Hoofdstuk 1: Betrekken en begeleiden van gezinnen en contexten.......................................................3
1. Van bescherming van het individu naar begeleiding van de context..............................................3
1.1. Maatschappelijke evolutie.......................................................................................................3
2. Contextbegeleiding in 2023............................................................................................................4
2.1. Situering...................................................................................................................................4
2.2. Gezins- en/of contextbegeleiding als functie en als taak.........................................................6
3. Family-centered werken.................................................................................................................7
3.1. Professionally centered vs family centered..............................................................................7
3.2. Het parrallelproces..................................................................................................................8
3.3. 4 hulpverleningsprincipes van family-centered werken...........................................................8
4. Recente evoluties..........................................................................................................................10
4.1. Eén Gezin één Plan (1G1P).....................................................................................................10
4.2. Eigen Kracht Conferenties......................................................................................................11
Hoofstuk 2: Systeemtheorieën.............................................................................................................11
1. Situering.......................................................................................................................................11
1.1. Twee verschillende kaders.....................................................................................................11
2. De algemene systeemtheorie (AST)..............................................................................................12
2.1. Door andere bril kijken..........................................................................................................12
2.2. Geschiedenis en evolutie.......................................................................................................12
2.3. Begrippen..............................................................................................................................12
2.4. Belangrijkste uitgangspunten.................................................................................................15
2.5. Enkele systemische interventies............................................................................................15
Hoofdstuk 3: De structuurgerichte benadering....................................................................................16
1. Ontstaan.......................................................................................................................................16
2. Drie sleutelbegrippen: proces, structuur en functie.....................................................................16
2.1. Het proces..............................................................................................................................16
2.2. Structuur en functie...............................................................................................................16
3. De gezinsstructuur beschrijft of veroorzaakt geen pathologie......................................................17
3.1. Beschrijven............................................................................................................................17
3.2. Veroorzaken...........................................................................................................................17
3.3. Kenmerken van een functioneel gezin...................................................................................17
3.4. Voorbeelden van dysfunctionele structuur............................................................................18
1
, 4. De levenscyclus van een gezin......................................................................................................19
4.1. Ontwikkeling van gezinssystemen..........................................................................................19
4.2. Fasen en faseovergangen.......................................................................................................19
4.3. Migratie als bijzondere faseovergang.....................................................................................20
4.4. Echtscheidingen en de vorming van een nieuw samengesteld gezin als faseovergang met
bijzondere aandacht voor gezinsstructuur....................................................................................20
4.5. Gezinsstructuur bij ouders met psychiatrische problemen....................................................22
5. Systeeminterventies.....................................................................................................................22
5.1. Invoegen................................................................................................................................22
5.2. Diagnose................................................................................................................................23
5.3. Herstructureren.....................................................................................................................23
Hoofdstuk 4: de contextuele theorie....................................................................................................25
1. Inleiding........................................................................................................................................25
2. De vier dimensies..........................................................................................................................26
2.1. Begrippen uit de 4e dimensie.................................................................................................26
