Van DNA naar eiwit
Genetica is de leer van de overdracht van erfelijke informatie op het nageslacht. De
celkern bevat dit erfelijk materiaal. De dragers van ons erfelijk materiaal zijn
chromosomen. Chromosomen bevatten genen, die de basis vormen van de erfelijke
eigenschappen. Mensencellen hebben 46 chromosomen, verdeeld in 23 paar. Een
chromosoom is een lang stuk DNA-molecuul (rondom eiwitmoleculen) dat zich in
de celkern bevindt en dat genetische informatie bevat.
DNA bestaat uit twee parallelle strengen nucleotiden die in elkaar zijn gewikkeld en
samen de dubbele wenteltrap vormen. De wenteltrap heeft treden die worden
gevormd door de nucleotide basen. Deze structuur wordt de dubbele helix genoemd.
Je hebt 4 basen: adenine (A), thymine (T), guanine (G), cytosine (C). De treden worden
gevormd door 2 basen die tegenover elkaar liggen (A-T, C-G).
De volgorde van de nucleobasen in het DNA bepaalt de genetische
informatie die wordt doorgegeven van ouder op kind en is uniek voor
elk individu. Chromosomen bevatten veel genen (= zijn stukjes DNA
die instructies bevatten voor de eigenschappen die we erven van
onze ouders, zoals oogkleur, lengte en vele andere kenmerken van
ons lichaam) die coderen voor eiwitten en andere belangrijke moleculen die nodig zijn voor het
functioneren van de cel. Eiwitten zijn heel belangrijk voor ons ons lichaam. Ze vormen belangrijke
bouwstenen en vervullen alle regelfuncties in ons lichaam.
Het totale DNA kun je zien als een compleet kookboek voor het maken van een mens. Alle cellen
hebben zo’n kookboek meegekregen. In het kookboek staan de recepten voor eiwitten. Deze recepten
noemen we genen. Elk gen codeert voor één of meerdere eiwitten. Denk maar aan varianten van
recepten (snufje kerrie erbij, de prei weglaten), waarbij je verschillende gerechten kunt maken. Alle genen (recepten)
van iemand bij elkaar noemen we zijn of haar genoom. Een genoom is het complete set genetische informatie van een
organisme, die alle erfelijke eigenschappen bepaalt. Het genoom omvat alle genen die coderen voor eiwitten, evenals
andere niet-coderende delen van het DNA.
DNA moet coderen voor eiwitten omdat eiwitten essentieel zijn voor het
lichaam om goed te functioneren en elk gen in het DNA bevat de instructies om
een specifiek eiwit te maken, zoals een recept voor een kok om een maaltijd te
maken.
Maar hoe codeert DNA voor een eiwit?
Terug naar ons DNA streng. Het recept voor het eiwit ligt er, dus er moet alleen
nog gekookt worden. Wat het lichaam daarvoor doet, is er een kopietje van
maken (RNA kopie). Dit kopietje gaat de celkern uit en wordt in het cytoplasma
afgelezen en gebruikt om het eiwit te maken.
Dit gebeurt dus volgens twee stappen:
1. Transcriptie
2. Translatie
Transcriptie (= kopiëren): gebeurt in de celkern (= nuclues). Om te kunnen kopiëren moet het DNA een klein stukje
geopend worden, waarbij er een nieuw molecuul verschijnt = RNA (kopietje van kookboek). RNA koppelt zicht aan de
DNA en knipt de streng open. Wanneer het DNA van elkaar af is, wordt aan
de ene streng een nieuw stukje streng gemaakt (RNA). De lettercodes
worden weer aan elkaar gekoppeld, alleen wordt hierbij de T vervangen door
een U. Het gaat door met kopiëren totdat het een stopteken krijgt (van een
stopcodon). Het kopietje wordt de celkern uitgestuurd en tegelijkertijd sluit
het DNA zich weer. Het RNA wordt nu mRNA (messenger) genoemd.
Translatie (= maken): gebeurt in het cytoplasma. Het kopietje gaat naar
ribosomen. Ribosomen zijn een soort van afleesmachines. Het ribosoom
leest het mRNA-molecuul. De lettercodes voor het ribosoom zijn
drieletterwoorden. Deze drieletterwoorden noemen we codons. Elk
drieletterwoord wordt gekoppeld aan/staat voor een aminozuur. Er zijn 64
verschillende codons en 20 aminozuren (dus sommige codons staan voor
hetzelfde aminozuur). De tRNA (transfer) zorgt ervoor dat het juiste
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nienkevahl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,06. Je zit daarna nergens aan vast.