Situering
Ontwikkelingspsychologie probeert te begrijpen hoe een mens zich ontwikkelt
van conceptie tot dood. Ze kan zich onder andere richten op:
De fysieke ontwikkeling
o Ontwikkeling van het lichaam, waaronder spieren, de hersenen, de
zintuigen enz.
De cognitieve ontwikkeling
o Op welke manier wordt het gedrag van mensen beïnvloedt door de
manier van denken?
o Het geheugen, aandacht, de hogere waarneming en intelligentie
De sociale ontwikkeling
o De manier waarop een kind zich gedraagt bij anderen, hoe de emoties
daarbij ontwikkelen, waarom het kind zich aan iemand hecht, relaties
aangaat enz.
De persoonlijkheidsontwikkeling
Nature : De genetische code die in het DNA van een cel van een levend wezen
kan worden gevonden. Een aangeboren programma. Het gedrag van het kind
wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, intelligentie en sekse.
Nurture : De invloed dei de omgeving op het kind heeft.
Het is echter fout om te denken dat het gedrag van kinderen ofwel aan het ene
ofwel aan het andere moet worden toegeschreven. Vrijwel elk gedrag is een
samenspel van aangeboren (nature) en verworven (nurture) factoren.
Volgens Rigter (2013) is het wel zo dat aangeboren factoren niet overal even
sterk tot uiting komen. Zoiets kan men onderzoeken door middel van
tweelingenstudies waarbij de 2 kinderen in een andere omgeving opgroeien.
Het goed aanleren van vaardigheden is soms gebonden aan een bepaalde
periode. Men noemt dit leren binnen de sensitieve periode. Binnen deze perioden
zijn de invloeden van de omgeving dan het sterkst voelbaar.
Zelfbepaling en autonomie
= gedrag waarbij het kind zelf kiest en bepaalt.
Men spreekt in dat verband van het actieve, het autonome of het creatieve
kind.
Het vermogen om hun eigen ontwikkeling te sturen, neemt toe met de leeftijd
Het opvoeden van kinderen
Het onderwijzen van kinderen
Het uitstippelen van een beleid
Het nemen van beslissingen ten behoeve van het welzijn van het kind in het
algemeen
Is de ontwikkeling van het kind continu of niet?
Kwalitatieve benadering
o stapsgewijs
o Gaat ervan uit dat er binnen elk stadium vaardigheden zijn die in het
vorige stadium nog niet aanwezig waren
Kwantitatieve benadering
o Geleidelijke verandering
o Gaat ervan uit dat eigenschappen van gedrag niet verdwijnen of
verschijnen, maar veeleer sterker of zwakker
Een aantal visies op de ontwikkeling van kinderen
Psychodynamische benadering
o Oorsprong: begin van de vorige eeuw
o Invloed van het gezin
o Wisselwerking tussen het onbewuste van een individu en zijn omgeving
o Ervaringen in de kindertijd van cruciaal belang voor de sociale
ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling
Behaviorisme
o OF ‘de leertheorie’
o Oorsprong: eerste helft van de twintigste eeuw
o Ervaringen nodig om gedrag aan te leren
o Leren = beleven
o We starten met tabula rasa (onbeschreven blad)
o Veel aandacht voor de efecten van straf en beloning
o Conditionering werd uitvoering onderzocht:
Klassieke conditionering
Leert het individu een toekomstige ervaring te voorspellen
Een oorspronkelijke neutrale gebeurtenis wordt verbonden
met iets anders, wat op zich een refee uitlokt
Operante conditionering
Leren dat gedrag aanleiding geeft tot een bepaald gevolg
Men leert iets doen omdat men weet dat er iets
aangenaams volgt
, Cognitief-wetenschappelijke benadering
o Oorsprong: tweede helft van de twintigste eeuw
o Richt zich naar wat mensen denken, hoe ze waarnemen, hoe ze
informatie verwerken en onthouden en op welke manier hun denken
een invloed uitoefent op hun gedrag
o De denkprocessen achter het gedrag
o Verwerkingsprocessen
Sociaal constructivisme
o Constructie van kennis op basis van voorgaande kennis
o Leren = resultaat van denkactiviteiten: nieuwe informatie verbinden
aan al gekende kennis (= kennisconstructie)
o Zelf met vaardigheden ervaringsleren
Dynamische systeemtheorie
o Ontwikkeling kan tot stand komen doordat eigenschappen binnen en
buiten het kind voortdurend op elkaar werken:
Systeem (omgeving + kind)
Relaties
Interacties
Conteet
o Zelforganisatie = organiseren en reorganiseren van een evenwicht in
relatie tot de omgeving
Neurowetenschappelijke benadering
o Verbanden tussen de functies van de hersenen en gedrag
o Met een ‘biologische bril’ naar het gedrag gekeken
Onderzoeksmethodes voor de ontwikkelingspsychologie
Observationeel onderzoek
meest eenvoudige manier!
hierbij mag je niet manipuleren
best ook video opnemen en herbekijken
(Kinderen mogen het niet door hebben)
Direct noteren wat men ziet of hoort, aan de hand van een korte schriftelijke
neerslag, of men kan in een vooraf opgestelde observatielijst de voorkomende
gedragingen scoren.
Het resultaat zegt op zich niets, wel als je het vergelijkt met anderen.
, Experimenteel onderzoek
oorzakelijke of causale verbanden
hier kan je wel manipuleren
Hier wordt onderscheid gemaakt tussen:
Afhankelijke variabele
o Iets waarvan men het efect verwacht te zien
o Bv: scores op huistaken
Onafhankelijke variabele
o Iets waarvan men verwacht dat ze efect heeft p de afhankelijke
variabele
o Bv: het soort huiswerk
Longitudinaal onderzoek
de veranderingen in de ontwikkeling van het kind bestuderen door een groep
kinderen over de jaren heen te volgen
verschillende leeftijdsgroepen zijn perfect vergelijkbaar
Zowel voor observationeel onderzoek als voor eeperimenteel onderzoek is dit
mogelijk!
Cross-sectioneel onderzoek
groep kinderen van verschillende leeftijden onmiddellijk met elkaar vergelijken
kinderen niet volgen naarmate ze ouder worden
individuele ontwikkelingstrajecten zijn echter niet of moeilijk te achterhalen
Zowel voor observationeel onderzoek als voor eeperimenteel onderzoek is dit
mogelijk!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JolienOnijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.