ORGANISATIEONTWIKKELING
LEERPAD 1: OMGEVING EN ORGANISATIE: ANALYSE
HOOFDSTUK 1: DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET FUNDAMENT
WAT ZIJN ORGANISATIES?
Ze regelen het sociale leven en het dagelijkse gedrag van individuen
Vele organisaties hebben doel om kinderen mee op te voeden, onderwijzen,
ondersteunen zodat ze later kunnen deelnemen aan de samenleving
Vb. Je wordt geboren in een ziekenhuis, je geboorte wordt bekend gemaakt bij een
overheidsinstantie, je wodt opgevolgd door kind en gezin, …
Verbonden zijn met organisaties is een constante in je verdere levensloop
Vb. verbonden met organisaties voor het verrichten van arbeid, opdoen van
kennis, beleven van religie, …
Verschillende aspecten van het dagelijkse leven worden opgenomen door heel
veel verschillende organisaties
Organisatie afgeleid vanuit het Grieks
- Organon= werktuig, hulpmiddel
= Hulpmiddel om een doel te bereiken
Binnen een organisatie gaan mensen samen werken aan 1 zelfde doel of missie
Een ‘missie gedreven organisatie’
Wanneer een organisatie een duidelijk sociaal doel voor ogen heeft en dus
impact wil maken om van de wereld/maatschappij een betere plaats te maken
voor iedereen
Organisaties zijn:
1. Menselijke samenwerkingsverbanden
2. Gericht op het realiseren van een duidelijk doel
3. Ontworpen als systemen van bewust gestructureerde en gecoördineerde
activiteiten
4. Verbonden met een externe omgeving
SOCIAL PROFIT VERSUS PROFIT ORGANISATIES
Orthopedagogische sector= de social profit sector (= een containerbegrip voor
een tal van organisaties die hoofdzakelijk diensten leveren met een
maatschappelijk nut)
Het verschil in finaliteit tussen de 2 soorten organisaties (profit en social profit)
Profit organisatie
- Winstmaximalisatie ten behoeve van de bedrijfscontinuïteit
- Belangrijkste doelstelling= eigen doelen
Social profit organisatie
- Gemeenschappelijke winst ipdv. Winstmaximalisatie
- Belangrijkste doelstelling= collectieve doelen
Vaak vallen organisaties onder de sociale sector onder de vzw-wetgeving
Vzw= vereniging zonder winstoogmerk
Er wordt vaak aangenomen dat social-profit organisaties die onder de vzw-
wetgeving vallen geen wist mogen maken uit hun activiteiten
klopt niet
, Sinds 1 januari 2020 mogen ze wel winst maken maar het is enkel de bedoeling
dat de mogelijke winst het maatschappelijke doel van de organisatie dient en dus
niet wordt uitgekeerd aan leden
De winst moet terugvloeien naar het doel en niet de organisatie of leden van de
organisatie verrijken (geen winstmaximalisatie)
Van ‘vereniging zonder winstoogmerk’ naar ‘vereniging zonder winstuitkering’
ORGANISATIEONTWIKKELING, WAT?
Belangrijke basiscomponenten van
organisaties
1. De organisatie en de omgeving
- Elke organisatie heeft een
specifieke bestaandsreden die
neergeschreven wordt in een missie
van de organisatie
waarom is die specifieke
organisatie nodig in de
samenleving, welk sociaal doel en
impact wil die organisatie realiseren
in onze samenleving
- Organisaties ontwikkelen een
strategie waarin ze nadenken,
vastleggen en focussen op wat ze wel en niet gaan doen en hoe ze dingen
willen aanpakken om de missie concreet te kunnen waarmaken
- Missie gedreven organisaties direct in verbinding met de omgeving waarin
ze actief zijn. Ze willen de omgeving beïnvloeden (de samenleving beter
maken, zich inzetten voor specifieke doelgroepen, gerechtvaardigde sociale
doelen nastreven). Maar ondergaan ook invloed vanuit de omgeving
2. De organisatie en structuur
- De organisatie beschikt over een specifieke structuur waarin mensen
specifieke taken, rollen en bevoegdheden krijgen binnen de organisatie
(organigram en taakverdeling) om de missie te kunnen waarmaken
3. De organisatie en het menselijk kapitaal
- Binnen het menselijk kapitaal heel belangrijk om impact te kunnen hebben.
Om die missie te kunnen waarmaken moeten mensen aageworven en opgeleid
worden om de functies te kunnen uitvoeren die in de structuur werden
vastgelegd.
- De inspanning en realisaties moeten opgevolged & beloond worden om de
motivatie, productiviteit en het succes in de organisatie te kunnen vasthouden.
