SAMENVATTING SOCIAAL AGOGISCH HANDELEN:
DEEL 2: GROEPEN IN VERANDERING
HOOFDSTUK 2: GROEPSDYNAMICA TUSSEN PSYCHOLOGIE
EN SOCIOLOGIE + ONDERSCHEID TUSSEN GROEPSTAAK
EN GROEPSPROCES
1. Uitleggen wat groepsdynamica is
Het is de studie van gedrag in kleine groepen (minder dan 20 personen). Veel menselijk gedrag kan
beter begrepen worden door aandacht voor de groepen waarin dat gedrag plaatsvindt. Ieder mens
is sterk sociaal bepaald door de groepen waartoe hij vroeger behoord heef (ouderlijk gezin/
vervangende opvoedingssituate) en door de groepen waarvan hij op dit moment deel uitmaakt.
Het valt ook te omschrijven als de studie van hoe groepen zich vormen, hoe ze functoneren en
hoe ze weer uiteenvallen. Het is het individu en de samenleving die elkaar wederzijds
beïnvloeden en groepen zijn een verbindende schakel.
Figuur 1.1 : De sociale invloeden op elk individu zijn op hun beurt weer sterk meebepaald
en gekleurd door maatschappelijke omstandigheden.
Figuur 1.2 : Ieder individu wordt niet alleen beïnvloed door zijn sociale omgeving, maar
hijzelf beïnvloedt ook zijn omgeving (1.1 maar omgekeerd). Slechts enkelen kunnen via hun
bijzondere posite rechtstreeks maatschappelijke omstandigheden beïnvloeden en bepalen.
Veel vaker kunnen individuen invloed uitoefenen op maatschappelijke omstandigheden via
de groepen waartoe ze behoren.
Figuur 1.3 : Groepen vormen een verbindende schakel tussen individu en maatschappij.
7
,1. Argumenteren waarom kennis van groepsdynamica
noodzakelijk is voor een sociaal-agogisch werker
Als sociaal-agogisch werker hebben we deze groepsdynamische inzichten best voortdurend in
gedachten. Kennis van groepsdynamica helpt ons deze rol van veranderaar goed te vervullen
omdat het ons inzicht biedt waar en hoe we kunnen ingrijpen in het groepsgebeuren. Het is
belangrijk om aandacht te hebben op de groep en groepsklimaat en niet op het individu.
Een groep is meer dan de optelsom van individuen. Mensen gedragen zich in de groep anders dan
als enkeling. Het functoneren van mensen in groep geef aanleiding tot specifeke
groepsverschijnselen. Er ontstaan bepaalde normen, rolverdelingen, machtsverhoudingen,
relates,…
2. De tweedeling groepstaak en groepsproces van een groep
duiden en uitleggen.
GROEPSTAAK = Wat doet de groep? Wat wordt er gezegd? Omvat alles wat de groep doet: formele
functes, als hiërarchie, leiderschap, werkverdeling. (inhoud van de groepsactviteit)
GROEPSPROCES = Hoe werkt de groep? (De manier waarop de mensen met elkaar omgaan bij de
uitvoering van de taak)
GROEPSTAAK ( wat?) GROEPSPROCES ( hoe ?)
• Wat een groep doet • manier waarop groepsleden met elkaar
• Ontstaat uit organisate omgaan
• verwijst naar de inhoud en de • Ontstaat uit mensen
groepsactviteiten • Verwijst naar relatonele en gevoelsaspecten;
sociaal- emotonele behoefen
• taakstructuur formele, zakelijke
functes: • processtructuur, informele, psychologische
o Groepsleden functes:
o Groepsdoel o Groepssfeer en satsfacte bij de
o Werkwijze/taaknormen groepsleden
o Taakverdeling/taakrollen o Onderlinge
o Formele leider verhoudingen/groepsrollen
• Bedacht en afgesproken; min of meer o Omgangvormen/procesnormen
voorspelbaar o Informele leider(s)
• Zorgt voor voortbestaan groep t.o.v. • Spontaan en onvoorspelbaar
buitenwereld • Zorgt voor voortbestaan groep omwille van de
groep
Beide niveaus zijn tegelijkertjd aanwezig in elke groep!
8
, HOOFDSTUK 3: DEFINITIE VAN GROEPEN & SOORTEN
GROEPEN
1. De groepsaspecten van remmerswaal en hare benoemen,
toelichten, illustreren met een voorbeeld en analyseren in
een casus.
GROEPSASPECTEN VOLGENS REMMERSWAAL:
Mensen worden vaak lid van een groep vanuit een bepaald belang of een
persoonlijke behoefe.
MOTIVATIE:
Wanneer een groep er niet in slaagt om te voldoen aan de behoefen of
belangen van haar leden, komt het voortbestaan van de groep in gevaar.
Bv. Ik zit op school om kennis op te doen en om mijn diploma te behalen, een student
wordt lid van een vereniging vanuit een sociale behoefee
Individuen worden lid van een groep om een gemeenschappelijk doel te
DOELSTELLING: bereiken.
