Samenvatting
Samenvatting Historische kritiek
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Dit document is een samenvatting van de cursus, aangevuld met mijn notities.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding tot de historische kritiek (SV)Inleiding
Wat?
Het is een systematische kritische reflectie bij het verzamelen, evalueren en verwerken van info,
betrouwbaarheid controleren.
Essentiële academische vaardigheid voor elke wetenschapper
Wezenlijke vaardigheid om als kritisch burger in hedendaagse samenleving te navigeren
- Feiten van opinies, waarheid van leugens onderscheiden (post-truth, fake news)
- Vaststellen contradicties
Set wetenschappelijk vastgelegde regels
- Vroegere focus op historische bronnen, maar blijvend actueel
Relevantie vandaag?
We zitten in een periode waar er veel desinfo is, complotdenkers,… Hetgeen dat over de
werkelijkheid wordt meegedeeld wordt bepaald door het nieuws. Vaak manipulatie v/d waarheid.
Waarom is het belangrijk om bronnen kritisch te evalueren?
Ten eerste is het een wapen tegen alles wat fake news is (valse info). Naast fake news zijn er nog
andere vormen van manipulatie, zoals onjuiste/onvolledige info.
Fotoshop foto’s kunnen makkelijk bewerkt worden.
Selectieve berichtgeving berichtgeving uit 1 standpunt, zonder de andere iets te willen
laten zien, invalshoek is dus belangrijk
Woord gebruik
Complottheorie waar ze zeggen dat Bill Gates corona heeft veroorzaakt.
Onjuiste info: moord op Joe, vanwege een mp3-speler. Hij was doodgestoken door 2 mannen.
Het nieuws zei meteen dat het ging om Marokkanen. Het waren eig Polen en dus geen
Marokkanen. Dit toont aan dat het nieuws soms te snel conclusies wil maken en info meteen
naar buiten wil sturen, wat soms leidt tot onjuiste/ onvolledige info.
Casus: Rusland en Oekraïense oorlog
Rusland gebruikt zeer veel fake news. Men postte een foto van iem die bloed make-up aan bracht
op een man en Rusland beschuldigde Oekraïne v/e enscenering voor de media, voor een
dramatisering v/d oorlog. Maar het was een foto van op een film set in Oekraïne van 2 jaar
geleden.
Er werd ook gesproken v/d Ghost of Kyiv in Oekraïne maar dit was gwn een fragment uit een video
game. Deze zogezegde Oekraïense gevechtspiloot zou al 8 Russische straaljagers hebben
neergehaald.
Systematische kritiek: stapsgewijze kritiek, waar je kritisch moet zijn. Beter zouden we zeggen
systematische twijfel.
,Waarom centrale kwestie voor historici?
Eind 19e E is geschiedwetenschap is een uitgebouwde discipline (crimi en psycho etc. zijn nog aan
het opkomen). Historici worden geconfronteerd met het probleem dat ze niet kunnen observeren,
je kan het verleden niet terughalen want het is voorbij.
- Vraag: hoe doen we dit? Hoe kunnen we weten wat in het verleden is gebeurd?
- We halen het verleden terug door bronnen. Dit zijn sporen en restanten die info geven
over het verleden. Ze zijn door de mens in het verleden gemaakt.
Kenmerkend aan bronnen is dat ze nooit de volledige werkelijkheid v/h verleden bevatten. Het
gaat over sporen en fragmenten. Ze zijn fragmentarisch, ze vinden enkel maar een paar
puzzelstukjes.
De geschiedschrijving is wat historici vertellen over het verleden. Ze proberen dit zo objectief
mogelijk te doen a.d.h.v. de bronnen die ze vinden (veel zijn verloren). De geschiedschrijving is dus
een selectie uit de werkelijkheid.
Als je de hele tijd maar een bepaalde selectie aan data hebt, heb je maar een beperkt verhaal.
Bv: vrouwen hebben veel minder sporen achter gelaten dan opgeleide mannen. Dus daar weten we
niet veel over. Het was ook enkel een elite, gewone burgers kwamen niet aan bod in verhalen uit
het verleden. Sinds kort hebben historici wel meer interesse in vrouwen en gewone volk.
Kernprobleem: relatie feit verhaal
1. De bron (bvb. ooggetuige) geeft intepretatie v/d feiten
2. De onderzoeker evalueert & interpreteert de bron
3. De onderzoeker bouwt een bredere interpretatie tot
rapport
Bij het schrijven v/e verhaal maak je keuzes, welke causale verbanden ga je maken, …
Er is een hele keten voor dat een onderzoeker een rapportering heeft. Je zoekt een bepaalde bron
waar je data kan uithalen om te onderzoeken. Dan ga je die data gaan ordenen en je afvragen hoe
je dit moet interpreteren. En dan ga je daar een rapport/verslag over schrijven, waar er terug
keuzes gemaakt worden. Na al deze stappen moeten we kijken in welke mate het rapport
overeenkomt met de werkelijkheid. Het vraagteken staat dus voor selectie, want het is nooit 1 visie
over de werkelijkheid. Er is geen 1 geschiedenis, maar meerdere verhalen over de geschiedenis.
Feiten vs uitspraken over feiten
,Een feit staat toch vast, er bestaat toch niet iets als subjectieve feiten? We zijn van het idee
afgestapt dat er maar 1 feit was.
Empirisme: Het idee dat wat je waarneemt, dat dat de waarheid is omdat je de feiten ziet. Kennis
komt voort uit ervaring. Dit klopt niet. Empirisme zeer belangrijk examenvraag !!
Meer en meer aandacht wordt gegeven aan het feit dat feiten er niet zomaar zijn. Waarneming is
gebaseerd op detectie en identificatieprocessen. Dit is aangeleerd, afhankelijk van ons rugzakje.
We hebben onze eigen opleiding, culturele context etc. dus ga je hier sneller hebben van ahja ik
heb dat gezien.
- Er is nooit waarneming mogelijk zonder interpretatie!
- Er is geen objectieve toegang tot feiten
- Getuigenissen geven geen feiten, maar uitspraken over feiten
De ideeën v/h empirisme dat je een objectieve toegang tot feiten hebt bestaat niet! We kunnen
onze waarnemingen steunen op zoveel mogelijk empirische bronnen en proberen om zo objectief
mogelijk daar een interpretatie aan te koppelen en rapporteren. Het oude empirisme is naar de
prullenmand.
The monkey business illusion
Alle waarneming is selectief afh van ons referentiekader. We moesten tellen hoeveel keer de bal
gegooid werd, maar we zagen de gorilla niet. Als je afwist v/d gorilla lette je erop maar dan zag je
de kleur v/d gordijnen niet veranderen. Als je op het ene let, let je niet op andere onverwachte
events.
Casus: het einde van louis XVI
Hij gaat onder de guillotine, hij wordt terechtgesteld. 2 welgestelde mannen waren getuigen en
hebben bronnen achtergelaten. Jean en Pierre schrijven een fragment in hun dagboek over de
terechtsteling. Pierre is een royalist, dit betekent dat hij een aanhanger is van Luis XVI. Jean is een
revolutionair, en wil niks te maken hebben met de vorsten. Pierre zal in zijn dagboek schrijven “de
koning werd door het gepeupel vermoord” dit toont aan dat hij er niet meer akkoord was. Jean
noteert “Burger Capet werd door de beul terechtgesteld.” Hij gebruikt Capet, dit is de echte
achternaam v/d koning, ook gebruikt hij niet het woord vermoord maar terechtgesteld. Feiten
(Louis XVI is onder de guillotine gegaan) en uitspraken over feiten (de uitspraken v/d 2). Wie heeft
er gelijk? Niet 1 van beide, de royalist is meer koningsgezind, dus zijn versie zullen we zo moeten
interpreteren. En jean is een revolutionist dus een andere visie en dus anders gaan interpreteren.
De illusie van objectieve waarneming
Jeanette is niet betrokken, ze was er niet, ze is politiek en emotioneel niet geïnteresseerd. Dus
zouden we denken dat ze een objectievere uitspraak zou doen. Maar ook meer neutrale info gaat
nooit het volledige plaatje bevatten.
, Elke weergave van feiten is selectief. Elke waarneming is subjectief, een waarneming gebeurt
nooit passief: je kijkt altijd vanuit een bepaald hoek, en dit gebeurt actief. Er is geen verschil
tussen het waarnemen van feiten en interpreteren van feiten, het gebeurt tegelijkertijd. We
moeten opletten voor naïeve interpretatie.
Objectieve feiten zijn algemeen geaccepteerde interpretaties (examenvraag)
Inhoud van de cursus
1. Typologie v/d bron
2. Kritische evaluatie v/d bron
3. Bewijsvoering
4. Ontwikkelingen in
geschiedschrijving
Deel 1: de bron, bouwstof voor de kennis van het verleden
1. De notie bron
2 soorten bronnen
Overblijfselen Overleveringen
DEF: Voorwerpen/artefacten uit het verleden. DEF: Getuigenissen over het verleden.
Het onderzoeksterrein is de archeologie. Het onderzoeksterrein is de geschiedenis.
Het zijn voorwerpen die alleen al door hun bestaan Het zijn mondelinge of geschreven getuigenissen,
de onderzoeker een spoor v/h verleden opleveren. die een eenvoudige of complexe gebeurtenis
- BV: houten pijlers v/e prehistorisch paaldorp beschrijven, verhalen of van commentaar
toont dat mensen daar leefden en huizen voorzien.
konden bouwen - Kan banale vaststellingen zijn
- We kunnen de commerciële of intellectuele - Kan complexe redevoering zijn waarin een
relaties met andere volkeren en beschavingen effectief bestaande realiteit of een gewenste
afleiden uit vormgelijkenissen tussen hun te realiseren realiteit wordt voorgesteld. Bv
producten en die van elders politieke redevoering om het publiek te
- Is betrouwbaarder maar ook hier kan er beïnvloeden door een visie op het heden
fraude zijn maar ook de toekomst te beïnvloeden
- Is minder betrouwbaar er is vaak geen
objectiviteit
Overblijfselen en overleveringen behoren tot de archeologie en geschiedenis maar voor
optimalisatie is het best deze te combineren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nolwennheyvaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen