TH3H1 De structuur en verdubbeling van chromosomen
donderdag 28 december 2023 21:56
Hoofdstuk 1 De structuur en verdubbeling van chromosomen
3.1.1 DNA in de celkern
3.1.1.1 DNA als dubbele helix
We weten dat DNA opgebouwd is als desoxyribonucleïnezuur. Het bestaat dus uit een fosfaatgroep, een
desoxyribosemolecule(suiker) en een N-base. Een DNA streng bestaat uit 2 antiparalelle strengen. In
totaal kan DNA 4 verschillende nucleotiden bevatten (nucleotide = één fosfaatgroep + suiker + N-base). Die
nucleotiden zijn complementair aan elkaar. Een A-base (Adenine) zal zich steeds koppelen aan een T-base
(Thymine) via 2 waterstofbruggen. Een G-base (Guanine) zal zich steeds koppelen aan een C-base
(Cytosine) via 3 waterstofbruggen.
Merk op dat de ene nucleotide keten (DNA en RNA zijn polynucleotiden = aaneenschakeling van
nucleotiden (meerdere moleculen) antiparallel loopt tegen over de andere. De ene keten loopt van 5' naar
3' en de andere van 3' naar 5' (de 3 en 5''en worden bepaald door het koolstofatoom dat "het verste
uitsteekt".
Het herkennen van nucleotiden is belangrijk. Hieronder vind je de nucleotiden terug. C en T hebben slechts
1 koolstofring. A en G hebben er 2.
Aanbouwen van DNA:
Alle nucleotiden komen als energierijke moleculen voor (bv. Adenine + suiker + 3x fosfaatgroep = ATP!)
Biologie Pagina 1
, Alle nucleotiden komen als energierijke moleculen voor (bv. Adenine + suiker + 3x fosfaatgroep = ATP!)
De desoxyribosemolecule bevat aan zijn 3' kant een OH-groep. Er wordt steeds daar aan aangebouwd.
Bij de 'koppeling' van een fosfaatgroep aan een 3' kant van een andere moleculen worden er 2
fosfaatgroepen afgesplitst (want er is energie voor nodig). Er blijft nu 1 fosfaatgroep samen met het suiker
en de N-base over. Er is nu één nucleotide aangebouwd aan de vorige.
DNA bestaat dus uit een 'suikerfosfaat ruggengraat' en basen die als 'vlaggetjes' aan die ruggengraat
hangen. De ruggengraat is continue, d.w.z. dat de N-basen steeds even ver van elkaar verwijderd zullen
zitten.
Bij replicatie maken we gebruik van een stukje gen. Een gen is een deel van het DNA dat de code voor een
bepaald eiwit bevat. Een gen staat dus in voor de aanmaak van eiwitten. Men kan deze code vertalen in
letters (van de N-basen) en zo weet men ook de code van de complementaire streng aangezien A-T en C-G
3.1.1.2 Chromatine
In één cel zitten 46 chromosomen. Samen goed voor een lengte van 2 meter!.
Opdat al dat DNA in een cel zou passen moet het opgerold worden. In eerste instantie doen we dat door
histonen. Histonen zijn positief geladen eiwitten waarop negatief geladen DNA gewikkeld kan worden. Er
bestaan verschillende histonen, sommige daarvan vormen een histon-octameer structuur (ze zitten in
groepen van 8). We spreken van nucleosomen wanneer DNA 2 maal rond zo'n histon-octameer is
opgerold. Om het geheel goed samen te houden, maken we gebruik van waterstofbruggen. Chromatine is
een benaming voor het complex van DNA en de bijhorende eiwitten.
3.1.1.2.1 Euchromatine en heterochromatine
We kunnen twee soorten chromatine onderscheiden van elkaar. Euchromatine is minder compact, en dus
direct toegankelijk voor enzymen om het over te schrijven. Heterochromatine is veel compacter en dus
moeilijk leesbaar, in het gebied met heterochromatine bevinden zich vaak inactieve genen. In één
chromatinedraad kan er eu- en heterochromatine zitten.
Euchromatine (minder compact) Heterochromatine (compact)
3.1.1.1.2.2 Chromosomen
De ketting rolt zich verder helixvormig op en zo ontstaan er chromatinevezels. Die vezels kunnen zich
verder oprollen (maximale compactheid) (die gebeurt voornamelijk bij celdeling) tot chromosomen.
Biologie Pagina 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maximdeclercq. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,56. Je zit daarna nergens aan vast.