Bv. Al de studenten Orthopedagogie hebben als doel een diploma te behalen.
Als structurele elementen van groepen worden rollen, normen, statusaspecten
STRUCTUUR: en dergelijke benadrukt.
Bv. Binnen de leidingploeg geven we elkaar bij het begroeten een kus.
Wederzijdse betrokkenheid van de groepsleden op elkaar. De groepsleden
INTERDEPENDENTIE hoeven dus niet gelijk aan elkaar te zijn. Een gebeurtenis die invloed heef op
: een groepslid of subgroep, heef een weerslag op alle andere groepsleden.
Bv. iemands moeder overlijdt en dit zorgt ervoor dat heel de klasgroep triest is.
Dit is een bepaalde vorm van wederzijdse betrokkenheid. Elke persoon in een
groep is van invloed en wordt beïnvloed door elke andere persoon in de groep.
Verbale interacte, lichamelijke, emotonele…
INTERACTIE: Bv. Een jongen puzzelt alleen en een andere jongen komt erbij ziten en helpt hem
zonder een woord te zeggen. Hierdoor begint de andere jongen te praten.
(Emotioneel)
Lichamelijk Beginnen vechten bv. kussengevecht
Verbaal Discussiëren over bv. kiezen van een leider
GROEPSASPECTEN VOLGENS HARE:
Er moet minimaal sprake zijn van enige interacte voordat er sprake kan zijn van het ontstaan van
een groep. Zodra de interacte op gang komt en een losse verzameling individueel tot een groep
wordt, zullen volgens Hare vier kenmerken zichtbaar worden.
De leden delen één of enkele moteven of doelen die richtng geven aan de
GEZAMENLIJK DOEL
groep. Bv. Kinderen een leuke namiddag bezorgen.
Verwachtngen van een groep naar de groepsleden.
NORMEN
Bv. Er moet motivatie en enthousiasme zijn om leiding te geven.
ROLLEN Verwachtngen tav individuele groepsleden (wie is groepsleider, zondebok…).
9
, Zo gaat de nieuwe groep zich onderscheiden van andere groepen.
Bv. Ik ben de hoofdleidster en dus de leider van de groep.
INTERPERSOONLIJK Sympathieën en antpathieën hebben voor elkaar.
E ATTRACTIES Bv. Ik kom heel goed overeen met Lynn maar minder met Sarah.
Doel + normen + rollen + atractes groepsstructuur.
De vier laatstgenoemde kenmerken zijn signalen van een tot ontwikkeling komende
groepsstructuur.
3. Het onderscheid maken en verduidelijken tussen:
Een groep is een verzameling individuen die in een bepaalde context meer interacte met elkaar
hebben dan met anderen daarbuiten. We spreken van een groep als er een gemeenschappelijk
doel en motvate is en structuur.
2.1. Taakgerichte en sociaal-emotonele groepen
= Mensen zijn erop gericht om een opdracht of doel tot een goed einde te brengen.
TAAKGERICHTE Leden van deze groep sluiten zich aan omdat ze interesse hebben in de groep of van
GROEP: hogerhand gedwongen worden om een gemeenschappelijk doel te verwezenlijken.
Bv. Ouderraad, werk
= Sociaal-emotonele verbondenheid tussen de leden van de groep staat centraal.
SOCIAAL-
Niet gericht op het vervullen van een taak. De leden moeten vormgeven aan
EMOTIONELE
belangrijke waarden en normen binnen de groep.
GROEP:
Bv. Jeugdbeweging
2.2. Primaire en secundaire groepen
PRIMAIRE GROEPEN = Persoonlijke, inteme relate in directe contactsituates + spontaan gedrag.
Bv. Gezin, vrienden Sociale afstand tussen de leden is zeer klein. In primaire groepen telt vooral
Taal: jij en jouw wie je bent en niet wat je bent.
SECUNDAIRE GROEPEN = Relates zijn koel, onpersoonlijk, ratoneel en formeel. Sociale afstand
Bv. Ouderraad tussen de leden is zeer groot. Door status hebben we bepaalde relates. In
Taal : u en uw secundaire groepen gaat het vooral om wat je bent en niet wie je bent.
2.3. Formele en informele groepen
INFORMELE = Als doel, rollen en normen vaag en impliciet blijven. Deze groepen ontstaan
Bv. Vriendengroep spontaan vanuit gemeenschappelijk belangstellingen en ze worden in stand
gehouden door interpersoonlijke atracte. Ze zijn autonoom, ze kunnen hun
eigen actviteiten zelf bepalen.
FORMELE = Georganiseerd door werk- of taakorganisate. De groepsstructuur ligt ingebed
Bv. Bedrijfsgroepen in het grotere geheel van een organisate. Zulke groepen zijn niet autonoom en
in het lidmaatschap spelen veel onvrijwillige factoren mee.
2.4. Lidmaatschapsgroepen en referentegroepen
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dc1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
