Samenvatting
Samenvatting - Maatschappijleer - HS3
- Vak
- Niveau
Samenvatting over het hoofdstuk 3 Parlementaire democratie. Geschreven op niveau HAVO 4.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
akooter2020
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijleer hoofdstuk 3 parlementairedemocratie
3.1 Wat is democratie?
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan alle burgers in een staat zijn
gebonden. Deze keuzes van politici liggen vast in wetten die voor iedereen en
altijd gelden.
Algemeen belang houdt in dat veel mensen er nu of later mee te maken
krijgen.
Over welke soort zaken van algemeen belang gaat het? Dit kan op het gebied zijn
van:
Welvaart, zoals de zorg voor voldoende bannen voor jongeren;
Volksgezondheid, zoals het zorgen voor vaccinaties en genoeg
ziekenhuisbedden;
Infrastructuur, zoals aanleg en onderhoud van bruggen, wegen en dijken;
Onderwijs, zoals de invoering van de basisbeurs voor studenten;
Buitenlandse betrekkingen, zoals het opnemen van vluchtelingen in
Europa;
Veiligheid, zoals bestrijding van criminaliteit en terrorisme;
Landbouw en Milieu, zoals het duurzamer maken van de landbouw het
verminderen van de CO2 uitstoot.
Een democratie is een bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect
invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.
Directe democratie is een vorm waarbij burgers samenkomen om over
belangrijke besluiten te beslissen. (Stemmen)
Referendum is een volksstemming over een bepaalde politieke kwestie.
In Nederland heeft net als in de meeste andere democratische landen geen
directe, maar een indirecte democratie. Daarin neemt het volk niet zelf de
beslissing, maar laat het over aan de gekozen vertegenwoordigers in het
parlement.
We spreken bij een indirecte democratie ook wel van een parlementaire
democratie, omdat de gekozen vertegenwoordigers samen het parlement
vormen.
De rechtsstaat met zijn grondrechten is de basis van onze democratie. We
zetten de belangrijkste kenmerken van de parlementaire democratie in
Nederland op een rijtje.
De rechter van minderheden worden gerespecteerd. Hierdoor kunnen
grondrechten niet zomaar worden afgeschaft, ook niet als een meerderheid
dat zou willen.
Er is een machtenscheiding, zodat de kleine groepen niet te veel macht
krijgen.
De bevolking kiest volksvertegenwoordigers in het parlement.
De regering en het parlement maken samen de wetten. Deze wetten
gelden pas als de meerderheid in het parlement dit besluit.
Er is individuele vrijheid. Je mag je mening uiten en je leven inrichten
zoals je dat zelf wilt.
Burgers hebben politieke grondrechten:
Iedereen vanaf 18 jaar mag stemmen en zich verkiesbaar stellen als
volksvertegenwoordiger;
, Iedereen mag een politieke partij of vereniging oprichten;
Verkiezingen zijn vrij, eerlijk en geheim. Dat laatste betekent dat je
zelf mag weten of je vertelt op wie je hebt gestemd;
Iedereen mag demonstreren.
Er bestaat persvrijheid. Journalisten bepalen zelf welk nieuws ze brengen.
Ze hebben dus geen toestemming nodig van de overheid.
We spreken van een autoritair regime wanneer alle macht in handen is van één
persoon (dictator), een familie, een kleine groep mensen, een partij of militairen.
Inwoners van een land met een autoritair regime hebben weinig vrijheid en
rechten.
De meest vergaande vorm is het volledig autoritaire register, dat we ook wel
dictatuur noemen.
Sommige autoritaire regimes zijn gebaseerd op een ideologie, zoals in Noord-
Korea en China. In die landen heeft de communistische partij alle macht.
Fascisten zijn sterk nationalistisch en willen sterke leiders die zelfstandig
besluiten nemen.
Een andere vorm is het religieus regime, zoals in Iran. Dit is gebaseerd op
islamitische wetgeving(sharia).
Ook kunnen we militaire regimes, waar het leger alle macht heeft en de leider
een militair is.
De belangrijkste kenmerken van autoritair regime zijn:
Er is geen machtenscheiding, want alle macht is in handen van een
persoon of een kleine groep.
Er zijn geen onafhankelijke rechters. De machthebbers stellen zelf
rechters aan of controleren ze.
Bij verkiezingen is er vaak sprake van verkiezingsfraude, manipulatie
en geweld.
Oppositiepartijen zijn vaak verboden. Oppositiepartijen zijn partijen die
niet in de regering zitten.
Er is geen rechtsstaat en grondrechten worden niet gerespecteerd:
Burgers hebben geen recht op vrije meningsuiting en mogen dus
niet demonstreren;
Critici en politieke tegenstanders lopen kans om gemarteld,
gevangengezet of zelfs vermoord te worden.
Er is geen persvrijheid. Soms bepaalt de overheid wat er op TV of
internet mag komen. Dit noemen we censuur, de overheidscontrole van
de media.
Er is een grote politieke rol voor de militaire om verzet van het volk te
kunnen onderdrukken.
, 3.2 Politieke stromingen
Bijna alle politieke partijen ontstaan vanuit een ideologie, even verzameling van
ideeën over wat belangrijk is in de maatschappij en hoe mensen het best met
elkaar kunnen samenleven.
Daarbij gaat het vooral om twee vragen.
1. Welke normen en waarden staan centraal?
2. Wat is de gewenste rol van de overheid op sociaaleconomisch
gebied?
Links wil dat de overheid actief in grijpt om de ongelijkheid tussen mensen te
verminderen. Bijvoorbeeld door hogere belastingen te innen bij rijke mensen en
dit geld te besteden aan armoedebestrijding.
Rechts vindt juist dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor een beter bestaan.
Zitten ideologie tussen links en rechts in, dan spreken we over het politieke
midden.
In de praktijk is het niet altijd mogelijk om standpunten precies als links, recht of
midden te zien.
Volgens het liberalisme zijn mensen niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Ze
moeten elkaars opvattingen respecteren. Persoonlijk en economische
vrijheid, individuele verantwoordelijkheid en tolerantie zijn belangrijke
waarden in de liberale traditie.
Liberale verwijzen de verzorgingsstaat niet af, maar willen dat de overheid niet te
veel regelt.
Het socialisme benadrukt dat niet iedereen gelijke kansen en mogelijkheden
heeft.
Socialisme noemen we tegenwoordig sociaaldemocratie. Ze zijn niet meer
tegen de vrijemarkteconomie, maar vinden dat kennis, inkomen en macht
eerlijker verdeeld moet worden.
Solidariteit en gelijkwaardigheid zijn belangrijke waarden. Omdat we voor
een sterke rol van de overheid zijn, noemen we de sociaaldemocraten ook wel
links.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper akooter2020. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,02. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 84669 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen