Technieken
Scenario analyse
Definiëren, ontwikkelen, interpreteren van toekomstige ontwikkeling van complexe systemen
Een scenario is een narratieve beschrijving van een mogelijke toekomst die de aandacht vestigt op
de relaties tussen beslissingen en gebeurtenissen (bv. duurzaam beheer watervoorraden in toekomst)
Wanneer?
Het probleem is complex, significante veranderingen zijn zeer waarschijnlijk, de overwegende
tendensen zijn wellicht niet gunstig en moeten daarom geanalyseerd worden, de tijdshorizon is
relatief lang, grote onzekerheid omtrent toekomst.
Extrapolatieve scenario’s:
● Huidige trends extrapoleren mbv kwantitatieve modellen
● 1 business-as-usual scenario en 1 of meer alternatieve scenario’s
● Huidige stavaza als startpunt
Normatieve scenario’s:
● Een gewenste toekomstige toestand als startpunt
● Vb. een Europa met 50% minder broeikasgasemissies in 2030
● Mbv een backcastingscenario een stappenplan maken
Exploratieve scenario’s:
● Belangrijke trends en onzekerheden in kaart brengen
● Verschillende combinaties
● Elke combinatie: een intern consistente, plausibele verhaallijn opgesteld met deskundigen
en belanghebbenden, vertrekkende vanuit huidige situatie
● Een kenmerkende naam bij (‘Mondiale economie’ of ‘Regionale gemeenschappen’ bvb)
● Modellen kunnen de verhaallijn ook kwantitatief onderbouwen (bvb de IPCC SRES
scenario’s)
1
,EXPLORATIEF
STAP 1: HET FOCUSONDERWERP IDENTIFICEREN
o Het brede domein meestal vooraf bekend
o Specifiek genoeg definiëren
o Scenario’s as such zijn niet de doelstelling, strategische beslissingen moeten het
gevolg zijn
o Een duidelijke tijdshorizon, bvb 10 of 20 j
STAP 2: EEN LIJST AANLEGGEN VAN DRIJVENDE KRACHTEN IN DE MACRO-OMGEVING +
RANGSCHIKKEN VOLGENS BELANG EN ONZEKERHEID
Drijfveren en hinderpalen die een invloed kunnen hebben
o Sociale, technologische, economische, ecologische en politieke aard
o Demografisch of ideologische factoren
o Grote trends en trendbreuken op het spoor komen
Vaak is onderzoek vereist om deze op een adequate manier te definiëren. Identificeer ook
de ‘vooraf bepaalde’ elementen. Bv. vergrijzing, uitputting fossiele brandstoffen, groei
wereldbevolking…
STAP 3: LIJST VAN SLEUTELFACTOREN IN DE LOKALE OMGEVING
o Wat is van belang voor de ontwikkeling of aard van het onderwerp?
o Welke zijn de voornaamste criteria voor succes/mislukken en wat kan invloed
hebben op het resultaat?
Bv. micro-economische krachten, zoals de beschikbaarheid van middelen,
consumptiepatronen, bevoorrading, transport en andere aspecten van
infrastructuur…
STAP 4: SELECTEREN VAN EEN SCENARIOLOGICA/FRAMEWORK
o Twee factoren kiezen die de ‘logica’ achter de scenario’s vormen, ook wel de
‘veronderstellingen’ genoemd
= ‘de assen’
o Gebaseerd op factoren die van groot belang zijn voor de ontwikkeling van het
onderwerp van de toekomstverkenning
▪ Voor elke geïdentificeerde factor, dienen twee contrasterende aspecten
gekozen te worden die de polen van de as benoemen
▪ Resultaat: vier kwadranten die achtergrond vormen voor vier verschillende
scenario’s
Bv. As 1: hoge of lage prijs voor CO2-emissies
As 2: technologie: versterken of verstoren van huidige business modellen
STAP 5: UITWERKEN VAN DE SCENARIO’S
o Ontwikkeling van de verschillende drijfveren en sleutelfactoren tot belangrijke
karakteristieken en verhaallijnen (narratieven)
o Logica van elk scenario (relatie tussen beslissingen en gebeurtenissen)
o Een verhaallijn die beschrijft hoe dat toekomstscenario vanuit het heden is gegroeid
2
, STAP 6: VAN SCENARIO TOT STRATEGIE: IMPLICATIES & OPTIES
o Gevolgen van elk scenario
o Kwetsbaarheid? Goede en slechte scenario’s? Strategieën om voorkeuren te
realiseren?
o Ga op zoek naar mogelijkheden om de strategie sterker te maken
Extra
- Systeemdenken: complex systeem vanuit verschillende perspectieven bekijken door
verschillende componenten mee in rekening te brengen die verschillende scenario’s
bewerkstelligen
o Structuuraanpak: bepaalde oorzaken en driving forces worden onder de loep
genomen om zo toekomstperspectieven te bekijken
o Systeemtaal: variabelen gebruiken om verschillende perspectieven visueel
duidelijk te maken en over te brengen
o Systeemanalyse: door driving forces onder loep te nemen
- Ontwikkeling van systeemkennis, doelkennis (transformatie als er ook wordt gekeken naar
transitiedenken)
Indicatoren zijn een veel gebruikt instrument voor het meten van verduurzaming
● Instrument om een complex probleem te vereenvoudigen tot bruikbare en duidelijke
informatie
● geven een indicatie over het probleem en ondersteunen beslissingen of acties
● herhaalde metingen over verschillende jaren kunnen vooruitgang monitoren
● referentie basis, tresholds, targets (benchmarking) moeten bepaald worden om beslissingen
omtrent acties te kunnen nemen (nieuwe waarden benchmarken t.o.v. referentiewaarde)
Shift naar steeds meer gebruik van indicatoren die duurzaamheid meten, betekent minder
objectieve of grijpbare indicatoren zoals ‘quality of life’ and ‘ecological integrity’
Indicator gebaseerde duurzaamheidassessments
● ontwikkeld om economische, sociale en ecologische condities te meten
● linken tonen tussen economie, milieu en maatschappij (sociale aspecten)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jeliencornelis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,06. Je zit daarna nergens aan vast.