- Organisaties zijn dus mensenwerk= worden gedragen door mensen die
afhankelijk zijn van elkaar & in interactie gaan met elkaar om via
samenwerking een gemeenschappelijk of persoonlijk doel te kunnen nastreven
en realiseren
- Binnen de structuur en het menselijk kapitaal is leiderschap onmisbaar. Elke
organisatie wordt door één of meerdere mensen gestuurd
Kort samengevat
, - missie gedreven organisaties hebben een sociaal doel voor ogen en willen een duurzame impact
hebben op de samenleving of iets betekenen voor de specifieke doelgroep waarvoor ze werken. Om
deze doelen te kunnen halen is een gepaste organisatiestructuur belangrijk waarin de rollen, taken
en functies vastliggen. Eenmaal de structuur duidelijk is, moeten de juiste mensen op de juiste
plaats aangetrokken en gezet worden om deze doelstellingen van de organisatie te verwezenlijken.
HET GROTE WAAROM= MISSIE, VISIE EN KERNWAARDEN
Organisaties ontstaan, bewegen, beïnvloeden en verhouden zich tot hun
omgeving
Om goed te weten wat ze kunnen betekenen voor die omgeving en hoe ze op
uitdagingen flexibel moeten inspelen of zich ertegen moeten beschermen, hebben
organisaties nood aan een sterk fundament of een ‘gevoel van bestemming’
Fundamentele vraag= ‘Waarom doen we wat we doen?’
Hierover nadenken is een noodzakelijke stap om verdere beslissingen aan af te
toetsen en om te weten welke richting of focus je als organisatie moet kiezen om
te kunnen doen wat je wil en moet doen
Dit fundament geeft de richting aan van waar willen we met de organisatie
heen en bestaat uit:
1. De missie (wat-vraag)
Wat is de bestaansreden van een organisatie? Wat is de unieke bijdrage van
de organisatie ten dienste van de omgeving? Of wat komt de omgeving tekort ,
als deze organisatie ophoudt te bestaan?
2. Visie en kernwaarden (waaromvraag)
Waarom doen we wat we doen? Wat is de bestemming, de droom van de
organisatie?
3. Strategie (hoe-vraag)
Hoe willen we bereiken wat we willen en moeten bereiken met onze
organisatie?
Bij het ontwikkelen van een strategie komt het erop neer om een duurezaam
evenwicht te vinden
binnen het spanningsveld
van wat we kunnen, wat
we moeten en wat we
willen doen in de
organisatie?
Deze 3 vragen vormen
samen de strategische
driehoek.
We willen tot een
evenwicht komen tussen:
- Onze dromen (de
gewenste
, toekomst): de doelen van de organisatie (welke toekomst willen wij voor de
organisatie realiseren?)
- Wat verwacht de ruimere omgeving en de concurrentie van ons (de
noodzakelijke toekomst): de omgevingsvereisten (wat moeten wij voor onze
omgeving realiseren?)
- Onze capaciteiten en vaardigheden (de mogelijke toekomst): de
mogelijkheden waarover de organisatie beschikt (wat kunnen wij met de
beschikbare middelen realiseren?) (hebben we voldoende bekwaam personeel,
logistieke ruimte om te weten…)
Om doelen, omgeving en middelen met elkaar in evenwicht te brengen, dient
elke organisatie keuzes te maken. Kiezen is het hart van elk strategisch proces.
Slaag je als organisatie erin om doordachte en strategische keuzes te maken dan
kan je komen tot de kern maakbare toekomst
Strategisch management start bij het bepalen van wenselijke toekomst, doelen
van de organisatie:
- Welke toekomst willen wij voor de organisatie realiseren?
- Vastleggen van eindbestemming
De missie, visie/kernwaarden, organisatiedoelen, waarden en normen (de
gewenste bedrijfscultuur) duiden we aan als de sturende elementen in de
strategie wan zijn geven aan in welke richting het bestuur van een organisatie de
organisatie wil sturen.
MISSIE
Strategische driehoek
Wenselijke toekomst
= waar wil de organisatie komen, wat is de toekomst
Noodzakelijke toekomst
= Kijken naar de externe omgeving vb. wat verwacht de samenleving van de
organisatie. Verwachtingen van uit de toekomst. De kansen en bedreigingen op
die toekomst (kan samenleving zijn maar ook werkveld)
Mogelijke toekomst
= kijken in de organisatie zelf, wat zijn de bronnen en middelen in de organisatie
die we kunnen inzetten om te kunnen doen wat we moeten doen, wat we kunnen
bereiken.
Belangrijk dat je die toekomsten samen in balans te brengen
Welke focus en keuzes dat je maakt in het strategisch plan maakbare
toekomst (toekomst die je wenst, wat je wil bereiken en dat je ook beantwoord
aan de omgeving wat van die organisatie wordt verwacht)
Je hebt genoeg kracht en mensen in je organisatie om dat waar te maken
Wat is een missie?
= Wat doet de organisatie
= De bestaansreden/identiteit van de organisatie
- Missie behoort tot de sturende elementen van een strategie
- Beschrijft hoe de organisatie wil gezien worden door alle stakeholders (alle
mensen/partners die belanghebbend rond die organisatie hangen)/de
omgeving
- Eer organisatie wil als uniek gezien worden
