Internationaal privaatrecht
Studiemateriaal: slides, handboek en bronnenbundel (dit mag gebruikt worden op het
examen)
Examen: schriftelijk examen dat toetst op kennis van ipr-begrippen en inzicht in toepassing
ervan door middel van casusposities, d.m.v. meerkeuze-en open vragen, met gebruik van de
bronnen (niet-geannoteerd, dus enkel onderstrepen/markeren van volledige woorden,
blanco post-its – wel kruisverwijzingen maar geen letters, cijfers of andere tekens). Twee open
vragen 8/20 en meerkeuze 12/20 (theorie en begrippen vb. wat is de openbare orde, wat is
een universeel toepassingsgebied EN ook korte casussen).
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1. Inleiding ..................................................................................................................................... 3
Internationaal en privaat.................................................................................................................................... 3
IPR: nationaal recht ............................................................................................................................................ 3
De grote drie/vier ............................................................................................................................................... 4
Werk- en denkmethode ...................................................................................................................................... 6
Hoofdstuk 2. Bronnen van het internationaal privaatrecht ............................................................................. 7
Rechtsbronnen: hiërarchie .................................................................................................................................. 7
Europese bronnen:.............................................................................................................................................. 8
Europeanisering van het IPR ............................................................................................................................... 9
Internationale bronnen..................................................................................................................................... 14
Nationale bronnen............................................................................................................................................ 17
Hoofdstuk 3. Begrippen in het internationaal privaatrecht............................................................................ 20
Hoofdstuk 4. Internationale bevoegdheid: algemene regels .......................................................................... 26
Wat is de internationale bevoegdheid? ............................................................................................................ 26
Toetsing internationale bevoegdheid ............................................................................................................... 26
Methode voor het vinden van de juiste bron: ................................................................................................... 30
Toepassingsgebied EU-verordeningen en internationale verdragen ................................................................ 30
1. Huwelijkszaken ........................................................................................................................................ 36
2. Ouderlijke verantwoordelijkheid ............................................................................................................. 38
Verhouding Brussel IIbis en Kinderbeschermingsverdrag: .......................................................................... 44
OEFENINGEN: .............................................................................................................................................. 47
Welke zijn die exclusieve bevoegdheidsgronden? ...................................................................................... 51
Voorlopige maaregelen in internationale bevoegdheid? ................................................................................. 64
Hoofdstuk 5. Toepasselijk recht: algemene regels ......................................................................................... 66
Wat is toepasselijk recht? ................................................................................................................................. 66
Conflictenrechtelijke methode (het vinden van het toepasselijk recht) ............................................................ 66
1
, Conflictenrechtelijke methode ......................................................................................................................... 67
Denk terug aan enkele basisbegrippen m.b.t. die aanknopingsfactoren ......................................................... 70
De verschillende soorten verwijzingsregels: ..................................................................................................... 71
Unilaterale v. multilaterale verwijzing: ............................................................................................................ 71
Complicaties bij de conflictenrechtelijke methode ........................................................................................... 73
Waar vinden we de regels? .............................................................................................................................. 88
Toepassingsgebied van EU-verordeningen ...................................................................................................... 88
Daarnaast heb je ook nog IPR verdragen: ........................................................................................................ 91
Andere verdragen: ............................................................................................................................................ 91
Hoofdstuk 6. Erkenning en uitvoerbaarheid: algemene regels ....................................................................... 92
Algemeen.......................................................................................................................................................... 92
Overzicht........................................................................................................................................................... 93
Onderscheid – kwalificatie................................................................................................................................ 93
Gradaties van doorwerking: ............................................................................................................................. 94
Externe bewijskracht-legalisatie ....................................................................................................................... 95
Intrinsieke/inwendige bewijskracht.................................................................................................................. 98
Exequaturprocedure: ...................................................................................................................................... 102
Voorwaarden voor uitvoerbaarverklaring: ................................................................................................... 103
Gevolg van de uitvoerbaarverklaring: .......................................................................................................... 103
Waar vinden we de regels? ............................................................................................................................ 103
Welke bron gebruiken?................................................................................................................................... 104
Internationale verdragen................................................................................................................................ 111
Verdragen over onderhoudsgeld .................................................................................................................... 111
Gastcollege: Europese procedure voor geringe vorderingen ........................................................................ 116
Europese procedure voor geringe vorderingen gespiegeld door het SCAN Project ........................................ 116
SCAN Project ................................................................................................................................................... 117
The European Consumer Centers Network (ECC-NET) .................................................................................... 119
ESCP – europese procedure voor geringe vordering ....................................................................................... 119
Hoofdstuk 10. Personen .............................................................................................................................. 131
Staat en bekwaamheid ................................................................................................................................... 131
Bescherming van volwassenen ....................................................................................................................... 133
Naam .............................................................................................................................................................. 134
Internationaal privaatrecht beoogt internationale rechtsverhoudingen te reguleren. Geen
nationale rechtsverhoudingen.
