Samenvatting CMI-3
H1
Kortademigheid of dyspneu: een subjectieve sensatie waarbij iemand de ademhaling
waarneemt als abnormaal en onaangenaam
- Termen die worden gebruikt voor de klacht: druk op de borst, benauwdheid
- Hoofdreden bij 30 van de 1000 gevallen bij de huisarts
- Wordt gezien bij eerste 15 levensjaren en boven de 65-jarige leeftijd
o Jonge leeftijd oorzaak vaak acute luchtweginfecties
o Oudere leeftijd oorzaak COPD, hartfalen typische aandoeningen
- Door verhoogde zuurstofbehoefte en toename van het CO2-gehalte in het bloed à
stijging ademhalingsfrequentie door verhoogd pCO2
- Medical research Council score (MRC-score): indeling kortademigheid op basis van de
invloed op het functioneren, 0-5
- Alarmsymptomen: cyanose, het niet of nauwelijks kunnen spreken, het gebruik van
hulpademhalingsspieren of bewustzijnsverlies
- Primary assessment (ABCDE-methodiek) à triagesysteem van de huisartsenpost
o U0: reanimatie, uitval vitale functies, onmiddellijk ingrijpen
o U1: levensbedreigend, instabiele vitale functies, onmiddellijk ingrijpen
Ambulance direct komen
Klachten: veel bloed ophoesten, kwijlen en hoorbare ademhaling,
hevig kortademig, matig kortademig en snel ontstaan, trauma,
zuurstofsaturatie <90% zonder extra zuurstof of <95% met extra
zuurstof
o U2: spoed, bedreiging vitale functies, binnen een uur ingrijpen
Huisarts snel naar patiënt toe
Klachten: ernstig zieke indruk, snel ontstane kortademigheid, bloed
ophoesten, kind met koorts, abnormale hartslag, zuurstofsaturatie
<95%
o U3: dringend, reële kans op schade op korte termijn, binnen enkele uren
ingrijpen
Patiënt moet dezelfde dag nog naar de HAP komen
Klachten: matige kortademigheid, koorts, zieke indruk
o U4: niet dringend, verwaarloosde kans op schade op korte termijn, binnen 24
uur ingrijpen
o U5: advies, geen kans op schade op korte termijn, zelfzorgadvies of afspraak
huisarts zonder urgentie
- Secondary assessment à hierbij wordt diagnostiek verricht om de diagnose te
achterhalen
- Ademhaling: ingeademde lucht bereikt de alveoli à O2 bindt aan hemoglobine en
CO2 wordt uitgewisseld om vervolgens met uitademing het lichaam te verlaten
- 3 systemen die betrokken zijn bij ademhaling: ventilatie of luchtdoorstroming,
circulatie en zenuwstelsel
- Stoornissen in de ventilatie
o Obstructieve longaandoeningen (astma en COPD)
Toegenomen luchtweerstand zorgt voor een wanverhouding tussen
inspanning, stroomsnelheid en volumeverandering
, Expiratiefase wordt verlengd à hierdoor weinig tijd over voor volledige
of adequate inspiratie à hyperinflatie
Toegenomen productie van slijm en oedeemvorming kunnen de
diameter van de luchtwegen doen afnemen à obstructie en
toegenomen luchtwegweerstand
o Restrictieve longaandoeningen
Als een deel van de long geen lucht meer krijgt en daardoor samenvalt
(collaps) of als een deel verstopt raakt, schiet de ventilatie tekort à
atelectase
Naast kortademig, ook hoesten en toegenomen sputumproductie
Bij koorts à pneumonie
Corpus alienum en pneumothorax kunnen leiden tot een acuut
levensbedreigende situatie
Stoornissen waarbij een deel van het longweefsel wegvalt à
atelectase, fibrose, een afwijkende thoraxvorm (ziekte van Bechterew
(kromme rug)), hoogstaand diafragma tijdens zwangerschap
o Obstructie van de bovenste luchtwegen
Obstructie in de hogere luchtwegen leidt vaak tot een inspiratoire
stridor
Laryngitis subglottica (pseudokroep) bij kinderen, epiglottitis en een
obstructie als gevolg van een zwelling na een insectenbeet
- Stoornissen in de circulatie
o Pompfalen
Tekortschietende longcirculatie of tekortschietende perifere circulatie
Door coronaire aandoeningen, hypertensie, kleplijden
Vaak met inspanning gerelateerde klachten
Langdurig tekortschieten van de pompfunctie kan door de toename
van de hydrostatische druk leiden tot oedeem
Linkerharthelft à longoedeem
Rechterharthelft à perifeer oedeem
o Longembolie
Kan leiden tot obstructie van de longdoorbloeding à bloed kan de
alveoli niet meer bereiken à verminderde gaswisseling
Klinische beslisregel van Wells
à Score tussen de 1-4 punten à D-dimeer test om diagnose te
bevestigen
