1. Introductie
Een Islamitische Republiek is een staatsvorm waarbij de staatshoofd niet erfelijk bepaald
wordt maar door verkiezingen. Het is een soort van theocratie waar de clerus een cruciale rol
heeft in de politieke systeem.
De Islamitische rechtsleer (Sharia) heeft voorrang op burgerlijke wetten en recht. Ze nemen
deze letterlijk en passen deze toe, en laten geen Westerse invloed hier op. Ondanks het
autoritair bestuur is er een levendig politiek klimaat zoals drukkingsgroepen of
undergroundcultuur (jeugdbewegingen) die zich uiten in sociale media, literatuur, kunst,
muziek, films, enz.
Iran heeft een eigen cultuur, eigen taal en heeft altijd al een ambitie gehad om een
grootmacht te zijn. Het vormt geen deel/land van de Arabische wereld. In Iran wonen er meer
dan 80 miljoen mensen waarvan een zeer jonge bevolking (de helft is jonger dan 35).
➔ 90 tot 95% is Sjiitisch. Het sjiisme is één van de twee grote ideologische stromingen
binnen de islam. De andere is het soennisme. Binnen de Sjiitisme verwerpen ze de drie
kaliefen van het soennisme en vinden ze dat deze usurpators zijn (Personen die op
ilegale wijze een bevoegheid innemen).
➔ Hun Economie is gebaseerd op de volgende:
Olie
- 10% gekende wereldreserves (nr.4 in de wereld)
- 80% inkomen export & 50% begrote uitgaven
- enorm afhankelijk van olieprijs
Gas
Bijna 18% gekende wereldreserves
landbouwproducten
tapijten
jeugdwerkloosheid
!! braindrain: Emigratie van een groot deel van de opgeleide beroepsbevolking vanuit de
Derde Wereld landen naar landen met betere economische mogelijkheden.
2. De Sjah en de Islamitische Revolutie
In 1921 pleegde Reza Khan samen met een journalist een geslaagde staatsgreep. De macht van
Kadjaren werd drastisch ingeperkt. De journalist was voorstander van het oprichten van een
Atatürk georiënteerde Republiek. Reza Khan wist eerder dat als de monarchie afgeschaft zou
worden dat de Sjiisten en het volk in opstand zouden komen. Reza Khan riep zichzelf tot Reza
Sjah (leider) met de naam Pahlavi in 1926.
Zijn beleid wordt gekenmerkt door :
, 1) Secularisatie: hij onderdrukte de Asjoerafestiviteit, verbod van de Hadj, soldaten
rukten de kleren uit van de vrouwen, en dergelijke meer
2) Modernisering
3) Nationalisme
4) Verwestering
Hij was onder de indruk van Hitler in de jaren 30’ maar werd nooit fascist. Toch stroomden de
Sovjiet-Unie en de Britten het land binnen uit vrees hiervoor. In het noorden de Russen en in
het zuiden de Britten. Dit gebeurde in 1941 en de Sjah werd verbannen in Johannesburg. De
Oudste zoon van de Sjah, Mohammed, nam de leiding over.
De Russen was voorstander van de Tudeh-partij door hun pro-communisme en de Britten
steunden liever de Sjah als hoofdleider.
In 1950 richtte Mohammed Mossadeq het Nationaal Front op, een liberale organisatie die naar
nationalisatie van de Anglo-Persian Oil Company streefde. Mossadeqs Nationaal Front kon
rekenen op zowel de steun van de nationalisten, de communisten en de democraten als op de
steun van de geestelijkheid. Mossadeq, een vijand van de sjah (hij behoorde tot de
in 1925 verdreven Kadjarendynastie), streefde tevens naar een constitutionele monarchie,
waarin de macht van de sjah zou worden beperkt.
Op 2 mei 1951 werd Mohammed Mossadeq benoemd als minister-president. Hij zette de
nationalisatie van de door Britten gedomineerde Anglo-Persian Oil Company door en verbrak
de diplomatieke betrekkingen met het Verenigd Koninkrijk. Spoedig geraakte de sjah en de
premier in onmin over de portefeuille van Defensie. De sjah ontsloeg Mossadeq en
benoemde Ahmad al-Saltana tot premier. Een volksopstand noopte de sjah tot het herzien van
deze beslissing en herstelde Mossadeq als premier én minister van Defensie.
De ruzie tussen de sjah en zijn premier gingen gewoon door en op 17 augustus 1953 vluchtte
de sjah naar Rome. Twee dagen later pleegde generaal Fazlollah Zahedi een door de Britten en
de CIA georganiseerde staatsgreep waarna de sjah terug kon keren en Mossadeq gevangen
werd gezet. Later werd Mossadeq ter dood veroordeeld, maar de sjah zette de straf om in drie
jaar gevangenisstraf. In 1956 kwam hij vrij en leefde onder strenge bewaking op zijn landgoed.
Net zoals zijn vader wou de Sjah het land moderniseren ten kosten van de traditionele
waarden. In 1961 kondigde hij de Witte Revolutie af. Deze voorzag in landhervorming,
vrouwenemancipatie en algemeen kiesrecht, alfabetiseringscampagne, verbeteren
gezondheidszorg, privatisering, pogingen tot organisatie staatsgodsdienst enz. Op het
platteland leed men armoede omdat de landhervorming alleen diende voor het land onder
familieleden terwijl de boeren of landarbeiders geen land kregen. Het was een overhaaste
modernisering zonder echt rekening te houden met alles, als er mensen in opstand kwamen
dan was zijn antwoord repressie en megalomanie. De Sjah werd gezien als een marionet van
imperalistische Westen.
Er waren verschillende heterogene oppositiebewegingen tegen de sjah; linkse groeperingen,
nationalisten, liberale intellectuele, conservatieve handelaars bazaar, conservatieve en
progressieve religieuze leiders en de arma massa.
In 1975 kondigde de Sjah aan dat hij de oliecontracten zou verbreken met Engeland en De VS
tegen 1979. Waarschijnlijk hebben de Amerikanen dan met Khomeini een deal gedaan om heb
terug te laten keren naar Iran. In dat jaar had Khomeini een toespraak gehouden in Parijs waar
hij aankondigde dat als hij de macht zou nemen dat hij de olie zou verdelen onder het volk en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliadereuwe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.