STRAFRECHT EN JEUGDRECHT
Inhoudsopgave
strafrecht................................................................................................................................................................. 3
hoofdstuk 1 belangrijke begrippen..................................................................................................................................3
Wat is strafrecht?.........................................................................................................................................................3
de bronnen van het strafrecht.....................................................................................................................................4
werking in de tijd: niet-retroactiviteit van de strafWet...............................................................................................4
de werking van de strafwet in ruimte..........................................................................................................................5
misdrijven gepleegd in belgië.......................................................................................................................................5
misdrijven gepleegd buiten belgië...............................................................................................................................6
de werking van de strafwet ten overstaan van personen............................................................................................6
hoofdstuk 2 de misdrijven................................................................................................................................................6
de indeling van de misdrijven.......................................................................................................................................7
Het begrip “misdrijf”.........................................................................................................................................7
de wettelijke indeling van de gemeenrechtelijke misdrijven...........................................................................7
De indeling op basis van de aard van de misdrijven (afzonderlijke gerechtelijke behandeling).....................8
De indeling van de misdrijven volgens materiële uitvoeringswijze.................................................................8
de bestanddelen van het misdrijf.................................................................................................................................9
modaliteiten van het misdrijf en de strafbaarheid....................................................................................................11
verzwarende omstandigheden.......................................................................................................................11
de poging........................................................................................................................................................12
strafbare deelneming.....................................................................................................................................13
rechtvaardigheidsgronden.............................................................................................................................13
Verschoningsgronden.....................................................................................................................................16
hoofdstuk 3: straffen en sancties...................................................................................................................................17
het strafbegrip............................................................................................................................................................17
de indeling van de straffen.........................................................................................................................................18
De wettelijke indeling: artikel 7 Sw................................................................................................................18
De hoofdstraffen.............................................................................................................................................18
Bijkomende straffen.......................................................................................................................................19
de straftoemeting.......................................................................................................................................................21
verzachtende omstandigheden......................................................................................................................21
strafverminderende verschoningsgronden....................................................................................................22
samenloop van misdrijven..............................................................................................................................22
strafverzwarende omstandigheden...............................................................................................................23
herhaling.........................................................................................................................................................23
de modaliteiten van de straf......................................................................................................................................23
algemeen........................................................................................................................................................23
de opschorting van de uitspraak van de veroordeling...................................................................................24
herroeping van de opschorting......................................................................................................................24
het uitstel van de tenuitvoerlegging van de straf..........................................................................................24
de probatie.....................................................................................................................................................25
de modaliteiten van de straf......................................................................................................................................25
de uitvoering van de straf...............................................................................................................................25
1
, Uitvoering van vrijheidsberovende straffen...................................................................................................25
uitvoering van de geldstraffen........................................................................................................................26
genade............................................................................................................................................................26
de verjaring van de strafuitvoering................................................................................................................26
het verval van de straffen...............................................................................................................................26
hoofdstuk 4: toepassing van algemeen strafrecht op het bijzonder strafrecht.............................................................27
indeling en structuur van het strafwetboek...............................................................................................................27
complementaire en bijzondere wetten......................................................................................................................27
complementaire wetten.................................................................................................................................27
bijzondere wetten...........................................................................................................................................27
art 100 Sw. omtrent de toepassing van het algemeen strafrecht op bijzondere strafwetten..................................27
het principe van art 100 Sw............................................................................................................................27
de uitzonderingen op de toepassing van het principe van art 100 SW.........................................................27
Hoofdstuk 2: rechtbanken die oordelen over aspecten vd minderjarigen.....................................................................29
de familierechtbank....................................................................................................................................................29
de jeugdrechtbank......................................................................................................................................................30
hoofdstuk 3: het jeugddelinquentierecht.......................................................................................................................31
Inleiding......................................................................................................................................................................31
inleidende begrippen..................................................................................................................................................31
basisprincipes.............................................................................................................................................................32
het toepassingsgebied VAN HET JEUGDDELINQUENTIERECHT..................................................................................33
de actoren in het jeugddelinquentierecht.................................................................................................................33
verloop van de procedure..........................................................................................................................................34
de afhandeling/behandeling op het niveau van de jeugdrechter..............................................................................37
gemeenschapsinstellingen.........................................................................................................................................39
kenmerken van de reacties in het jeugddelinquentierecht.......................................................................................39
De uithandengeving........................................................................................................................................41
Interventie bij verkeersmisdrijven..................................................................................................................41
De minderjarige en administratieve sancties.................................................................................................42
DEEL 1 ALGEMEEN STRAFRECHT
2
,STRAFRECHT
HOOFDSTUK 1 BELANGRIJKE BEGRIPPEN
WAT IS STRAFRECHT?
Strafrecht is een tak van het publiekrecht dat het geheel van rechtsregels bevat die bepalen welke gedraginge, onder
welke voorwaarden. En in welke omstandigheden, tegenover personen misdrijven uitmaken, en dan onderhevig zijn
aan sancties en/of maatregelen.
