ADVISERIN
ADVISERING
Adives geven vanuit kennis en wetenschap, vanuit een professionele context, vertrekkend vanuit de
hulpvraag van de patiënt.
HOORCOLLEGE 1 SOFIE: MULTIPLE SCLEROSIS (MS)
SYMPTOMEN
- Vermoeidheid
- Verminderde kracht
- Verminderd stemvolume
- Slikstoornissen
- Onzichtbare symptomen zoals blaasproblemen en gevoelsstoornissen
ZIEKTEBEELD
- inflammatie in het centraal zenuw stelsel (hersenen en ruggenmerg)→
1. Hierdood demyelinesatie: myeline gaat ontsteken waardoor de
informatieoverdracht tussen zenuwcellen verstoord (→ spierziekte:
spieren zijn wel nog intact maar worden niet meer goed aangestuurd door
de hersenen)
2. MS= auto-immune aandoening ➔ vergissing
van het immuunsysteem
- Door de jaren vermindert de witte stof in de
hersenen
- Gevolg: Atrofie in de hersenen
RISICOFACTOREN
- Familiale voorgeschiedenis
- Epstein Barr Virus
- Hypovitaminose D (tekort aan)
- Roken
- Obesitas op kinderleeftijd
EPIDEMIOLOGIE
- Wereldwijd meer dan 2000000 patiënten
- België: 1 op 1000
- Eerste symptomen 20- 45 jaar (diagnose nog niet gesteld)
- 2 à 3 X vrouwen
- Niet homogeen verspreid
- Frequenter binnen blanke bevolkingsgroep
r
,DIAGNOSE
- Begint vaak met oogzenuwontsteking (verminderend zicht)
- Verloop is onvoorspelbaar: vaak opstoten, goede of slechte recuperatie er zijn geen vaste
grafieken of lijnen van de verloop (iemand met veel, heftige opstoten heeft een mindere prognose)
- Geen 100% zekerheid
- Hoe diagnose stellen?
1. Klinisch verhaal patiënt (verhaal van de patiënt zelf)
2. Neurologisch onderzoek (MRI)
3. Aanvullende onderzoeken: cerebrospinaal vocht punctie en medische beeldvorming
MS Prodroom
= klachten die vroeger onverklaarbaar waren en die niet normaal waren
(onder de zee) en die aan het broeden waren worden plots verklaard als de
diagnose wordt gesteld.
o meer hospitalisaties en doktersbezoeken (oa psychiatrisch
consult)
o Meer medicatievoorschriften
o Meer pijn, fibromyalgie, migraine, blaas- en darmklachten,
slaapstoornissen, bloedarmoede
o Minder zwangerschappen, meer contraceptiva
o Lageren cognitieve performantie
-Verschillen in functie van leeftijd en geslacht
-goed gekend in andere (neurologische) aandoeningen bijv migraine, Parkinson, RA
-Toenemende evidentie dat deze prodromen 5-10 jaar voor het klassieke ziektebegin kunnen