We zoeken de grensoverschrijdende rechtssituaties (=internationaal element) op om zo het
IPR te activeren.
In het engels spreken ze het over de conflict of laws. Dat geeft weer hoe je bij
grensoverschrijdende rechtsituaties te maken krijgt met meerdere rechtstelsels die met
elkaar in conflict komen.
De bedoeling van het IPR is dan om die conflicten op te lossen
Voorbeeld: door middel van de aanduiding van de toepasselijke wet of door middel van de
aanduiding van een rechter die internationaal bevoegd is om van het geschil kennis te nemen.
IPR enkel voor ‘private’ rechtsverhoudingen. Het handelt niet over de verhouding tussen
overheid en burger.
DUS: handelt over de horizontale rechtsverhouding en NIET de verticale rechtsverhouding.
IPR: nationaal recht
IPR regelt internationale rechtsrelaties, maar is nationaal recht (zie bv. WIPR). Het
uitgangspunt is dat de nationale staten elk hun eigen internationaal privaatrecht hebben. Elke
staat orgaiseert zelf zijn internationaal privaatrecht. Het zijn de nationale staten die beslissen
hoe hun IPR eruit ziet, hoe ze de regels activeren die ervoor zorgen dat je in de wereld van het
IPR binnentreedt. Natuurlijk kunnen nationale staten samenwerken en toetreden tot IO of
regionale organisaties.
Tenzij eenvormige benadering (met verschillende gradaties):
3
, Als je het dan hebt over het opzoeken door natinoale staten van meer eenvormigheid van hun
behandeling van grensoverschrijdende gevallen dan stel je vast dat staten dit op verschillende
manieren kunnen doen:
- Door bijvoorbeeld toe te treden tot verdragen
- Bijvoorbeeld in kader van België als lidstaat van de EU:
o In kader van de EU werken naar gemeenschappelijke regels
Voorbeeld: regels die aangeven dat lidstaten beslissen om gezamenlijk te
bepalen welke rechter bevoegd is
o Je ziet bijvoorbeeld ook dat het internationaal recht meer en meer het
voorwerp uitmaakt van unierechtelijke regels en dan stel je vast dat het
nationaal karakter van het IPR op de achtergrond geraakt
- Dat op internationaal niveau wordt toegewerkt naar een uniforme materieel
rechtelijke of procesrechtelijke regel.
o Voorbeeld van eenvormig procesrecht: de EU heeft eenvormige
procesrechtelijk regels in het leven geroepen over het Europees bewarend
beslag, de invordering van niet betwiste geldschulden, enz.
o Voorbeeld van eenvormig matierieelrechts: het Weens koopverdrag – dit heeft
eenvormige regels tot stand gebracht over de internationale koop van
goederen waarbij de rechten van partijen worden bepaald door middel van
eenvormige materieelrechtelijke regels.
De grote drie/vier
à er zijn drie grote luiken (4e luik is kleiner). Goed onder de knie hebben! Je moet altijd weten
over welk deel van het IPR het gaat: wordt er vraag gesteld over internationale bevoegdheid,
over toepasselijk recht of gaat het erover dat een akte of gerechtelijke beslissing uit het
buitenland afkomstig is en de vraag is hoe die in Belgie uitwerking kan krijgen door erkenning
of uitvoerbaarverklaring. Deze drie vragen moet je u altijd stellen.
1. Internationale bevoegdheid
Internationale bevoegdheid behandelt de ‘waar’ vraag. Gaat over de internationale
bevoegdheid van gerechten maar ook die van ambtenaren. Dat zijn opzich de twee delen die
onder internationale bevoegdheid worden verstaan. Er wordt soms gesproken over de
internationale rechtsmacht om goed aan te geven wat het onderscheid is met de zuiver
nationale bevoegdheidsregels.
Illustratie: Het Belgische Test Aankoop procedeert als groepsvertegenwoordiger ex Dieselgate
t. Volkswagen AG, met vennootschapszetel te Wolfsburg, Duitsland.
- Voor welke rechter(s) kan Test Aankoop dagvaarden? De Belgische, de Duitse?
Dit is een voorbeeld om aan te geven wat die vraag inzake de internationale bevoegdheid
inhoud.
2. Toepasselijk recht (conflictenrecht)
De regels van het toepasselijk recht bepalen welk recht een bepaalde internationaal conflict
zal regelen. Dit door middel van verwijzingsregels. Men heeft het soms ook over
conflictenrecht.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lawstudent00. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,66. Je zit daarna nergens aan vast.