Hierbij een volledige samenvatting van context Nederland. Alle belangrijke begrippen en gebeurtenissen die je moet weten voor je (school)examen worden hierin genoemd.
verklaring van de begin- en eindtijd:
1948 na de Tweede Wereldoorlog kwam er een periode van herstel, ook wel wederopbouw
genoemd. vanaf 1948 kreeg Nederland, net als veel andere westerse landen, economische
steun van de Verenigde Staten (Marshallhulp).
2008 er brak een bankencrisis uit in Amerika en dit vormde het startschot van een
wereldwijde economische crisis.
kenmerkende aspecten van deze context:
- de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een
wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
- de dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
- de eenwording van Europa
- toenemende westerse welvaart en sociaal-culturele veranderingsprocessen
- de ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen
politieke veranderingen na 1945
in de periode 1948 tot 1978 koos Nederland voor een actievere rol in de wereldpolitiek. dit
maakte een einde aan de zogenaamde neutraliteitspolitiek waarbij Nederland zo veel
mogelijk buiten internationale conflicten wilde blijven door geen partij te kiezen.
oorzaken: Tweede Wereldoorlog en Koude Oorlog
zo ontstond het begin van Europese samenwerking, redenen:
- kans op meer economische groei en welvaart
- (Europese) vrede waarborgen
- samen sterker tegen de dreiging vanuit de Sovjet-Unie
Nederland speelde een actieve rol in de diverse samenwerkingsverbanden:
- Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO): militair samenwerkingsverband
om de veiligheid van niet-communistische landen binnen Europa te waarborgen.
- Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (EGKS): samenwerkingsverband
waarin kolen- en staalbedrijven samenwerkten.
kolen en staal waren namelijk onmisbaar voor de wederopbouw van Europa en wederzijds
vertrouwen was noodzakelijk in het naoorlogse Europa.
- Europese Economische Gemeenschap (EEG): opvolger van de EGKS, voorloper
van de huidige Europese Unie (EU). door de EEG kwam er een gemeenschappelijke
Europese markt tot stand.
nu konden landen zonder belemmeringen met elkaar handeldrijven en landen buiten Europa
moesten invoerrechten betalen om hun producten op de Europese markt aan te bieden.
, tussen 1946 en 1959 bestonden de Nederlandse kabinetten vrijwel uitsluitend uit
sociaaldemocraten en christelijke partijen. de regeringen die door deze coalities gevormd
werden, heetten de rooms-rode regeringen.
de term ‘rood’ verwijst naar de Partij van de Arbeid (PvdA) en ‘rooms’ naar de
Katholieke Volkspartij (KVP).
beide termen stammen uit de tijd dat Nederland sterk verzuild was en de maatschappij was
opgedeeld in verschillende groepen (zuilen) op grond van geloofsovertuiging en/of
maatschappelijke opvattingen:
- sociaaldemocraten waren van oudsher gericht op betere leef-, woon- en
werkomstandigheden en rechten voor arbeiders en de (lage) middenklasse
- christelijke partijen gaven om een geordende samenleving en naastenliefde
nieuw kabinet steunde op de samenwerking tussen KVP en PvdA: rooms-rode-coalitie
onder leiding van Willem Drees (minister-president), met als doel:
- wederopbouw
- sociale wetgeving: een uitgebreid stelsel van voorzieningen die mensen in geval
van nood een minimum aan sociale zekerheid bieden (zoals AOW).
- verzorgingsstaat: een staat waarin burgers die geen inkomen uit werk hebben
voortaan een uitkering ontvangen, ‘verzorging van de wieg tot het graf’.
economische veranderingen vanaf 1948
na de Tweede Wereldoorlog kreeg Nederland te maken met een economische groei tot de
jaren zestig. bij het herstellen van de economie speelde de overheid een actieve rol.
oorzaak 1. Marshallplan kwam in 1947 tot stand:
dit economische hulpprogramma verstrekt Europese landen geld en goederen
(als lening of als gift) om de maatschappij en economie weer op te bouwen.
als tegenprestatie moesten de deelnemende landen meer samenwerken en oude
handelsbarrières opheffen.
oorzaak 2. Nederlandse regering onder leiding van minister-president Willem Drees (PvdA)
voerde een geleide loonpolitiek: alle lonen werden laag gehouden en er werden vaste
prijsafspraken gemaakt. dat betekende dat bedrijven en werkgevers instemden met meer
belasting op winst en werknemers met minder loonsverhoging, gevolgen:
- toename werkgelegenheid
- toename van de welvaart (door investeringen)
- stijging export (door vaste prijsafspraken werden producten goedkoop geproduceerd)
oorzaak 3. Duitse economie herstelde zich na de Tweede Wereldoorlog en importeerde veel
Nederlandse producten.
oorzaak 4. in Groningen werd een enorme gasbel gevonden en de Nederlandse Aardolie
Maatschappij kreeg toestemming om dit gas te winnen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophiejennekens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,80. Je zit daarna nergens aan vast.
