College aantekeningen
Alle transcripties van Strafrechtelijk Sanctierecht (hiermee een 8,3 behaald)
- Vak
- Instelling
Makkelijk te leren vak met deze aantekeningen!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 100 pagina's
Voorbeeld 4 van de 100 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
RoseXOTWO
Voorbeeld van de inhoud
Strafrechtelijk sanctierechtInhoudsopgave
Week 1 Inleiding en uitgangspunten (dr. Sjors Ligthart)..........................................................2
Hoorcollege 1...................................................................................................................... 3
Discussie: is de vrije wil noodzakelijk voor strafrechtelijke verantwoordelijkheid en het
sanctierecht?....................................................................................................................... 8
Week 2 Straftoemeting (mr. Floortje van Buchem)................................................................13
Hoorcollege 2.................................................................................................................... 14
Discussie: uit het leven gegrepen......................................................................................21
HR 5 juli 2022, ECLI:NL:HR:2022:975 - HR 18 oktober 2022, ECLI:NL:HR:2022:1472
(Straftoemetingsvrijheid 1).............................................................................................22
HR 15 november 2022, ECLI:NL:HR:2022:1641 (Straftoemetingsvrijheid 2).................22
Week 3 TBS: de rol van de psychische stoornis (Gastcollege: mr. Esther Nauta, Universiteit
Utrecht)................................................................................................................................. 23
Hoorcollege 3.................................................................................................................... 24
Week 4 Vrijheidsbenemende en -beperkende maatregelen en de rol van risicotaxatie (dr.
Sjors Ligthart)........................................................................................................................ 33
Hoorcollege 4.................................................................................................................... 34
Discussie: is het tijd voor een ongevaarlijkheidspresumptie?............................................43
HR 7 januari 2020, ECLI:NL:HR:2020:2 (Richtlijn ISD)..................................................46
Hof Arnhem 5 februari 2007, ECLI:NL:GHARN:2007:AZ7820 (Toetsingskader art. 38s
Sr).................................................................................................................................. 46
Week 5 Uitgangspunten tenuitvoerlegging gevangenisstraf (dr. Sjors Ligthart).....................47
Hoorcollege 5.................................................................................................................... 48
Discussie week 5 – detentie en de rol van een recht op mentale integriteit.......................56
Week 6 Materiële en formele rechtspositie gedetineerden (dr. Pauline Jacobs)....................59
Hoorcollege 6.................................................................................................................... 60
Opdrachten........................................................................................................................ 66
Week 7 Tenuitvoerlegging van sancties en transpersonen in detentie (dr. Pauline Jacobs). .71
Hoorcollege....................................................................................................................... 72
Week 8 Kwetsbare personen (mr. Floortje van Buchem).......................................................79
Hoorcollege....................................................................................................................... 80
Discussie: TBS met voorwaarden of zorgmachtiging?.......................................................85
Week 9 Slachtoffers in de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties (Gastcollege: dr.
Lydia Dalhuisen, Universiteit Utrecht en dr. Alice Bosma, NSCR).........................................87
Hoorcollege....................................................................................................................... 88
,Week 1 Inleiding en uitgangspunten (dr. Sjors Ligthart)
Onderwerpen
- Theoretische perspectieven
- Tweesporenstelsel
- Vrije wil
Verplichte studiestof
- F.W. Bleichrodt & P.C. Vegter, Sanctierecht, Kluwer, 2021, (hoofdstuk 1 en par.
2.4.1).
- S. Ligthart & J. Waal, ‘Normering van het risicostrafrecht: Over retributie en het
"Quarantaine-model"’, Delikt & Delinkwent 2022/47.
- J. Greene & J. Cohen, ‘For the law, neuroscience changes nothing and everything’,
Phil. Trans. R. Soc. Lond. B 2004, 359, 1775-1785, DOI: 10.1098/rstb.2004.1546.
Discussie: is de vrije wil noodzakelijk voor strafrechtelijke verantwoordelijkheid en het
sanctierecht?
Volgens het determinisme vindt geen enkele gebeurtenis willekeurig plaats. Alles wat gebeurt
en dus ook hoe de mens handelt heeft een vooraf bepaalde reden. Volgens het
determinisme is de gedachte dat de mens beschikt over een vrije wil dan ook een illusie.