Elementen definitie:
Het strafrecht is publiekrecht
o Het is de overheid die bepaalde gedragingen strafbaar stelt en die de sancties bepaalt
o Bij een strafzaak is het de overheid die bij monde van het OM een persoon ter verantwoording roept
omdat hij de normen die in deze maatschappij gesteld zijn in het strafrecht overtreden heeft
Het slachtoffer is geen partij in het strafproces, maar is een burgerlijke partij als die
schadevergoeding eist ( de eis van het slachtoffer blijft dus privaatrechtelijk)
Welke gedragingen strafbaar zijn
o Het gaat om menselijke gedragingen, van mensen of rechtspersonen (nooit dieren)
Een gedraging die op zich strafbaar gesteld werd: een actieve gedraging
Een gedraging die op zich niet strafbaar is, maar die strafbaar wordt door het ongewilde
gevolg
Onder welke voorwaarden
o De wet bepaald de voorwaarden en welke elementen aanwezig moeten zijn zodat een bepaalde
gedraging een misdrijf zou uitmaken, art 193 Sw.
In welke omstandigheden
o Essentieel
Gedragingen kunnen al dan niet strafbaar, zwaarder of minder zwaar zijn naargelang de
omstandigheden
Bv. Art 416 Sw.
o Strafbaar of niet strafbaar?
o Strafmaat?
Zwaarder of minder zwaar door verzwarende of verzachtende omstandigheden
o Welke omstandigheden kunnen een impact hebben?
Tegenover welke personen
o Hoedanigheid van dader en slachtoffer
o Vb. artikel 417/2 Sw.
Sancties en/of maatregelen
o Evolutie doorheen de tijd
o Onderscheid met andere gedragingen
o Het strafrecht bevat gedragingen die door de wet als strafbaar bepaald werden, er zijn meerdere
gedragingen die in deze maatschappij moreel afgekeurd worden terwijl ze niet strafbaar zijn
Welke publiekrechtelijke organen zijn bevoegd en op welke manier
- Hier zit het onderscheid tussen
o Materieel strafrecht: Sw en bijzondere strafwetten
Geheel van rechtsregels die de strafbare gedragingen beschrijven en de sancties die daarop van
toepassing zijn: strafwetboek en bijzondere strafwetten
Diefstal is strafbaar
Slagen en verwondingen toebrengen is strafbaar
Het gebruik en verhandelen van illegale drugs is strafbaar
o Formeel strafrecht: wetboek van strafvordering
= strafprocesrecht
Beschrijft wie bevoegd is om over deze gedragingen te oordelen en op welke manier, volgens welke
procedure
Het legaliteitsbeginsel, art 2 Sw + art 10 en 11 Gw. (bescherming van het individu)
3
, fundamenteel beginsel in het strafrecht
- Nullum crimen sine lege
o Geen misdrijf zonder wet
o Een gedraging is maar strafbaar als ze in de wet beschreven staat
o Geen ruimte voor vrije of analoge interpretatie
- Nulla poena sine lege
o Geen straf zonder wet
o Strafwet voorziet bepaalde sancties voor de verschillende strafbare gedragingen, de rechter moet
deze sancties opleggen
De rechter mag niet milder of strenger zijn dan wat er in de wet voorzien is, en hij mag ook
geen alternatieve straffen voorzien
ook in internationale verdragen komt dit begrip voor art 11 § 2 UVRM
Gevolgen van het legaliteitsbeginsel:
- Bronnen van het strafrecht = enkel terug te vinden in de wet
o De gewoonte kan geen bron zijn van het strafrecht
- Strikte interpretatie van de strafwet
o Er is geen ruimte voor analoge of vrije interpretatie
- Geen terugwerkende kracht
o De strafwet kan niet terugwerken in de tijd
o Enkel de wet die op dat ogenblik bestaat kan toegepast worden op strafbare gedragingen
- Van toepassing op Belgisch grondgebied/belgen in buitenland
- Het legaliteitsbeginsel heeft als voornaamste reden de bescherming van het individu, de rechtsonderhorige,
tegen de willekeur van de overheid
DE BRONNEN VAN HET STRAFRECHT
Het legaliteitsbeginsel vereist dat de bronnen van het strafrecht enkel wetten in formele zin zijn = een algemeen
geldende norm die uitgevaardigd is door de daartoe bevoegde overheid.
Wetgeving:
- Internationaal: EVRM, BUPO
- Nationaal: GW, SW, complementaire wetten, bijzondere strafwetten,..
- Rechtspraak: gezaghebbend (Hof van Cassatie)
o Vonnissen en arresten van rechtbanken en hoven zijn geen bindende bron van het recht, maar wel
gezaghebbend
- Rechtsleer
HOF VAN BEROEP (5)
ARBEIDSHOF (5) Handelszaken burgerlijke zalen strafzaken
HOF VAN ASISSEN (11)
ONDERNEMINGSRECHTBANK (9) RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG (13)
ARBEIDSRECHTBANK Burgerlijke zaken
(9) Jeugdzaken familiezaken strafzaken
VREDEGERECHT (187) POLITIERECHTBANK (15)
WERKING IN DE TIJD: NIET-RETROACTIVITEIT VAN DE STRAFWET
Gevolgen van het legaliteitsbeginsel?
- Een direct gevolg: een gedrzging is enkel strzfbaar als ze op dat ogenblik verboden is door de wet, een latere
straf kan geen vroegere gedraging strafbaar stellen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hogenstudent16. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,89. Je zit daarna nergens aan vast.
