,Deel 1: Algemene principes van Belgisch belastingrecht
1. Inleiding
1.1 Inhoud en voorwerp van het belastingrecht
i. Fiscaal recht publiek recht
Fiscaal recht is de rechtstak waarin is vastgelegd welke prestaties de overheid kan vragen van individuele
deelnemers (fysieke personen, vennootschappen, …) aan onze samenleving.
Publiek recht omvat de regels die de verhouding tussen de rechtsonderhorigen en de overheid bepalen
Fiscaal recht bevat rechtsvoorschriften m.b.t. volgende punten:
- Hoe kan de overheid rechtsgeldig aanspraak maken op (financiële) prestaties van
rechtsonderhorigen?
o M.a.w. onder welke voorwaarde kan de overheid een belasting opleggen?
- Wat is het toepassingsgebied van de belasting?
o Ratione personae, ratione materiae of ratione tempore
- Hoe kan de fiscus de effectieve betaling van de belasting bewerkstelligen?
- Over welke rechtsmiddelen beschikt de belastingplichtige?
Kortom: belasting bestaat doorgaans in het afdwingen van een financiële prestatie van de deelnemers aan de
samenleving en dit in het publieke belang
→ Doel geïnde belasting: overheid financieren zodat zij een beleid kan voeren in functie van het algemeen
belang
ii. Rechtsgeldig aanspraak
Fiscaal recht regelt de wijze waarop de overheid een financiële prestatie kan vorderen van rechtssubjecten
(natuurlijke personen, vennootschappen, …)
iii. Belastingrecht omvat rechtsgrond van belastingbevoegdheid.
1) Wat zijn de voorwaarden en binnen welke grenzen kan belastingheffing plaats vinden?
➔ Link met legaliteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel houdt in dat het handelen van bevoegd gezag gebaseerd moet zijn op een vooraf
aanwezige bepaling. Het voorkomt dat de wetgever met terugwerkende kracht regels kan opleggen.
Loïck Rondonck 2
, - M.a.w. wetten moeten duidelijk en vooraf bekend zijn, zodat de burgers hun gedrag kunnen
aanpassen en zich aan de wet kunnen houden.
→ Niemand kan gestraft worden voor een handeling die op het moment van begaan nog niet strafbaar was
volgens de wet.
2) Territorialiteitsbeginsel
Het territorialiteitsbeginsel houdt in dat wetten en regels van een land alleen van toepassing zijn binnen het
grondgebied van dat land.
- Vb. wetten en regels van België zijn enkel geldig binnen het Belgisch grondgebied.
Het persoonlijk aanknopingspunt:
- Indien belastingplichtige gebonden is aan het grondgebied van een staat door een persoonlijk
aanknopingspunt, dan heeft die staat het recht om belasting te heffen op het wereldwijde inkomen
van deze belastingplichtige. Men spreekt dan van een ‘onbeperkte belastingplicht’ (‘unlimited tax
liability’). België zal bij personen die een persoonlijk aanknopingspunt hebben met het Belgische
grondgebied, dus belasting kunnen heffen op inkomsten van zowel binnenlandse als buitenlandse
oorsprong (m.n. in de personenbelasting, de vennootschapsbelasting of de rechtspersonenbelasting).
Naar Belgisch fiscaal recht wordt een natuurlijke persoon geacht een voldoende band met België te
hebben indien hij een rijksinwoner is van België. Voor rechtspersonen is dit in de regel het geval
indien de rechtspersoon zijn voornaamste inrichting of zetel van bestuur of beheer in België heeft.
Vb. Belgische rijksinwoner die inkomsten verkrijgt uit de verhuur van een huis gelegen in Nederland. Deze
inkomsten zijn krachtens de Belgische personenbelasting belastbaar in België als gevolg van een persoonlijk
aanknopingspunt.
Het zakelijke aanknopingspunt:
- Een persoonlijke aanknopingsfactor met het Belgische grondgebied ontbreekt bij niet-inwoners. In
plaats daarvan wordt de heffingsbevoegdheid gesteund op de aanwezigheid van een zakelijke
aanknopingsfactor, d.w.z. het feit dat de bron van inkomsten zich op het Belgische grondgebied
bevindt. In dat geval is er sprake van een ‘beperkte belastingplicht’ (‘limited tax liability’). Niet-
inwoners worden meer bepaald slechts belast op inkomsten die geacht worden in België behaald of
verkregen te zijn. Het zijn dergelijke situaties die onder het toepassingsgebied van de BNI (Belasting
Niet-Inwoners) vallen.
Vb. Nederlandse rijksinwoner die inkomsten verkrijgt uit de verhuur van een in België gelegen huis. Deze
inkomsten zijn krachtens de Belgische belasting van niet-inwoners belastbaar in België als gevolg van een
zakelijk aanknopingspunt (d.w.z. de inkomsten hebben hun oorsprong in België).
Loïck Rondonck 3
, Personeel Zakelijk
Dubbele belastingheffing mogelijk indien twee staten allebei de aanknopingsfactoren hanteren
- Dat is het geval als in het voorbeeld een Nederlandse rijksinwoner inkomsten verkrijgt uit de verhuur
van een huis gelegen in België. Deze inkomsten zijn krachtens de Belgische BNI belastbaar in België,
maar zij zullen bovendien in Nederland onderworpen worden aan de Nederlandse
inkomstenbelasting. Hier is er dus sprake van een cumulatie van een Nederlandse onbeperkte
belastingheffing met een Belgische beperkte belastingheffing.
Dubbelbelastingverdragen: een noodzaak om dubbele belasting te vermijden
- Om dergelijke vormen van dubbele belasting te vermijden, sluiten staten dubbelbelastingverdragen
die (o.a.) voorrangsregels vastleggen inzake de heffingsbevoegdheid over verschillende categorieën
van inkomstenbestanddelen. Bij het toepassen van internrechtelijke fiscale regels (zoals de BNI-
regels) is het dus steeds van belang om na te gaan of een dubbelbelastingverdrag de Belgische
heffingsbevoegdheid beperkt. Aangezien dubbelbelastingverdragen voorrang hebben op het interne
recht, kan België geen belasting heffen in overeenstemming met de interne BNI-regels indien het
toepasselijke dubbelbelastingverdrag de heffingsbevoegdheid over het betreffende
inkomstenbestanddeel toewijst aan de andere verdragspartner.
iv. Toepassingsgebied
Toepassingsgebied van de belasting
- Subject
- Object
- Timing
Subject (wie?) Object (wat?) Timing (wanneer?)
Natuurlijke personen Winsten Gelijklopend met het kalenderjaar
Rechtspersonen (of met het afsluiten van het
boekjaar)
Kalenderjaar beginnende op 1 januari en eindigend op 31 december, waarvoor de belasting wordt gevestigd
op de inkomsten welke de belastingplichtige gedurende het belastbaar tijdperk behaald of verkreeg
Aanslagjaar voor natuurlijke personen: jaar volgend op het belastbaar tijdperk
Aanslagjaar voor vennootschappen: kan op 2 verschillende wijzen worden vastgesteld
1) Vennootschappen die een boekhouding voeren per kalenderjaar
2) Vennootschappen die een boekhouding voeren anders dan per kalenderjaar (overeenstemming met
afsluiting van het boekjaar)
Loïck Rondonck 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lockrondonck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.