100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting Epidemiologie en economie werkcolleges 1-12 €6,99   In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting Epidemiologie en economie werkcolleges 1-12

3 beoordelingen
 184 keer bekeken  13 keer verkocht
  • Vak
  • Instelling

Samenvatting van de werkcolleges (incl. uitwerkingen van de filmpjes How to in R) van het derdejaars vak Epidemiologie en economie in de bachelor Diergeneeskunde. Ook verkrijgbaar in bundel! Inhoud: - Werkcollege 1: Associatiematen en onderzoeksopzet - Werkcollege 2: Lineaire modellen I – corre...

[Meer zien]

Voorbeeld 8 van de 96  pagina's

  • 5 februari 2019
  • 96
  • 2018/2019
  • Samenvatting

3  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: oliviavillarroya • 4 jaar geleden

review-writer-avatar

Door: annabelvanhoogevest55 • 5 jaar geleden

review-writer-avatar

Door: fleurdesmit • 5 jaar geleden

avatar-seller
SamenvatninWCnEpidemiologoiienEnEconomie IrisnSchoonderwalogdt


Iknkwamnernpasnlogaternachterndatndentekstennuitndenvoorbereidinisflogmppesnvoorndenstatstekn
werkcologlogeiesnlogeterlogipknuitndensyloglogabusnkomen.nDaaromnzipnndenvoornwerkcologlogeien2nenn3nnoinwelogn
uitiewerkt,nennvanafnwerkcologlogeien4nnietnmeer.

Werkcollege 1: Associatiematen en onderzoeksopzet

Voorbereiding
Associatiematien ien ondierzoieksopziet
Inndenepidemiologoiienwiloglogennwenvaaknkipkennnaarnde
relogatentussenntweenfenomenen.nDitnnoemennwenden
occurrencenrelogaton.nInnhetnalogiemeennkipkennwennaar
denaanweziiheidnvanneennrisicofactornennhet
ontwikkelogennvanneennziekte.n

Omnditntendoennzipnnerneennaantalog
onderzoeksopzetennontworpen.nDeze
kunnpenirofniezeidnindelogennin
observatonelogenstudiesnen
experimentelogenstudies.nBip
experimentelogenstudiesninterfereernpe
metndenindividuenndiendeelognemen,nennbip
observatonelogenstudiesnkipknpen(zonder
zelogfnteninterfereren)ninndenpraktpknnaarndensamenhanintussennverschiloglogendenfactoren.

Observatonelogenstudies
Welogkeniroepennpenhebtnverielogekennbepaalogdnmetnwelogkensoort
observatonelogenstudienpentenmakennhebt.nAlogsnpeniroepen
verielogipktnopnbasisnvanneennrisicofactorn(determinant)nhebnpe
automatschntenmakennmetneenncohortnstudie.nAlogsnpeniroepen
verielogipktnopnbasisnvanndenziektestatusn(outcome)nhebnpente
makennmetneenncase-controlognstudie.nAlogsnpenhelogemaalognieen
iroepennmaakt,nmaarneenndwarsdoorsnedenvanndenpopulogate
maaktnwaarinnpenzowelogndendeterminantnalogsndenoutcome
meet,nhebnpentenmakennmetneenncross-sectonalognstudie.n

Cohort studie
Jenmaaktniroepenno.b.v.ndenriscofactorn(RF):npenselogecteertneennaantalogndierenndiendenrisicofactornwelogn
hebbenneennaantalogndierenndiendenrisicofactornnietnhebben,nbipv.noveriewicht.nWenwiloglogenndannwetennofn
dierennmetnoveriewichtnmeernrisiconhebbennopnhetnontwikkelogennvannheupdysplogasie.nDezendierennianpe
doorndentpdnheennobserveren,nennnaneenntpdpenkipknpenwatndenresulogtatennzipn.neetnblogipktndanndatninnden
iroepnmetnoveriewichtn80%nzieknisnieworden,nterwiplognditninndeniroepnzondernoveriewichtn40%nis.n
eiermeenkannpenooknhetnrelogatevenrisiconuitreken:n0,8/0,4n=n2.nMetnoveriewichtnhebnpen2xnzoveelognkansn
omnheupdysplogasientenontwikkelogenndan
alogsnpendenrisicofactornnietnhebt.
Alogsnpenzo’nnstudiendoetnzetnpende
resulogtatennvaakninneenn2x2ntabelog.nJe
kuntnhiermeenberekenennwatndenkans
isnomnziekntenwordenninndenexposed