3. Basishouding vanuit de contextuele hulpverlening......................................................................29
4. Gebruik van een observatielijst.....................................................................................................32
5. Werken met genogrammen en ecogrammen...............................................................................32
5.1. Specifieke doelen ih werken met genogrammen...................................................................32
5.2. Opstellen van genogrammen.................................................................................................34
Hoofdstuk 3: Krachtgericht en verbindend werken in de praktijk.........................................................35
1. Integrale jeugdhulp.......................................................................................................................35
1.1. Ouderparticipatie...................................................................................................................35
1.2. Familieberaden......................................................................................................................35
2. VAPH.............................................................................................................................................36
3. Geestelijke gezondheidszorg.........................................................................................................36
3.1. De familiereflex......................................................................................................................36
3.2. Openhartcirkels......................................................................................................................36
4. Inclusief onderwijs........................................................................................................................38
4.1. Ouderparticipatie...................................................................................................................38
2
, Hoofdstuk 1: Betrekken en begeleiden van gezinnen en
contexten
1. Van bescherming van het individu naar begeleiding van de
context
1.1. Maatschappelijke evolutie
- Overzicht
Maatschappelijke evolutie Wetgeving
Bescherming van het kind Wet op kinderbescherming (1912):
Moderne gezin (vader – moeder – kinderen) = hoeksteen in uithuisplaatsing als bescherming
de samenleving van het kind (maar ook in belang
o Voor het eerst gezien als opvoedingsomgeving van het gezin)
o “gezonde gezinnen = gezonde kinderen”
o Sociale problemen worden gezien als
opvoedingsproblemen
o “In belang van het kind” maar steeds meer knd
worden uit huis geplaatst
Christelijk (gezins)moraal met duidelijke waarden en
normen
o Gezin = enigste juiste plek voor seksualiteit,
voortplanting, opvoeding, geloofsoverdracht
Bijstand en gezinsgerichte hulpverlening Wet op kinderbescherming (1965):
Opkomst systeemtheorie en hechtingstheorie = inzichten reeks aan maatregelen om gezin
rond begeleiden van individuen én gezinnen te ondersteunen, meer gezins-
o Moeilijkheden oplossen door ouders maximaal te gerichte hulpverlening en burger-
ondersteunen & thuisplaatsing zvl mgl te vermijden rechtelijke ondersteuning
o Bij plaatsing: hoge betrokkenheid van gezinsleden
o Verschuiving van bescherming kind naar bijstand
gezin en gezinsgerichte hulpverlening
o Bleef in praktijk echter beperkt
Emancipatie, seksuele revolutie: bestaande sociale rollen in
vraag gesteld
o Moeders gaan werken, groei in kinderopvang-
diensten, ontkerkelijking vh christendom,
democratisering, egalisering, …
o Heeft allemaal grote invloed op moderne gezin,
echtscheidingen voor het eerst verschillende
gezinsvormen
Contextbegeleiding en vermaatschappelijking van de zorg Integrale jeugdhulp:
Verhoogde aandacht voor ontwikkeling en opvoeding van contextbegeleiding als centrale
kind module
o Opkomsten van bronnen rond opvoedingsthema’s, Vermaatschappelijking: inzetten
opvattingen over hoe het hoort te gaan in een gezin, en betrekken van informele zorg
ouderschap en ontwikkeling kind en sociale netwerken
Druk op ouders
o Opkomst internet en sociale media = druk op
ouders, toenemende onzekerheid
Postmoderne gezin: wegvallen van zekerheden
3
, o Meer keuzemglheden maar ook meer onzekerheid
o Geen vaste manier, vast pad meer
Integrale jeugdhulp: gezinsgericht werken en
contextgerichte hulpverlening
o Ouders = belangrijkste partner id opvoeding
o Rol vd overheid = ondersteuning van ouders voor te
interveniëren
o Voor elke jongere contextmodule actief: banden
met sociale omgeving behouden
o Betrekken van informele zorg en sociale netwerken
bij hulpverlening
Veranderende rol vd hulpverlener
o Samenwerkingsverband met alle betrokkenen
opbouwen en actief werken aan sociaal vangnet vd
client/vh gezin
- Vermaatschappelijking
o Wat?
= kwetsbaarheden en mglheden van cliënten zinvolle plek geven in de
samenleving, ondersteuning bieden waar nodig en zorg zvl mgl integreren in
de samenleving
Sociale netwerken, buurtwerking en verenigingsleven aanmoedigen
Meer solidair leven, recht op volwaardige plaats id samenleving, recht op
autonomie
Kracht, expertise en beslissingsrecht tegenover overprofessionalisering en
institutionalisering
o Kritieken
Risico recht op zorg niet vervuld wordt als pers niet over sterk informeel
netwerk beschikt
Rechtvaardiging van bezuinigingen
Mensen rondom client zijn steeds duurzamer aanwezig dan hulpverleners MAAR
het is geen vervanging voor hulpverlening!
2. Contextbegeleiding in 2023
2.1. Situering
- Drie definities
o Gezin = de personen die nauw betrokken zijn bij de dagelijkse gang van zaken in ons
huishouden en die elkaar op regelmatige basis steunen
Kan bloed- of aanverwant (door hechte persoonlijke relaties) zijn
o Context = alle betekenisvolle relaties die je omringen en met wie je een dynamische
verbondenheid hebt
Niet alleen naar gezin waarin je leeft/deel van uitmaakt, maar ook alle
andere betekenisvolle relaties die je hebt
o (Sociaal) netwerk = groepering van mensen met wie een pers min of meer duurzame
banden heeft voor de vervulling van levensnoodzakelijke behoeften
Draagt bij tot welzijn en voldoet aan behoefte van mensen om erbij te horen
Omvat ook gezins- en familiaal netwerk
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittbekaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.