía del Desarrollo de Santa Elena v. Costa Rica (17 February 2000) ...... 55
D17: UN Global Compact Documents: Ten Principles (2000) + Note on Integrity Measures (2010) . 58
D27: OECD Guidelines Multinational Enterprises (25 May 2011) ..................................................... 60
D20: ICMM Sustainable Development Framework: ICMM Principles (29 May 2003) ....................... 61
NGO’s ........................................................................................................................................... 63
D15: ECOSOC Resolution 1996/31 on Consultative relationship between the UN and NGO’s (25 July
1996) ................................................................................................................................................. 63
A18: ICSID: Decision on Non-Disputing parties in Piero Foresti, Laura de Carli and others v. Republic
of South Africa (5 October 2009) + ICSID ICJ petition (19 August 2009) ........................................... 65
Mensenrechten............................................................................................................................. 68
A15: UN Human Rights Committee: Sayadi and Vinck v. Belgium (22 October 2008) ...................... 68
Internationaal strafhof .................................................................................................................. 72
D16: Rome Statute of the International Criminal Court (17 July 1998) ............................................. 72
A27: ISH: Trial Chamber VIII: Situation in the Republic of Mali (in the case of the prosecutor v.
Ahmad Al Faqi Al Mahdi (27 September 2016) ................................................................................. 75
Bronnen: verdragen ...................................................................................................................... 76
D6: Vienna Convention on the Law of Treaties (23 May 1969) ......................................................... 76
A12: ICJ: Armed Activities on the Territory of the Congo (Congo v. Rwanda) (3 February 2006) ...... 79
A17: ICJ: Navigational and Related Rights (Costa Rica v. Nicaragua) (13 July 2009) ........................ 82
A10: Inter-American Court of Human Rights: Mayagna (Sumo) Awas Tingni Community v.
Nicaragua (31 August 2001) ............................................................................................................. 85
Bronnen: Gewoonterecht ............................................................................................................. 87
A4: ICJ: Military and paramilitary activities in and against Nicaragua (Nicaragua v. US) (27 June
1986) ................................................................................................................................................. 87
A5: ICTY Appeals Chamber: Prosecutor v. Tadic (2 October 1995).................................................... 89
A2: ICJ: North Sea Continental Shelf cases (Germany v. Denmark, Germany v. The Netherlands (20
February 1969) .................................................................................................................................. 91
Bronnen: algemene rechtsbeginselen ........................................................................................... 92
Trail Smelter Case ............................................................................................................................. 92
IJzeren lijn.......................................................................................................................................... 93
Bronnen: Soft law – zacht recht .................................................................................................... 94
A19: African Commission on Human and Peoples’ Rights: Centre for Minority Rights Development
(Kenya) and Minority Rights Group International on behalf of Endorois Welfare Council v. Kenya (25
November 2009) ............................................................................................................................... 94
Zelfregulering ............................................................................................................................... 94
Hybrideakkoorden - Meerpartijenakkoorden ................................................................................ 95
D28: EU/ILO/Bangladesh Sustainability Compact (28 July 2013)...................................................... 95
© Maxim Vermeiren 2
, Volkenrecht 2018-2019
Geschillenbeslechting ................................................................................................................... 96
D3: Statute International Court of Justice (26 June 1945)................................................................. 96
A20: ICJ: Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay) (20 April 2010) ........................... 98
A22: ICJ: Request for interpretation of the judgment of 15 June 1962 in the case concerning the
temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand) Provisional Measures (18 July 2011) (summary) ... 99
Bosnië v. Servië ........................................................................................................................... 101