1

,SamenvatninWCnEpidemiologoiienEnEconomie IrisnSchoonderwalogdt


iroepn(a1/n1)nenninndennon-exposedniroepn(a0/n0).nMetndezenkansennkunnpendannhetnrelogatevenrisicon(RR)
berekenen.n

Aanneenncohort-studienzitennzowelognvoordelogennalogsnnadelogen:
 Voordelogen:
o Denvologiordenklogopt:neerstnRF,ndannziekte.
o Effectnopnmeerderenziektenbestuderen.
 Nadelogen:
o Onhandiinwanneernpeneennziektenhebtndienweiniinvoorkomt.nJenhebtndannerinveelogn
observatesnnodiinomnietsntenkunnennzeiiennovernhetnverschilogntussennbeideniroepen.
o Slogechtnteniebruikennwanneerneennziektenzichnloganizaamnontwikkelogd.nJenmoetndannerin
loganinobserveren.
o AlogsnpennietnweetnwatndenRFnvanneennbepaalogdenziektenzounkunnennzipn,nweetnpenooknnietn
hoenpendeniroepennmoetnopdelogen.nErnmoetndusnalognbestnhetneennennandernvanndenziekten
bekendnzipn.

Case-control studie
eetnuitianipuntnbipndezenstudienisnbennpenzieknof
niet.nJenverzamelogtndusnziekendierenn(cases)nen
iezondendierenn(contrologs).nVervologiensnianpe
kipkennofndenrisicofactornwaarinnpenieïnteresseerd
bentnaanweziinis.nUitndezenstudienlogeernpenniks
overndenkansnopnzieknwordenn(wantnalogsnpe
iroepennvannonielogipkenirootenzipnnkunnpenhier
natuurlogipknieennconclogusiesnuitntrekken).nJenlogeert
aloglogeennietsnoverndenrisicofactornenndenkansnop
zieknworden.nWennoemennditndenodds:nwatnisnde
verhoudininrisicofactor(+)/risicofactor(-).n

eiermeenkannpendannweerndenoddsnraton(OR)
uitrekenen,ninnditnievalogn6.nDenkansnomndenRFnte
hebbennisn6xniroternalogsnpeneenncasenbentndannalogs
peneenncontrolognbent.neetn‘logeuke’nisndatneennodds-
ratonookndenanderenkantnopnkannwerken:nwatnis
denoddsnopnhetnzipnnvanneenncase,nalogsniknexposed
ben?nJenzulogtnzienndatnhiernpreciesnhetzelogfdenietalog
uitnkomt.nDitnkannooknnoinmetnkruisloginis
vermeniivulogdiien.nDaarnaastnkannhetnooknnoi
doorntochnmetndenkansenntenwerkenn(ziencohort
studie).n

eetnhandiienisndatndenoddsnratonnietnafankelogipknisnvanndencase:controlognraton(dusndenverhoudininvann
hetnaantalogndierenninnbeideniroepen).nDaarnaastnisndenoddsnratonsymmetrisch.nDenORnvoorncasenzipnn
tussennRF(+)nennRF(-)nisnevennirootnalogsndenORnvoornRF(+)ntussenncasenenncontrolog.

Wanneerniebruiknpennouneenncase-controlognstudie?
 eandii:
o Bipnzelogdzamenziektesn(efficiënt).
o Bipnzelogdzamenziektes:nORn~nRR.
o Alogsnpenieennideenhebtnvanndenrisicofactoren.
 Nadeelog:

2

,SamenvatninWCnEpidemiologoiienEnEconomie IrisnSchoonderwalogdt


o Moeilogipknomnioedencontrologesntenvinden.

Samenvatend
 Cohortnstudie:
o RRnuitntenrekenen.
o Nietnvoornzelogdzamenziektes.
o Associatentussenn1nRFnennvelogenziektes.
 Case-controlognstudie:
o ORnuitntenrekenen.
o Welognvoornzelogdzamenziekten(enndannbenadertnORnhetnRR).
o Associatentussenn1nziektenennvelogenRF.

How to in R-script
Omntenbeiinnennmoetennwendendatabasenepibasixninstaloglogeren.nDezenzitnnamelogipknnietnstandaardninnR.n
Ditninstaloglogerennhoefnpenmaarnéénnkeerntendoen,nmaarnpenmoetnwelognelogkenkeerndezendatabasenopnieuwn
actverennmetnlibrary(iepibasix)!

Weniebruikennnunhetnvoorbeelogdnvannblogz.n57/85nvannPetrienEnWatson.neiernwerdniekekennnaarnhetn
risiconomnBSEntenkripiennalogsndenoudersnhetnwelog/nietnhadden.nVologiensnhetnonderzoeknhaddenn42n
nakomelogininvannmoedersnmetnBSEnooknBSE,n259nnakomeloginiennhaddennhetnniet.nVannmoedersnzondern
BSEnhaddenn13nnakomeloginiennBSE,nenn288nniet.nOmnhetnrisicontenberekenennisnhetncommandonbsie<-
matrix(c(42,259,13,288),ncol=2,byrow=TRUE)niebruikt.nDencnzeitndatndezenviernietaloglogennbipnelogkaarn
horen.nZonweetndatnRndatnhetneennriptpenietaloglogennisndatnechtnbipnelogkaarnhoort.
Nunwilognpenvanndezenietaloglogenneenntabelognmaken.nEénnmaniernomndatntendoennisnomniebruikntenmakennvann
matrix.nNcolog=2nieefnaanndatndenmatrixntweenkologommennmoetnhebben.nOmdatnpenviernietaloglogennenntwee
kologommennhebt,nhebnpenautomatschnookntweenripen.nByrow=truenbetekentndatndenmatrixnpernripnievulogd
moetnworden,nennnietnpernkologom.nOmntenkipkennwatnerninndenmatrixnisniezetnkunnpenbsieniebruiken.nJen
kripitndanndentabelogntenzien.

Nuniaannwenhetncommandonepi2x2niebruiken.nDitndoennwenomdatnwendenoddsnratonwiloglogennwetennmét
betrouwbaarheidsintervalog.nWeniebruikennhetncommandonbsie.iep<-iepi2x2(bsie, alpha=0.05).n
Alogpha=0.05nieefnaanndatnweneennonbetrouwbaarheidnvann5%nwiloglogennhanteren.

Omnnuntenkipkennwatnerninnditnobpectnstaatnkunnennwendensummary(bsie.iep)niebruiken.




Jenkripitnnunbestneennloganinverhaalogntenzien.neetnbeiintnmetndenmatrix.nDaarondernzienpenpeneennchi-
kwadraatoetsnmetnbipbehorendenp-waarde.
Daarnweernondernstaatndenieschatenoddsnratonmetnbipbehorendn95%nbetrouwbaarheidsintervalog.




3

,SamenvatninWCnEpidemiologoiienEnEconomie IrisnSchoonderwalogdt


Werkcollege
Opdracht 1
Maaitorsienisneennzelogdzamenmaarnernstienafwipkininbipnhonden.nDenmaainvanndenhondndraaitninnden
buikhologtenennzoritnvoorneennafsloguitninzowelognnaarncraniaalog,nalogsnnaarncaudaalog.nDenhondennzipnnvaaknzeern
acuutnernstinziek,nennkunnennsnelognoverlogipden.nErnwordtniesuiiereerdndatnerneennrelogatenisntussennden
frequentenvannvoerennennhetnoptredennvanndezenaandoenini.nEennlogaierenvoerfrequentenieefn
moielogipknmeernkansnopnhetnontstaannvannmaaitorsies.

a. Omndenassociatentussennvoerfrequentenennmaaitorsientenbestuderennkunnpenhetnbesten
iebruiknmakennvanneenncase-controlognstudie.nEennmaaitorsienisneennzelogdzamenaandoenini.

Vannden45nhondenndienaanndenkloginieknvoorniezelogschapsdierennwerdennaaniebodennmetneenn
maaitorsienblogekennern8ntenzipnndienmeerndanndrienmaalogndaaisnievoerdnwerden.nBipneenniroepnvann90n
patëntenndienomneennanderenredennbipndenkloginieknwerdennaaniebodennblogekennern17ntenzipnndienmeern
danndrienmaalogndaaisnwerdennievoerd.
Exposied Non-iexposied Totaal
Casie 8 37 45
Control 17 73 90
Totaal 25 110 135

b. Nuniaannwendenmeestncorrectenmaatnvoornassociatentussennvoerfrequentenennhetnoptredenn
vannmaaitorsiesnberekenen.nWenmakenneerstnhetncommandontorsie:n
torsiie=matrix(c(8,37,17,73),ncol=2, byrow=TRUE).nOmdatnwendentabelognpernripninnmoetenn
vuloglogennmoetnpenzorienndatndenietaloglogennooknopnvologiordenvanndenripnwordenninievulogdninnhetn
commando.




Nuniaannwendenoddsnratonmetnbetrouwbaarheidsintervalognberekenen.nDitndoennwendoornhetn
commandontorsiie.iep=iepi2x2(torsiie,alpha=0.05)nuitntenvoeren.nVervologiensnwiloglogennwenden
resulogtatennziennviansummary(torsiie.iep).n

Jenzietndatndenschatninvanndenoddsnraton0.928nis.nDenkansnopndenRFn(3xnvoerennofnmeer)nisn
0.928nalogsnpeneenncasenvs.neenncontrolognbent.neetn95%nbetrouwbaarheidsintervalognwatnhierbipn
hoortnisn(0.367;n2.35).n
Letnwelognop:ndenformulogerininvanne0nisninnbovenstaandenuitwerkininfout!



4

,SamenvatninWCnEpidemiologoiienEnEconomie IrisnSchoonderwalogdt


Bipnverderenbeoordelogininvanndenieievensnblogeekndatnvanndenmaaitorsienpatëntennern40ntotndeniroten
rassennierekendnmochtennworden,n7nvanndezendierennblogeeknfrequentnievoerdntenworden.nBipndeniroep
vann90n‘overiie’npatëntennwarennern30nhondenndientotndenirotenrassennierekendnmochtennworden,n
vanndezen30nwerdennern15nfrequentnievoerd.

Grootnras:
Exposied Non-iexposied Totaal
Casie 7 33 40
Control 15 15 30
Totaal 22 48 70

Klogeinnras:
Exposied Non-iexposied Totaal
Casie 1 4 5
Control 2 58 60
Totaal 3 62 65

c. Ooknnuniaannwenweerndenmeestncorrectenmaatnvoornassociatentussennvoerfrequentenennhetn
optredennvannmaaitorsiesnberekenennvoornzowelogndenirotenrassennalogsndenklogeinenrassen.nWen
doennditnopndezelogfdenmaniernalogsnnet,nmaarnwenmakennnunvoornzowelogndenirotenalogsndenklogeinen
rassenneennapartncommando:
- nGrotenrassenn:ntorsieih=matrix(c(7,33,15,15),ncolog=2,nbyrow=TRUE)n+n
torsieih.ep=epi2x2(torsieih,alogpha=0.05)n+nsummary(torsieih.ep)
- nKlogeinenrassenn:ntorsiekh=matrix(c(1,4,2,58),ncolog=2,byrow=TRUE)n+n
torsiekh.ep=epi2x2(torsiekh,alogpha=0.05)n+nsummary(torsiekh.ep)

Grotenrassen:




Denoddsnratonisn0.212nmetneenn95%nbetrouwbaarheidsintervalognvann(0.072;n0.628).

Klogeinenrassen:




5

,SamenvatninWCnEpidemiologoiienEnEconomie IrisnSchoonderwalogdt



Denoddsnratonisn7.25nmetneenn95%nbetrouwbaarheidsintervalognvann(0.536;n98.153).

d. DenORnisnteninterpreterennalogsndenRR.nVoorndenirotenrassennielogdtndatndeniroepndienfrequentn
wordtnievoerdn0.212nmeernkansnheefnopnhetnontwikkelogennvanneennmaaitorsiendanndeniroepn
dieninfrequentnwordtnievoerd.nAndersniezeidnisndenkansnopnhetnontwikkelogennvanneenn
maaitorsien1/0.21n=n4.7nmaalogniroterninndeniroepndieninfrequentnwordtnievoerd.n
Voorndenklogeinenrassennielogdtndatndeniroepndienfrequentnwordtnievoerdn7.25nmeernkansnheefn
opnhetnontwikkelogennvanneennmaaitorsienverielogekennmetndeniroepndieninfrequentnwordtn
ievoerd.nInnditnievalognwarennernechternwelognweiniincases,nwatnhetnresulogtaatnonbetrouwbaarn
maakt.

Opdracht 2
BipnkatenninnNederlogandnvondneennuitbraaknplogaatsnvanneennzenuwaandoeninin(pology-neuropathie)n
waarbipneennpartëlogenverlogammininoptrad.nVanndeninntotaalogn2nmilogpoennkatenninnNederlogandnblogekennern500
denaandoenininiekreienntenhebben.

a. Weniaanndenziektemaatnberekenenndienpastnbipnhetnoptredennvanndezenaandoenini.nOmdatnwe
tenmakennhebbennmetneennbinairenvariabelogen(ziek/nietnziek)nbinnennéénniroepn(katenninn
Nederlogand),nmakennweniebruiknvannprop.test:nprop.tiest(500,2000000):




Overndeniehelogenperiodenvanndenuitbraaknisndenincidenten0.00025.neetn95%n
betrouwbaarheidsintervalognhierbipnisn(0.0002287895;n0.0002731521).n

b. eetnbetrouwbaarheidsintervalognieefnaanndatnern95%nkannisndatnbovenstaandenintervalognden
werkelogipkenkansnvannhetnoplogopennvannpology-neuropathienbevat.nDitnielogdtnaloglogeenntpdensnden
uitbraak.nJenhebtndusnnietnalogtpdndezenkans.

c. Omnerachterntenkomennwatndenmoielogipkenoorzaaknisnvanndenieobserveerdenverschipnselogennzoun
peniebruiknkunnennmakennvanneenncase-controlognstudie.nOoknhiernbetrefnhetnweerneenn
zelogdzamenziekte,nenndenuitbraaknisnalognvoorbipn(waardoorneenncohortnstudiennietnmeernkan).n

Bipnverdernonderzoeknblogeekndatnbipn53nvannden60n“ondervraaidendieren”nmetndenzenuwaandoeninineen
bepaalogdnsoortnvoerniebruiktnwas.nBipndierennwaarbipnieennafwipkininieconstateerdnwasnblogeekndatn17n
vannden60ndierennditnvoernkreien.

d. Ziiek Niiet-ziiek
Voier X 53 17
Andier voier 7 43




6

,SamenvatninWCnEpidemiologoiienEnEconomie IrisnSchoonderwalogdt


Weniaannditnweerninneenn2x2ntabelognzeten:nzienuw=matrix(c(53,17,7,43),ncol=2,byrow=TRUE).
Omndenassociatematennenndenbetrouwbaarheidsintervaloglogenntenberekenennmakennweniebruikn
vannzienuw.iep=iepi2x2(zienuw,alpha=0.05).nVoorndenresulogtatennmaaknpeniebruiknvann
summary(zienuw.iep).n




Denoddsnratonisn19.151nmetneenn95%nbetrouwbaarheidsintervalognvann(7.267;n50.407).nJenmain
denORnalogsndenRRninterpreteren:ndenkansnopnziektenisnonieveern19xniroternalogsndenkatnvoernXn
heefniehadndannalogsndenkatnandernvoernkreei.

e. Wenwiloglogennnunwetennofndenassociatensiinifcantnis.nOmdatnwentenmakennhebbennmetntween
variabelogennpernexperimentelogeneenheidn(ziek/niet-zieknennvoernX/andernvoer)nmakennwen
iebruiknvanndenchi-kwadraatntest:nchisq.tiest(zienuw).




Afierondnisndenp-waarden0.nDenkansnisndusnonieveern0%ndatndezenwaarneminiennopntoevalogn
berustennenndusnisndenassociatensiinifcant.nOfndenievondenn(siinifcante)nassociatenookn
causaalognis,nkannhieruitnnietnwordennafielogeid.nErnzounconfoundininkunnennspelogen.nDen
voerfabrikantnzoundusnverdernmoetennnaiaannofnhetnvoerndaadwerkelogipkndenoorzaaknis.

eetnisnmoielogipknomneenndatasetnalogsndeze,nmetneenn0/1-variabelogenalogsnafankelogipkenvariabelogen(dependentn
variabloge,ninnditnievalogndenzenuwaandoenini)nenneenn0/1-variabelogenalogsnonafankelogipkenvariabelogen
(independentnvariabloge,nhetnvoertype),ntenanalogyserennmetnlogoiistschenreiressie.nWatnditnpreciesnis,nzienn
weninnWCn5.neiernalogvastneennoutputabelognvanndezenanalogysenmetnhetnstatstschnpakketnSPSS:




Variablies in thie Equaton
B S.E. Walogd df Sii. Exp(B) 95%nC.I.fornEXP(B)
Lower Upper
Voertype(1) 2.952 .494 35.752 1 .000 19.151 7.276 50.407
Stepn1a
Constant -1.815 .408 19.838 1 .000 .163
Variabloge(s)nenterednonnstepn1:nVoertype.



7

, SamenvatninWCnEpidemiologoiienEnEconomie IrisnSchoonderwalogdt


InnkologomnBnzienpeninndenripn“Voertype”,ndenLNn(natuurlogipkenlogoiaritme)nvanndenieschatenoddsnrato,nmetn
daarachterndenstandardnerror.nDenexponentn(e^)nvannBnisnielogipknaanndenOR.nInndenkologomnEXP(B)nwordtn
dezenoddsnratondusnweerieievenn(contrologeernhiermeenuwneiiennberekenini),nmetndaarachternhetn
95%nbetrouwbaarheidsintervalog.nVoorndenberekenininwordtndenstandaardnormalogenverdelogininiebruikt.

f. 99%nbetrouwbaarheidsintervalognvanndenLNn(oddsnrato):nBn±nz0.01nxnSEn=n2.952n±n2.58n
(standaardnbipn99%)nxn0.494.nDitnieefneennintervalognvann(1.68;n4.23).n

i. Omntotnhetn99%nbetrouwbaarheidsintervalognvanndenoddsnratontenkomennmoetnpendene-machtn
nemen:n(5.37-68.72).




8

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√  	Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisschoonderwaldt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 79223 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€6,99  13x  verkocht
  • (3)
  Kopen