BURGER EN BESTUUR
SAMENVATTING
,1. INLEIDING
1.1 Burger-bestuur: een complexe en veelvormige relate
Politeke overheid (regering, parlement)
Ambtelijke overheid (administrate)
Semi-overheid (EVA’s,…)
samen = openbaar bestuur
+ Middelveld met publieke taken
publieke sector
Rollen van de burger = relate aarop een burger in contact komt met het bestuur
o Burger als kiezer (kiesbelofessver achtngen)
o Burger als partner (de burger kan samen met het bestuur zaken realiseren s de burger kan
zaken voor het bestuur onmogelijk maken)
o Burger als belastngbetaler
o Burger als gebruiker (van overheidsdiensten)
o Burger als klager (de burger il ergens terecht kunnen met klachten en il hier geholpen
orden)
o Burger als onverant oordelijke (de burger kan ongeoorloofde ver achtngen hebben)
Gevolg: verschillende k aliteitsdimensies
o Kiezer en partner: beleidsvoering: spanning bevolkingsvertegen oordigers (openheid,
inspraak, referenda)
o Belastngbetaler en gebruiker: klantgerichte dienstverlening (klantvriendelijkheid, handvest
van gebruiker overheidsdiensten, meer duidelijke formulieren) en organisate van de
dienstverlening (efcicnte, minder hicrarchie, net erkorganisates)
o Klager: klachtenmanagement: redelijke en billijke behandeling door bestuur
(motveringsplicht, gelijkheidsbeginsel, ombudsman)
o Onverant oordelijke: ethisch perspectef (voorlichtng, codes)
Verschillende burgerschapsstjlen volgens Motvacton:
o Buitenstaanders: partciperen niet
o Plichtsgetrou en: partciperen bij vraag = plichtsgetrou
o Af achtenden: zijn niet betrokken en partciperen enkel bij eigenbelang
o Acteven: actef partciperen (voor het algemeen belang)
, Verschillende burgerschapsstjlen volgens Dejaeghere & Hooghe
obv politeke interesse, politek zelfvertrou en (zichzelf in staat achten om politek te partciperen)
en partcipate
o Uitgebluste burger (++-)
o Conventoneel acteve burger (+++) (gaat partciperen op traditonele, door overheid
aangeboden egen, bv. adviesraad) (ongeveer 6%)
o Monitorial citzen (+++) (actef kritsche burger: gaat partciperen gericht tegen bestuur, bv.
deelnemen aan betogingen) (ongeveer 8%)
o Verlegen burger (+--)
o Bescheiden burger (+-+)
o Onbescheiden burger (-+-)
o Opportunistsche burger (-++)
o Passieve burger (---)
o Instrumentele burger (--+)
meest voorkomend: passieve burger
1.2 Waarom partcipatei
1.2.1 De burger is veranderd
Individualisering en de-alignment (= loskomen van structurele banden)
o Binden zich niet meer levenslang vast aan één partjsorganisate
aantal kiezers dat van partj verandert neemt toe met de jaren
(ongeveer 45% verandert partjvoorkeur tjdens campagne; ongeveer 25% tjdens laatste
t ee eken)
o Klassieke intermediaire organisates verliezen pluimen
Meer mogelijkheden tot partcipate (cogniteve mobilisate, ict-revolute)
Link met burgerschap (verschillende opvatngen over burgerschap en aarom partciperen
o Republikeinse opvatng: burgerplichten, dienstbaarheid, acteve invulling, oog voor het
algemeen belang (oude Rome en Athene)
o Communautaristsche opvatng: burger als lid van historisch gegroeide sociale gemeenschap,
partcipate in civil societI
o Liberale opvatng: burgerrechten, bescherming van eigen individuele rechten (glorious
revoluton)
1.2.2 Het bestuur is veranderd
1e helf van de 20e eeu : gevaar van de massa: verlies van ratonaliteit
o Betogingen, paniek, massahIsterie,…
o Nazisme en communisme
Partcipate zorgt voor bedreiging stabiliteit
“the civic culture” (Almond & Verba): stabiel democratsch bestel: insttutonalisme + politeke cultuur:
partcipate, vertrou en, zich schikken naar etgeving
Houding van bestuur t.o.v. partcipate
o Jaren 70: ook positeve appreciate van onconventonele partcipate
o Partcipate als kenmerk van een vol aardige democrate
o Bijdrage van partcipate tot stmuleren van burgerzin, vandaar:
, Renovate representatef sIsteem
Elementen directe democrate
Moteven voor partcipate vanuit bestuur
o Omdat het zo hoort democratsch ideaal (normateve benadering)
o Omdat het iets oplevert instrumentele benadering
Voor het beleid: beleidsverrijking, create van draagvlak
Voor de samenleving: sociale samenhang, vertrou en
o Omdat het verplicht is
Strong democracI (Barber) vs thin democracI
o Thin democracI
Burger heef recht verkozenen aan te ijzen
Die zorgen voor aggregate van individuele belangen
Burger kan verkozenen ter verant oording roepen
o Strong democracI
Zelf doen, niet via vertegen oordigers
Burger kijkt zelf hoe belangen met die van medeburgers verzoend orden
collectef belang
o Zijn compatbel
Partcipategolven
o Jaren ’60 en ’70: traditonele inspraakkanalen als adviesraden en hoorzitngen
o Jaren ’80: efcicnte en klantgerichtheid (NPM)
o Jaren ’90: interacteve en directe besluitvorming
o Nu: in eigen beheer initateven ont ikkelen
o Cumulatef model: oudere vormen blijven
Verschillende vormen van partcipate
o Denken of doeni
o Individueel of in groepi
o In elke fase(n) van het beleidsprocesi (agendavorming, beleidsvoorbereiding,
beleidsbepaling, beleidsuitvoering, beleidsevaluate,…)