D4: Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (9 December 1948) 101
A13: ICJ: Application of the Convention on the Prevention and the Punishment of the Crime of
Genocide (Bosnia and Herzegovina v. Serbia and Montenegro) (26 February 2007) (summary) ... 103
Vrede en Veiligheid ..................................................................................................................... 106
D10: UN Security Council resolution 678 (Kuwait) (29 November 1990) ........................................ 106
D25 UN Security Council Resolution 1970 (Lybia) (26 February 2011) ............................................ 110
D26 UN Security Council Resolution 1973 (Lybia) (17 March 2011) ................................................ 110
Art. 51 VN Handvest over recht op zelfverdediging ........................................................................ 112
9/11 ............................................................................................................................................ 113
A11: ICJ: Armed Activities on the Territory of the Congo (Congo v. Uganda) (19 December 2005) 114
Duurzame ontwikkeling .............................................................................................................. 116
D33: Transforming our World: the 2030 Agenda for Sustainable Development (25 September 2015)
........................................................................................................................................................ 116
D12: Rio Declaration on Environment and Development (14 June 1992) ....................................... 119
A7: ICJ: Gabcikovo-Nagymaros project (Hungary v. Slovakia) (25 September 1997) ...................... 121
A20: ICJ: Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay) (20 April 2010) ......................... 123
D11: UN Framework Convention on Climate Change (9 May 1992) ............................................... 125
D35: Paris Agreement (12 December 2015) .................................................................................... 127
D14: Agreement establishing the WTO (15 April 1994) .................................................................. 129
A8: WTO Appellate Body: United States: Import Prohibition of Certain Shrimp and Shrimp Products
(8 October 1998) ............................................................................................................................. 133
D36: WTO Ministerial Conference (Buenos Aires): Joint Declaration on Trade and Women’s
Economic Empowerment (11 December 2017) ............................................................................... 136
D9: UN Declaration Right to Development (4 December 1986) ...................................................... 137
A19: African Commission on Human and Peoples’ Rights: Centre for Minority Rights Development
(Kenya) and Minority Rights Group International on behalf of Endorois Welfare Council v. Kenya (25
November 2009) ............................................................................................................................. 141
Marrakesh-pact .......................................................................................................................... 143
© Maxim Vermeiren 3
, Volkenrecht 2018-2019
DE STAAT: DEFINITIE EN GRENZEN
D1: MONTEVIDEO CONVENTION RIGHTS AND DUTIES OF STATES (26 DECEMBER 1933)
D1: INLEIDING
Het verdrag van Montevideo gaat over de definitie van een staat.
Een staat is de belangrijkste internationale rechtspersoon/rechtssubject.
De oorzaak is historisch: het ging vroeger enkel over relaties tussen staten.
Alle andere entiteiten zijn slechts in beperkte mate aanwezig, terwijl de staat de internationale rechtspersoon
bij uitstek is.
In een advies van het ICJ staat wat een internationale rechtspersoon is:
Ø Het is een drager van rechten en verplichtingen
o die ontleend worden aan het internationaal recht.
Ø De internationale rechtspersoon is ook zelf in staat om
o die rechten af te dwingen op internationaal niveau en/of
o om gehouden te worden aan die verplichtingen.
Dus:
1) Internationaal recht moet je rechten en plichten geven (in bronnen) en
2) Zelf ervoor zorgen dat rechten en plichten nageleefd worden.
Staat is enige rechtspersoon waar dit nauwelijks een probleem vormt.
Er zijn heel veel rechten en plichten en als je kijkt naar mogelijkheden om af te dwingen, gaan de meeste
geschillenbeslechtingsmechanismen over staten.
D1: INHOUD
Er wordt altijd naar dit verdrag verwezen, hoewel het niet door heel veel is staten geratificeerd.
De voorwaarden zijn:
1. A permanent population
2. A defined territory
3. Government
4. (Capacity to enter into relations with the other states)
1° A PERMANENT POPULATION
Bijvoorbeeld: een onbewoond eiland kan geen staat zijn
De juridische band tussen de bevolking en een specifieke staat is de nationaliteit:
de rechtsband die een individu verbindt met een staat.
Vanuit internationaal perspectief bekeken wordt ernaar gestreefd elk individu met een staat te verbinden. En
liefst niet met meer dan één staat. Waarom? Omdat staten op het internationale niveau bescherming kunnen
bieden aan personen die hun nationaliteit hebben.
© Maxim Vermeiren 4
, Volkenrecht 2018-2019
Ø Als je in het buitenland in moeilijkheden geraakt, kan de Belgische ambassade in dat land opkomen
voor de verdediging van je rechten.
Ø Problematiek stelt zich vaak in landen waar de doodstraf nog bestaat, terwijl ze uit een land komen
waar deze is afgeschaft. Als ze dan gearresteerd worden voor een misdrijf met als straf doodstraf, is er
nu een internationaal recht dat er bescherming kan zijn door de staat.
Ø Staten zijn echter niet verplicht dit te doen. Vandaar internationale verdragen die problemen
proberen op te lossen met mensen die geen nationaliteit hebben (apatride).
Ø Soms nationaliteit ingetrokken vanwege politieke sanctie. Sommige regeringen doen dat omdat ze bv.
behoren tot een verkeerde etnische groep. Dan wordt je staatloze. Er is dan een soort van VN-
identiteitskaart opdat ze in staat zijn te reizen. VN-vluchtelingenverdrag vindt daar zijn oorsprong.
Voor mensen die de bescherming van hun staat hebben verloren.
Ø Definitie van staatloze: iemand die vervolgd wordt door zijn eigen regering en zijn land weet te
ontvluchtten en daardoor geen bescherming meer heeft.
Ø Het probleem is dat de voorwaarden waaronder nationaliteit wordt toegekend, nationaalrechtelijk
geregeld wordt. Elk land heeft zijn eigen regels. Je kan ook meer dan één nationaliteit hebben. Vanuit
individueel perspectief is dat handig.
2° A DEFINED TERRITORY
Staat is verantwoordelijk voor iedereen die op zijn grondgebied verblijft. Eenmaal buitenlanders in België zijn,
heeft België ook een verantwoordelijkheid t.o.v. van hen. Hebben ook een aantal rechten, niet dezelfde als
Belgen, maar toch enkele.
Grondgebied moet voldoende identificeerbaar zijn. Minstens een deel van het grondgebied moet onomstreden
zijn. In heel wat landen zijn er geschillen over stukken territorium of strekt de verantwoordelijkheid zich niet uit
over het volledige gebied, omdat er bv. rebellenbewegingen zijn. Het is niet omdat er problemen zijn aan de
randen, dat je daarom niet meer gekwalificeerd bent als staat.
Moet geen aaneengesloten gebied zijn. Denk aan Filipijnen of Indonesië (zijn eilandengroepen).
Niet alle volkeren in de wereld regelen zich territoriaal. Probleem met nomadische groepen of groepen die
steeds migreren. Zij verbinden hun organisatie niet aan een territorium. De groep verplaatst zich.
Bv. de Masai in Kenia en Tanzania. Die hebben geen boodschap aan grenzen.
Bv. Toeareg in de woestijnen van Noord-Afrika.
Bestaan valt niet samen met territorium.
Men probeert er dan toch een vorm van erkenning aan te geven. Zijn obstakels voor die groepen.
3° GOVERNMENT
De idee is dat er een aanspreekpunt moet zijn als je afspraken wilt maken met staten onderling. De regering
moet in staat zijn om de orde te handhaven op het territorium.
Vanuit het IR zegt men dat het een regering moet zijn waarmee je afspraken kan maken en de regels kan
naleven.
Er moet een zekere mate van controle zijn, anders heeft het geen zin dat er een verdrag wordt gesloten. Dat is
voldoende. Verder geen kwalitatieve eisen gesteld aan die regering.
In deze context hoeft een regering niet democratisch te zijn. Zolang je maar afspraken kan maken en kan
verzekeren dat afspraken nageleefd worden. Voorwaarden zijn niet erg hoog.
© Maxim Vermeiren 5
, Volkenrecht 2018-2019
De allermoeilijkste situatie is omgaan met een gebied, een groep dat geen staat is. In de geschiedenis zeer
beperkte voorbeelden van internationale organisaties die de verantwoordelijkheid voor een grondgebied
overnemen.
