Deze samenvatting gaat over het vak communicatievaardigheden, gegeven in de 2de bachelor farmaceutische wetenschappen. Het houdt de eerste 6 modules van het vak in (module 3 niet, dient niet gekend te zijn). Ook wordt het handboek 'Communicatiewetenschappen in perspectief: capita selecta' er in sam...
[Meer zien]
Laatste update van het document: 6 maanden geleden
INHOUDSTAFEL
Module I Inleiding ..........................................................................................................................3
A. Roos van Leary (Amerikaanse psycholoog) ...................................................................................3
Module II Communicatietheorie......................................................................................................4
A. Inleiding: communicatie is meer dan communiceren ...................................................................4
B. Het teken als basis voor betekenisvol communiceren ..................................................................4
1. Semiotiek ...............................................................................................................................4
2. Teken, tekensysteem en tekenindeling ....................................................................................4
C. Elementen van het communicatieproces .....................................................................................6
1. Communicator........................................................................................................................6
2. Boodschap..............................................................................................................................7
3. Endocoderen en decoderen ....................................................................................................8
4. Transmissie, kanaal en medium ..............................................................................................9
5. Ontvanger ..............................................................................................................................9
6. Wanneer is een communicatieproces geslaagd? ................................................................... 10
D. Communicatiemodellen ............................................................................................................ 11
1. Communicatiemodel van Lasswell (founding father) (1948) .................................................. 11
2. Communicatiemodel van Shannon en Weaver (1949) ........................................................... 12
3. Balansmodel of ABX-model/ coöriëntiatiesysteem van Newcomb (1953) .............................. 12
4. Communicatiemodel van Schramm (1954) ............................................................................ 13
5. Communicatiemodel van Gerbner (1956) ............................................................................. 13
6. Communicatiemodel van Jakobson (1960) ............................................................................ 14
7. Een circulair communicatieproces: het procesmodel van Oomkes (2000) .............................. 15
E. Verschillende visies op het communicatieproces........................................................................ 15
1. Transmissievisie (< McQuail 2010) ........................................................................................ 15
2. Rituele visie of het expressiemodel (< McQuail 2010) ........................................................... 16
3. Attentievisie of het publiciteitsmodel (< McQuail 2010) ........................................................ 16
4. Receptievisie of encoding – decoding – model (< McQuail 2010) ........................................... 16
5. Twee theoretische scholen (< Fiske 1982) ............................................................................. 16
F. Vormen van communicatie ........................................................................................................ 17
1. Intrapersoonlijke communicatie............................................................................................ 17
2. Interpersoonlijke of face-to-face-communicatie .................................................................... 17
3. Massacommunicatie ............................................................................................................. 17
4. Non-verbale communicatie (metacommunicatie) ................................................................. 18
Module III Groepscommunicatie .................................................................................................... 20
Pagina 1 van 32
, Samenvatting communicatievaardigheden
A. Groepskenmerken ..................................................................................................................... 20
B. Groepsvorming .......................................................................................................................... 20
C. Groepsdoelen ............................................................................................................................ 20
D. Problemen binnen groepen ....................................................................................................... 21
E. Groepsrollen.............................................................................................................................. 22
F. Leiderschap ............................................................................................................................... 22
G. Feedback ................................................................................................................................... 23
Module IV Professionele gesprekken voeren .................................................................................. 24
A. Opbouw/ structuur van professioneel gesprek ........................................................................... 24
1. Introductiefase ..................................................................................................................... 24
2. Informatiefase ...................................................................................................................... 24
3. Actiefase .............................................................................................................................. 24
4. Slotfase ................................................................................................................................ 24
5. Toepassing: health care gesprek ........................................................................................... 25
B. Luisteren ................................................................................................................................... 25
C. (Non-)verbale communicatie ..................................................................................................... 26
1. Verbale communicatie .......................................................................................................... 26
2. Non-verbale communicatie................................................................................................... 26
Module V Moeilijke gesprekken en klachtenbehandeling............................................................... 29
A. Bezwaren aanpakken ................................................................................................................. 29
B. Slechtnieuwsgesprek ................................................................................................................. 29
C. Slecht nieuws krijgen ................................................................................................................. 30
D. Slecht nieuws brengen............................................................................................................... 30
E. Conflicten (onderhandelen) ....................................................................................................... 30
F. Klachten .................................................................................................................................... 31
G. Verontschuldigingen .................................................................................................................. 32
Pagina 2 van 32
, Samenvatting communicatievaardigheden
Module I Inleiding
A. Roos van Leary (Amerikaanse psycholoog)
- Interactiemodel naar persoonlijkheid in communicatie; essentiemodel: “mijn gedrag roept
gedrag van anderen op”
- Twee assen, voortvloeiend uit motivatie:
o Verticale as (Dominantie): invloed hebben op
anderen en hun omgeving, dimensie in model
rond controle, invloed en dominantie (leidend –
volgend)
o Horizontale as (Affiliatie): geaccepteerd
worden, dimensie in model rond intimiteit en
affectie (samen/nabijheid – tegen/afstand)
Figuur 1: Roos van Leary.