à Score van 5 of hoger, hoge D-dimeerwaarde à multidetector
CT-scan
o Anemie
Te laag hemoglobinegehalte à beperkte transportcapaciteit
Klachten als moeheid en een afgenomen inspanningstolerantie
- Kortademigheid door een metabole acidose
o Grote hoeveelheid diarree à acute dehydratatie à snel verlies van grote
hoeveelheid bicarbonaat à pH daalt à metabole acidose
o Hypoperfusie à verdere verzuring door verbranding van lactaatacidose à
verminderde vaatweerstand en verminderde contractiekracht à toename
hypoperfusie
, o Kussmaulse ademhaling: ademhalingspatroon waarbij heel snel en heel diep
adem wordt gehaald om het teveel aan CO2 (zuur) in het bloed af te blazen
Respiratoire compensatie
- Stoornissen in het centraal zenuwstelsel
o Ademcentrum: ademritme wordt vanuit hier aangestuurd en bijgesteld
o Door cerebrale doorbloedingsstoornissen, lokaal toegenomen druk (tumor),
infectie, psychotrope medicatie (benzo’s, morfine)
- Psychische problematiek
o Stressrespons die het ademhalingspatroon doet veranderen
Hyperventilatie à de subjectief ervaren kortademigheid staat hierbij
op de voorgrond
- Bij presentatie van kortademigheid zijn pulmonale en cardiale problemen het meest
waarschijnlijk
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Anamnese
o Aanwezigheid van langdurig/recidiverend hoesten samen met
kortademigheid à pulmonale oorzaak
o Aanwezigheid van cardiovasculaire risicofactoren in de vg à circulatoire
oorzaak
Roken, overmatig alcoholgebruik, hyperlipidemie, hypertensie,
diabetes, recente chemotherapie, belaste familieanamnese voor
cardiovasculaire aandoeningen
, o Uitlokkende factoren: atriumfibrilleren, ritme- of geleidingsstoornissen,
hypertensie, hartklepafwijkingen, ischemie hartziekte, medicatie, intoxicaties,
anemie, pneumonie, exacerbatie van COPD, hyperthyreoïdie, longembolie
o Ernst van de kortademigheid (klacht relateren aan beperkingen in fysieke
activiteit)
o Oorzaak van de dyspneu à medische voorgeschiedenis, medicatiegebruik,
beloop en ernst van dyspneu, bijkomende symptomen als koorts, pijn op de
borst, hemoptoë, hoesten, sputum, nachtelijke dyspneu, drugsgebruik, recent
trauma en psychiatrische aandoeningen
o Luchtwegen
Luchtwegeninfectie à dyspneu (acuut) ontstaan, opgeven sputum,
aanwezigheid van koorts
Longembolie of spontane pneumothorax à acuut ontstaan dyspneu
Astma of COPD à hoesten langer dan 14 dagen in combinatie met
dyspneu, piepen en bepaalde aanwijzingen in de voorgeschiedenis (bij
astma vaak atopie (allergisch))
o Circulatie
Aanwezigheid van pijn of een knellend gevoel op de borst, gerelateerd
aan het wel of niet verrichten van lichamelijke inspanning à
ischemisch hartlijden en hartfalen
Klachten acuut of geleidelijk
o Paniekstoornis
Kramp in de handen en voeten, tintelingen rond de mond, stijfheid in
de vingers en/of tenen en duizeligheid
Kan enerzijds een diagnose zijn, of uiting van een ander probleem
- Lichamelijk onderzoek
o Inspectie à cyanose, veranderd bewustzijn, onvermogen om de ademarbeid
vol te houden, intrekkingen, gebruik van hulpademhalingsspieren,
onvermogen om volledige zinnen uit te spreken en onvermogen om op de rug
te liggen, enkeloedeem, gestuwde halsvenen
o Auscultatie
Verlengd expirium, aanwezigheid van rhonchi, stille thorax
(alarmsymptoom, te weinig lucht door de longen) à pulmonale
oorzaak
Stridor à obstructie van de luchtwegen
Inspiratoir à obstructie boven de stembanden
Expiratoir à obstructie onder de stembanden
Crepitaties à aanwezigheid van vocht in de alveoli à pneumonie,
hartfalen of longfibrose
Aanwezigheid van derde/vierde harttoon en ejectiesouffle à
pompfunctiestoornissen
o Percussie à bevindingen kunnen pas worden gevonden in gevorderd stadium
o Gewicht en bloeddruk à geen diagnostische waarde, maar wordt vooral
gedaan om risicofactoren in kaart te brengen en om effecten te evalueren
o Verhoogd centraal veneuze druk (CVD), hepatomegalie, hepatojugulaire
reflux à informatie over aanwezigheid van overvulling
Lewis-Borst-Molhuijsen (normale CVD <4)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lilingho. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.