Ø Gedurende 10 jaar het geval geweest in Kosovo, dat nu onafhankelijk is geworden. Gedurende 10 jaar
is er in Kosovo een administratie van de VN geweest die administratie heeft overgenomen tot er een
oplossing was. Internationale organisaties staan niet te springen om alles over te nemen. Ligt gevoelig
in een postkoloniale context. In koloniale tijd waren er veel bewindvoerders van bepaalde staten die
andere staten gingen overnemen. Men deinst hier dus voor terug. Vandaar dat men redelijk snel zal
aanvaarden dat iets een staat is. Liever een gebrekkige staat dan geen staat.
(4° CAPACITY TO ENTER INTO RELATIONS WITH THE OTHER STATES)
Wordt vaak weggelaten
VOORBEELDEN
CONGO
Congo. Oud-kolonie van België. Is Congo een staat? Ja. Zijn er problemen? Ja. Al decennialang burgeroorlog in
de grensstreek Rwanda, Oeganda, … over wie de controle heeft in die provincies.
Doet echter geen afbreuk aan het bestaan van Congo als staat.
Impact van de staat is echter beperkt in vele delen van Congo, maar is toch een volwaardige staat.
Hetzelfde geldt voor een heleboel andere staten met gelijksoortige problemen:
PALESTINA
Palestina is een bijzonder geval in het IR om historische redenen. Op dit ogenblik bestaat Palestina uit twee,
niet met elkaar verbonden delen. Omringd door de staat Israël:
o The West Bank
o Gazastrook
Huidige toestand met internationale conflicten, militaire conflicten tussen Israël en Arabische buurlanden.
Gevolg van historische ontwikkelingen. Het was niet de bedoeling van de VN dat het resultaat zich zou
voordoen.
In ’48 heeft de algemene vergadering van de VN een resolutie aangenomen waarbij er een
tweestatenoplossing moest komen.
Ø Een onafhankelijk Palestina en een onafhankelijk Israël, waarbij aan Jeruzalem een internationaal
statuut moest worden toegekend.
Niet onder controle van beide staten, wel onder controle van VN aangestelde gouverneur.
Onmiddellijk na WO II was het uitgangspunt dat er een onafhankelijk Palestina moest komen. Heeft
lang geduurd voor het daadwerkelijk tot stand gekomen is.
De vraag zou kunnen gesteld worden of Palestina voldoet aan de definitie van een staat. Hier bestaan
twijfels over.
© Maxim Vermeiren 6
, Volkenrecht 2018-2019
Eerste voorwaarde (a permanent population): geen probleem
Tweede voorwaarde (a defined territory): we weten dat er geen aaneengesloten grondgebied moet zijn:
geen probleem.
Derde voorwaarde (governemnt): grootste probleem is in hoeverre de Palestijnse autoriteit in staat is om de
orde te handhaven op het territorium. In de praktijk zijn de mogelijkheden van de Palestijnse overheid om
daadwerkelijk te functioneren als overheid beperkt. Vanuit dat perspectief is het twijfelachtig of het huidige
Palestina voldoet aan de voorwaarden van een staat. Overgrote meerderheid van de landen niet verhinderd
Palestina toch te erkennen: toch meer dan 2/3 van de landen heeft Palestina erkend als staat. Omdat er steun
is voor het politieke project. Erkenning symboliseert de steun in het overgrote deel van de landen voor het
idee, de legitimiteit van een onafhankelijke Palestijnse staat.
KOERDISTAN
Probleem met Koerden is dat ze verspreid zijn over 4 landen. Als je Koerdistan wilt maken gebaseerd op waar
de Koerden wonen, moet je knabbelen aan territorium van 4 verschillende staten (Turkije, Irak, Perzië (Iran),
Syrië)
Bovendien is er interne verdeeldheid tussen verschillende Koerdische groepen. Heeft te maken met politieke
context van de landen waarin zij wonen.
Ø In Irak genieten de Koerden al van autonomie, ten gevolge van het internationaal conflict.
Beschermd door de internationale gemeenschap in die periode.