voorkomen
VERLOOPSVORM
- Relapsing Remitting MS
1. Komt het vaakste voor
2. Paar jaar hierin, dan overschakelen
naar progressieve
3. Met opstoten
4. Komt meer voor bij de eerder jongere volwassenen, iets meer bij vrouwen
5. MS: Je hebt een opstoot en je recupereert wat en dan heb je terug een opstoot.
- Secundaire Progressieve MS
1. Medicatie is minder mogelijk
2. Heel vaak enkel revalidatie
3. Grote impact
4. Na periode van opstoot en erna ga je minder goed herstellen
- Primaire Progressieve MS
1. Zonder opstoten
2. Moeilijkere zaak naar medicatie toe wel heel wat ontwikkelingen
3. Komt meer voor vanaf 40 jaar, meer bij mannen
4. Vanaf begin geleidelijk aan meer symtomen
r
, - Progressieve Relapsing MS
1. Combinatie van primair progressief en relapsing remitting
- Clinical threshold : klinische drempel: drempel vanaf
wanneer je symptomen ziet
- Klinisch beeld: waar je iets ziet van opstoten
- Pre-symtosmatische disease: Vlak voor eerste
opstoot die we merken en zien:
- Relapsing-remiting dease: je hebt
opstoten
- Secondary progressive: het gaat
progressief meer symtomen
krijgen
- Rode pijl: hersenvolume neemt af
BEHANDELING
MEDICAMENTEUS
- Acute ontstekingsreactie /een exacerbatie: intraveneuze of perorale stootdosis
corticoïden en relatieve rust (Er is een acute ontstekingsreactie of een exacerbatie
dan pak je cortisone)
ontstekingsletsel verkorten
- DMD’s : ‘disease modifying drugs’
1. Tegen de ontsteking: ook om opstoten te gaan vermijden
2. Tegen de neurodegeneratie/ atrofie: indirect
3. Preventie van vroege beschadiging
MCDONALD CRITERIA
- Klinische evaluatie: twee opstoten op twee verschillende anatomische plaatsen
- MRI
1. Ruimte: focale letsels in minstens 2/4 voorkeursgebieden
2. Tijd: nieuwe letsels, aanwezigheid van contrast-capterende en niet-capterende letsels
- CSV telt als teken van spreiding in tijd bij ‘clinically isolated syndrom’
- Klinische presentatie noodzakelijk
- Andere criteria voor primair progressieve MS
1. neurologische achteruitgang over minstens 1 jaar
Leven met MS
- Ms in eerste fase: ze gaan mensen met ms meer bewapenen door gezonde leefstijl, goede
beweging, en goede voeding te overwegen
- Meest aangeraden dieet voor mensen met ms
1. Daar is niet echt wetenschappelijk onderzoek voor, maar
als het werkt voor u dan werkt het voor u.
- Combinatie van genoeg bewegen, gezond eten en goed
mentaal welbevinden creeëren.
r
, IMPACT OP HANDELEN
- Zeer diverse gevolgen
- Jaren lang al vage klachten (van kleins af aan al)
- Impact functioneren op volgende domeinen:
1. Zelfzorg
2. Mobiliteit
3. Arbeid
4. Vrije tijd
ONZICHTBARE SYMPTOMEN
- Motorisch: krachtsverlies en spasticiteit in onderste ledematen, daarna
ook bovenste ledematen, moeilijker stappen (dronkemansgang)
- Coördinatie – evenwicht: gangstoornissen, minder nauwkeurig gebruik
van handen, intentietremor
- Gevoel en pijn: gevoelsstoornissen, temperatuur van de ruimte anders aanvoelen
- Cognitief: vooral executieve functies, informatieverwerking gaat trager,
aandachtsstoornissen en geheugenstoornissen (50%)
- Psychologisch/psychiatrisch: depressief, krijgen dementieel beeld door MS laesies
- Vermoeidheid: vermoeidheidsklachten al snel aanwezig in ziekteproces (76 – 92%)
- Oogsymptomen: oogzenuwontsteking, oogbol gaat trager bewegen,
contrasten minder, kleuren minder zien, nystagmus en dubbel zicht
- Blaas- en darmstoornissen: incontinentie, vaak sonderen
- Seksuele stoornissen: angst voor incontinentie, spasticiteit in onderste ledematen
- Teken van Uthoff: stijging van lichaamstemperatuur, versterkte weergave van
zenuwsignalen in het lichaam
- Teken van Lhermitte: scherpe elektrische sensatie in de nek als ze hun hoofd buigen
ERGOTHERAPEUTISCHE INTERVENTIE
Afhankelijk van beloop en herstelmogelijkheden van de patiënt
BEHANDELAAR
- Verbeteren: herstelgericht
- Onderhouden: behouden wat we nog hebben
- Compenseren: compensatiebenadering eventueel hulpmiddelen inschakelen
- Energiemanagement
ADVISEUR
- Hulpmiddelen en aanpassing werk, woning, mobiliteitshulpmiddelen
- Communicatie
- Op maat
r