- Bespreking van de roos:
o Boven: vertoning van dominant gedrag, wil invloed uitoefenen (beheersend, inspirerend,
motiverend gedrag)
o Onder: zonder bedoeling invloed uit te oefenen (passief, conformerend, bescheiden)
o Samen: gericht op acceptatie, mogelijkheid tot samenwerking, wederzijds respect…
(behulpzaam)
o Tegen: aanleiding tot conflict, vijandigheid tussen individuen (wantrouwend, twijfelend
gedrag, kritisch)
- Actie – reactie
o Symmetrie: samen gedrag → samen gedrag (tegen gedrag → tegen gedrag)
o Complementair: leidend gedrag → volgend gedrag (en omgekeerd)
- Ook andere modellen van (interpersoonlijk circumplex); ook hier obv agency of dominantie
& verbondenheid of affectie
- Wanneer problemen?
o Vaak wanneer gesprekspartners beiden links zitten (tegengedrag)
- Waar kan het mislopen?
o Niet duidelijk/specifiek genoeg
o Gebrek aan durf, twijfel aan expertise of positie → advies blijft uit
o Intentioneel vaag blijven, want duidelijkheid brengt verantwoordelijkheid mee
! Zowel zender als ontvanger hebben persoonlijke en onderliggende doelen !
Pagina 3 van 32
, Samenvatting communicatievaardigheden
Module II Communicatietheorie
A. Inleiding: communicatie is meer dan communiceren
- Communicatie niet reduceren tot een reeks van strikt rationele overwegingen of analytische
componenten.
- Bevat: gevoelens, rituelen, emoties en sociaal handelen
- Communicatie = complex samengaan van verschillende sociale, culturele, cognitieve en
gedragsmatige aspecten < Marsen en Danesi
B. Het teken als basis voor betekenisvol communiceren
1. Semiotiek
- = leer van tekens
o vitaal onderdeel van de ‘gereedschapskist’/ ‘rugzakje’ van elke communicatie-
wetenschapper
o bestudeert de wijze waarop tekens functioneren + hoe ze betekenis doen ontstaan
- Grondleggers:
o Ferdinand de Saussure (1857 – 1913) = Zwiterse taalkundige
▪ Eerder semiologie, beklemtoonde de sociale functie en relevantie van een teken
o Charles Sanders Peirce (1839 – 1914) = Amerikaanse filosoof
▪ Aandacht voor logische, formele en “technische” functie van een teken zonder
sociale context uit oog verliezen
- 3 domeinen:
o Tekens zelf en hun indeling in soorten
o Codes of systemen waarbinnen de tekens georganiseerd zijn
o Brede cultuur waarbinnen de tekens en codes opereren
- Verschillende subdisciplines:
o Fonologie: studie van klanken en de kleinste eenheden (letters)
o Syntaxis: linguïstische studie van taalconventies en betekenisvolle patronen van tekens
o Pragmatiek: studie van de relatie tussen betekenis en gebruiker van het teken; =
Contextuele en sociale factoren die een rol spelen in het proces van betekeniscreatie
o Semantiek: studie van de relatie tussen teken en de betekenis die aan een teken wordt
toegekend
▪ Carnap: extensie en intensie
Intensie: geheel van criteria/ kenmerke, bepaalt of term kan worden toegepast
Extensie: klasse van zaken waarop de term correct is toegepast
▪ Barthes: denotatie en connotatie
2. Teken, tekensysteem en tekenindeling
- De Saussure (1966): twee kernelementen over het concept teken
o Betekenaar (signifiant): materiële tekenvorm of (fysieke) verschijningsvorm van teken
o Betekende (signifié): het (mentale) concept, begrip, beeld of idee waar de materiële
tekenvorm naar verwijst
! Verband is vaak arbitrair en op historische/ etymologische afspraak gebaseerd !
Pagina 4 van 32
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasmienghelein. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,58. Je zit daarna nergens aan vast.