Ø Er is een onafhankelijkheidsbeweging gericht tegen het Iraakse regime en ook een referendum
georganiseerd. Overgrote meerderheid zou zich graag afscheiden en een eigen staat vormen. Het
organiseren van dergelijke referenda is een riskante aangelegenheid omdat die altijd aanleiding
geven tot acties van het regime waarvan je wil afscheiden. Heeft gezorgd hier tot heropleving van
conflict waardoor de Koerden in Irak weer de controle verloren hebben terwijl ze voor het
referendum wel controle hadden.
Ø Irak heeft militair gereageerd. Ook stuk met veel olie terug heroverd als reactie.
HEILIGE STOEL
Vaticaanstad
Sui generis geval. Niet vergelijkbaar met een andere staat. One of a kind.
Opnieuw een verhaal waarvoor je de geschiedenis moet kennen.
Het bijzondere statuut is een overblijfsel van de traditioneel belangrijke rol die de kerk speelde in de
internationale verhouding en de overheid van vele Europese landen.
Er is een soort druk om een staat te zijn. Geeft je de meeste mogelijkheden. Verklaart ook waarom het bijna
een oneindige discussie is.
Heeft het statuut van non-member observer state in de AV van de VN. Mag vergadering bijwonen, maar heeft
geen stemrecht.
© Maxim Vermeiren 7
, Volkenrecht 2018-2019
ERKENNING VAN STATEN
Verdrag van Montevideo D1 heeft hier wel wat te vertellen.
Artikel 6 van het verdrag heeft het over erkenning. Wat betekent erkenning? Dat je de entiteit die je erkent als
een staat beschouwd. Als een gelijke behandelen.
Principe van gelijkheid van staat. Alle staten behandelen zoals jij behandeld wordt. Erkennen van staat maakt
geen deel uit van een staat. Voor definitie van een staat eigenlijk geen belang. Als je een staat als andere staat
erkend, bestaat er een juridische relatie.
Ø Bv. accepteren om een ambassade te vestigen.
Ø Bv. accepteren als partij om verdragen te sluiten.
In de algemene discussie over wat een staat is maakt dat geen deel uit. Erkenning heeft een vooraf bestaande
situatie.
Realiteit is dat erkenning een politieke beslissing is. Omdat een land steun wilt verlenen. Daarom worden
sommige staten niet erkend die wel aan de vereisten van artikel 1 voldoen. Daarom niet te veel belang hechten
aan vierde voorwaarde van artikel 1.
Je kan niet alleen staten erkennen, maar ook regeringen.
Probleem doet zich voor wanneer een regering op ongebruikelijke manier aan de macht is gekomen.
Ø Bv. militaire coup
o Leger neemt de macht op.
Ø Bv. volksrevolutie.
o Manier die niet in de Gw. voorzien is. In dat geval niet de vraag “Komt er een nieuwe staat tot
stand?”, maar ‘Accepteren we dat legitieme bewind als dat van de staat?”. Gaan we nu
onderhandelen met die nieuwe regering of niet. Wie gaat in het zitje van de internationale
organisatie zitten? Regime dat verdreven is of de nieuwe militairen?
LIDMAATSCHAP INTERNATIONALE ORGANISATIES
Wanneer kan een staat lid worden van een internationale organisatie? Elke organisatie beslist daar zelf over.
Eigen regels over lidmaatschap. Het zijn die regels die zullen moeten nageleefd worden.
Bijvoorbeeld: Handvest van de Verenigde Naties (D2)
Ø Artikel 1 (/4?): inhoudelijke voorwaarde: je moet vredelievend zijn en de verplichtingen van het
Handvest willen aanvaarden. Je moet het corpus van regels aanvaarden, ook al heb je ze zelf niet
geschreven.
Ø In §2 is de procedure voorzien. Enkel lid worden na beslissing van de algemene vergadering en op
voorstel, aanbeveling van de Veiligheidsraad.
Praktijk:
o 1) Veiligheidsraad
§ een nieuwe staat die tot stand gekomen is, moet een brief schrijven aan secretaris-
generaal VN en die meldt dan het verzoek van die staat om lid te worden, aan de
Veiligheidsraad (VR).
§ In eerste instantie een voldoende meerderheid vinden die voor het lidmaatschap is
in de VR.
§ 5 permanente leden VR hebben een vetorecht: Frankrijk, V.K., China, Rusland, V.S.A.
§ Daarnaast zijn er 10 verkozen niet-permanente leden.
© Maxim Vermeiren 8
, Volkenrecht 2018-2019
§ Meerderheid van 9/15 hebben.
o 2): Algemene Vergadering:
§ 2/3 meerderheid moet beslissen dat je mag toetreden als lid VN.
Palestina: kan Palestina lid worden van de VN in de huidige omstandigheden?
Neen, want V.S.A. zijn een bondgenoot van Israël dus die gaan vetorecht stellen.
Kosovo: kan Kosovo lid worden van de VN in de huidige omstandigheden?
Neen, want Rusland heeft een vetorecht.
Omdat ze zich afgescheiden hebben van Servië, klassieke bondgenoot van Rusland.
Kosovo: kan Kosovo lid worden van de EU in de huidige omstandigheden?
Neen, omdat er een unanimiteitsvereiste is. Nog moeilijker: iedereen moet voorstemmen.
Spanje is tegen, omwille van Catalonië.
Angst van vele staten in de VN dat je te snel afscheidingsbewegingen gaat ondersteunen, het een grote invloed
heeft op je eigen land.
Definitie van een staat = uitgangspunt
Verdrag Montevideo zegt: entiteit is een staat als je aan een aantal voorwaarden voldoet
Heb je er veel aan als je als entiteit kan aantonen dat je aan die voorwaarden voldoet?
Niet echt, valt beetje tegen: je hebt vooral een argument, dat je kan gebruiken om in de internationale
verdragen een aantal mogelijkheden te verkrijgen. Al dan niet voldoen aan die voorwaarden heeft een zekere,
maar relatieve impact. Waar kan het een impact op hebben?
Ø Erkenning door andere staten. Argument tegenover andere staten opdat zij jou zouden erkennen.
Werkt tot op zekere hoogte. Erkenning door andere staten is eigenlijk gebaseerd op politieke
beslissing. Betekent dat voldoen aan de voorwaarden je geen garantie oplevert. Werkt in de twee
richtingen: je kan ook niet aan de voorwaarden voldoen en toch erkend worden
Ø Lidmaatschap organisaties: maar uiteindelijk beslist elke organisatie via eigen procedure hoe je lid kan
worden.
o Bv. Wereldhandelsorganisatie: doelstelling is liberaliseren wereldhandel: als je niet bereid
bent markten open te stellen voor wereldhandel, kan je geen lid worden.
Bij procedure geld dat staten die al lid zijn met bepaalde meerderheid gaan beslissen of
nieuwe staten lid mogen worden of niet
Ø Partij worden bij internationale verdragen. Meerderheid van internationale verdragen in het IR staan
enkel open voor staten. Enkel staten kunnen verdragen ratificeren. Verdragen geven typisch zowel
rechten als verplichtingen. Hoe word je partij bij internationaal verdrag? Je moet het ratificeren, brief
sturen naar de administrator van dat verdrag om te zeggen dat je partij wilt worden. Zeer moeilijk
wanneer je niet kan aantonen dat je een staat bent. Combinatie van argumenten die je nodig hebt (bv.
lid zijn van aantal internationale organisaties, erkend door andere staten, …)
TOEPASSING OP PALESTINA:
Voldoet Palestina aan voorwaarden Montevideo?
Misschien, omdat het betwistbaar is of huidige regering Palestina macht uitoefent op bevolking
Overgrote meerderheid van de landen heeft Palestina erkend als staat. Hebben niet te moeilijk gedaan omdat
ze politiek gezien het project Palestina als onafhankelijke staat ondersteunen.
© Maxim Vermeiren 9
, Volkenrecht 2018-2019
VN hebben Palestina toegelaten als non-member state: geen volwaardig lidmaatschap, wel een bijzonder
statuut, zoals bij de Heilige Stoel, en wel het statuut staat verworven.
De Veiligheidsraad met vetorecht werd zo omzeild.
Zonder al te veel moeite wel 2/3 meerderheid verworven binnen AV.
Uiteindelijk doel: aansluiten bij internationale verdragen. Nu VN ons heeft toegelaten tot AV als staat, kan het
niet anders dat we kunnen aansluiten bij alle VN-verdragen. Het zou onlogisch zijn anders te oordelen.
Langs de ene kant bereid verplichtingen op te nemen, maar stelt hen zo ook in staat andere staten aan te
spreken op hun verplichtingen. Met name Israël. Als Palestina lid kan worden bij mensenrechtenverdrag,
kunnen ze ook gebruik maken van middelen om mensenrechten te beschermen die worden geschonden op
Palestijns grondgebied door Israël.
Palestina is lid geworden bij VN verdrag diplomatiek bestuur: gaat over regels ambassades en consulaten.
Ze hebben een facultatief protocol geratificeerd dat hen bereid verklaart om in geval van meningsverschil over
VN verdrag de kwestie voor te leggen aan het Internationaal Gerechtshof (ICJ: International Court of Justice).
Als twee partijen het oneens zijn met elkaar, van elkaar vinden dat verdrag niet behoorlijk wordt nageleefd en
je hebt facultatief protocol geratificeerd, heb je automatisch bevoegdheid ICJ, hetzij enkel voor dat verdrag
inzake diplomatiek verkeer.
Palestina heeft dus beide verdragen geratificeerd. V.S.A. ook! Amerikaanse ambassade verhuist van Tel-Aviv
(waar alle andere landen hun ambassade hebben), naar Jeruzalem. Palestijnen zeggen: mag niet. Is schending
verdrag diplomatiek verkeer. Geen probleem met ambassade in Tel-Aviv omdat de stad helemaal grondgebied
is. Dit is niet het geval in Jeruzalem.
’48: VN gezegd dat Jeruzalem een internationaal statuut moet krijgen. Moet een soort stadstaat worden, cf.
Heilige Stoel. Verwezen naar belang Jeruzalem voor de wereldgodsdiensten, zowel Islam, Jodendom en
Katholicisme. Internationaal statuut gezien de enorme religieuze betekenis voor die 3
geloofsgemeenschappen. Later in veiligheidsraad resolutie: elke wijziging internationaal statuut Jeruzalem is
dreiging internationale veiligheid.
Door ambassade te verplaatsen naar Jeruzalem, in theorie internationaal territorium en geen territorium van
Israël, is het een schending van verdrag diplomatiek verkeer.
V.S.A. had verdrag + facultatief protocol geratificeerd, dus bevoegdheid ICJ niet te vermijden!
Gemiddelde tijd die ICJ nodig heeft is 3 tot 5 jaar.
Palestina vraagt dat verplaatsing ongedaan wordt gemaakt.
Wat zijn de consequenties als ICJ haar uitspraak wordt genegeerd?
Staat is verplicht het uit te voeren. Zijn er veel sancties om dat af te dwingen? Niet echt. Er is een procedure.
Wat je kan doen zijn 2 dingen:
Ø 1) Teruggaan naar Hof en vaststellen dat arrest niet wordt nageleefd.
Ø 2) Naar veiligheidsraad stappen. Niet naleving van arrest vereist optreden door veiligheidsraad.
Waarom is dit cynisch? Omdat V.S.A. een veto heeft in veiligheidsraad. In 95% van de gevallen leven staten
arrest na. Ook niet zo dat het naast zich neerleggen van een arrest een evidente zaak is. Wat ook zou helpen is
dat een andere Amerikaanse regering zou komen. Zou impact hebben op relaties EU en V.S.A. Versterkt
Europese positie als zij arrest niet naleven.
© Maxim Vermeiren 10