Deze opvatting kent verschillende onderbouwingen, zoals religie (de toekomst ligt in Gods
handen) en de natuurwetenschap (causale natuurwetten bepalen het verloop der dingen).
De meest recente onderbouwing komt uit de neurowetenschappen, die lijken aan te tonen
dat al ons handelen is terug te leiden naar fysieke, neurale processen waarover we zelf geen
controle hebben (zie bijv. het Libet-experiment). Grofweg kunnen in dit debat drie stromingen
worden onderscheiden.
1. Hard determinisme accepteert dat het determinisme en de vrije wil onverenigbaar
zijn, beaamt het determinisme en wijst het bestaan van de vrije wil daarmee af.
2. Libertarisme accepteert eveneens dat het determinisme en de vrije wil onverenigbaar
zijn, maar ontkent het determinisme en accepteert daarmee het bestaan van de vrije
wil.
3. Compatibilisme accepteert het determinisme, maar stelt dat dit het bestaan van een
vrije wil niet hoeft uit te sluiten. Determinisme en vrije wil zijn met elkaar verenigbaar.
"Man can do what he wills but he cannot will what he wills”
Als we ervan uitgaan dat het determinisme waar is, wat betekent dat dan voor de legitimiteit
van het strafrecht, dat sterk is gebaseerd op de vergeldingsidee, het retributivisme? Kunnen
we gedrag nog wel strafbaar stellen en bestraffen als daders net zoals ieder ander mens niet
blijken te beschikken over een vrije wil? Greene en Cohen beantwoorden deze vraag
bevestigend. Zij zoeken het antwoord in de gevolgenethiek, het consequentialisme. Caruso
zoekt het antwoord in het zogenaamde Public Health-Quarantine Model. Overtuigen deze
alternatieve perspectieven op het strafrecht?
,Hoorcollege 1
Twee centrale thema’s:
Oplegging van sancties, wanneer mogen deze worden opgelegd, maar ook de
tenuitvoerlegging van die sancties. Wat zijn jouw rechten en plichten als
gedetineerden of als tbs-er?
Tenuitvoerlegging van sancties, wat is jouw rechtspositie, hoe lang duurt een sanctie,
wanneer moet het worden afgebroken
o Dit bekijken we vanuit het positieve recht; wat zegt dit recht? Hoe staan die
oplegging en tenuitvoerlegging in de discussie op dit moment?
Strafrechtelijk sanctierecht
Dit is heel dynamisch. Zowel politieke als maatschappelijke factoren beïnvloeden dit.
Voor opleggen van sancties niet op basis van schuld, maar juist op basis van het
gevaar. Van een klassiek schuldstrafrecht naar een risicostrafrecht. Hierbij staat
centraal het inperken van de recidive zoveel mogelijk.
Bij straf dient proportionaliteit centraal te staan. Wat betekent dit voor de legaliteit?
Benaderingen strafrechtelijk sanctierecht
Theoretisch: Waarom sanctioneren?
Waarom straffen we, wat is het doel ervan?
Effectiviteit van sanctioneren
o Daarvoor heb je de theoretische bandering nodig. Je moet het doel weten van
de straf. Kortom: in het verlengde van de vraag waarom we sancties opleggen
ligt de vraag of deze sancties überhaupt werken en behalen ze het beoogde
effect? Om te beoordelen of sancties effect hebben, kunnen we deels kijken
naar theoretische benaderingen (waarom straffen we nu eigenlijk?), maar de
theoretische benadering helpt ons niet verder bij de vraag of de
tenuitvoerlegging van die sancties ook daadwerkelijk ten doel komt. Daarom
kunnen we misschien beter kijken naar de rechtshistorische benadering.
Rechtshistorisch: what works?
o Ook de rechtshistorische benadering kan hier van toepassing zijn. Welke
sancties hadden we in het verleden, welke zijn afgevallen en waarom zijn er
bepaalde toegevoegd? Werken die sancties dan ook weer?
Recente ontwikkelingen
o Tegelijkertijd moeten we altijd afgaan op actuele ontwikkelingen.
Ontwikkelingen zoals een verhard strafklimaat, ontwikkelingen van het
risicostrafrecht etc.
Uitgangspunten strafrechtelijk sanctierecht
Theoretisch: waarom straffen?
Vergelding
o Vergelding wordt vaak gezien als de grondslag van straffen. Het intentioneel,
doelbewust toebrengen van leed. Iemand pleegt een delict waardoor een
, deuk in de rechtsorde ontstaat. Dit lijkt logisch, noodzakelijk en rechtvaardig,
maar er bestaat veel discussie hierover. Het morele uitgangspunt is dat je
iemand moet behandelen zoals je zelf behandeld wil worden. Hier spreken we
over opzettelijke leedtoevoeging. We spreken over het niet schenden van
normen, maar in de reactie op de normschending schendt de staat zelf de
norm van verdachte, namelijk zijn recht op vrijheid. Tegelijkertijd staat daar
tegenover dat vergelding het leed van slachtoffers verzacht; genoegdoening
o Dus: Kwaad en onrecht moet bestraft worden. We proberen de rechtsnorm
weer te herstellen door middel van vergelding. Iemand verdient de straf
o Sommige mensen, vooral hersteldenkers, zijn niet overtuigd van vergelding.
Het intentioneel toebrengen van leed aan de dader lost niets op. We hebben
twee geschonden grondnormen [de geschonden norm door de dader en de
reactie van de staat die ook een schending van een norm inhoudt] zonder iets
op te lossen. Het herstelt niets en leidt uiteindelijk tot meer schade. Vanuit dat
perspectief zegt Knigge dat vergelding het toevoegen is van verdiend leed
doordat de dader een grondnorm heeft geschonden. Als uitweg in deze
discussie wordt soms gewezen dat wraakneming bevestigd de norm die
geschonden is, als we niet ingrijpen wordt de norm niet bevestigd. Door in te
grijpen bevestigen we bepaalde normen (zoals niet stelen). Anders verdwijnt
het belang van die norm. Sommige zeggen dat als het gaat om het afkeuren
van gedrag we geen vergelding nodig hebben, omdat er alternatieven
bestaan. Hierbij kan gedacht worden aan het sorry laten zeggen door de
dader, schade repareren of vergoeden [herstelrecht]. Daarbij is het van belang
dat combinaties ook mogelijk zijn. In het begin van de staf zal voornamelijk de
nadruk liggen op vergelding als grondnorm, dit kan later omslaan in herstel.
Generale preventie en speciale preventie
o Als we bepaald gedrag bedreigen met bestraffen, en we bestraffen inderdaad
ook mensen die delicten plegen, dan gaat daar een afschrikwekkende
werking vanaf. Dit is meer algemeen.
o Gaat vooral om het idee dat iemand als individuele dader een delict heeft
gepleegd en daarvoor wordt hij gestraft, en daarom zal hij in het vervolg beter
nadenken over een volgende keer. Het is de gedrag concreet beïnvloeden.
o Speciale en generale preventie zijn twee nobele doelen. Het is goed om de
veiligheid van de samenleving hiermee te bevorderen en het voorkomen van
delicten. Uit onderzoek blijkt dat speciale en generale preventie lastig te halen
zijn, met name ten aanzien van het opleggen van straffen. Delinquent gedrag
is vaak niet heel rationeel. We maken niet continu belangenafwegingen
voordat we een keuze maken of bepaald gedrag vertonen, maar uit emotie
o We proberen het wel. We roepen specifieke maatregelen in het leven om
bepaal gedrag te sturen of te beïnvloeden, zoals een behandeling in de Tbs-
kliniek. Maar ook door resocialisatie. We streven naar een succesvolle
terugkeer in de samenleving. Dit kan je proberen te bewerkstelligen door in de
tijd van de gevangenis beschermde factoren te geven, denk aan huisvesting
en werk. Het EHRM zet hier ook steeds meer op in
Normbevestiging
o Doordat we een schending van een norm handhaven door middel van het
geven van straf, bevestigen we het belang van de norm.
Herstel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RoseXOTWO. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen